Κόλπος του Φορθ

Συντεταγμένες: 56°10′N 2°45′W Ο Κόλπος του Φορθ (αγγλικά: Firth of Forth‎‎, Σκωτικά Γαελικά: Linne Foirthe) είναι η εκβολή (στενός κόλπος) πολλών ποταμών της Σκωτίας, συμπεριλαμβανομένου και του ποταμού Φορθ. Συνδέεται με τη Βόρεια Θάλασσα έχοντας το Φάιφ στη βόρεια ακτή και το Λόθιαν στη νότια.^[1] Ήταν γνωστός ως Bodotria κατά την Ρωμαϊκή περίοδο.^[2] Στα Σκανδιναβικά έπη αναφέρεται ως Myrkvifiörd.^[3]

Ο Κόλπος του Φορθ, από το Κάστρο του Εδιμβούργου

Γεωγραφία και οικονομία

Γεωλογικά, ο Κόλπος του Φορθ είναι φιόρδ, που σχηματίστηκε από τον παγετώνα Φορθ στην τελευταία περίοδο των παγετώνων. Η λεκάνη απορροής για τον Κόλπο του Φορθ καλύπτει μεγάλη γεωγραφική περιοχή συμπεριλαμβάνοντας περιοχές πολύ μακριά από την ακτή όπως το Μπεν Λόμοντ, το Κάμπερνολντ, το Χάρτχιλ, το Πένικουικ και τις άκρες του Γηπέδου Γκολφ Γκλενίγκλς.^[4]

Υπάρχουν πολλές πόλεις στην ακτή, όπως και οι εγκαταστάσεις πετροχημικών στο Γκρέιντζμαουθ, εμπορικές προβλήτες στο Λιθ, πρώην ναυπηγεία κατασκευής εξεδρών εξόρυξης πετρελαίου στο Μέτχιλ, χώρος διάλυσης πλοίων στο Ινβερκίθινγκ και ναυτική βάση στο Ροσάιθ, μαζί με πληθώρα άλλων βιομηχανικών περιοχών, όπως η περιοχή Φορθ Μπρίτζχεντ, που περιβάλλει το Ροσάιθ, το Ινβερκίθινγκ και τη νότια πλευρά των Ντανφέρμλιν, Μπερντάιλαντ, Κερκάλντι, Μπόνες και Λέβεν.

Η Γέφυρα Φορθ (φωτογραφία του 1972)

Οι γέφυρες Κινκαρντάιν, Κλακμανανσάιρ, Φορθ Ρόουντ και Φορθ διασχίζουν τον κόλπο. Το Πέρασμα Κουίνσφερυ, μαζί με τη γέφυρα Φορθ Ρόουντ αναμενόταν αρχικά να παραδωθούν σε χρήση το 2016^[5] αλλά καθυστέρησαν μέχρι το 2017.^[6]

Από το 1964 έως το 1982, υπήρχε σήραγγα κάτω από τον Κόλπο του Φορθ η οποία είχε εκσκαφεί από ανθρακωρύχους για την διασύνδεση του ανθρακωρυχείου Κίνεϊλ στη νότια πλευρά του Φορθ με το ανθρακωρυχείο Βάλεϊφιλντ στη βόρεια πλευρά. Οι άξονες που οδηγούσαν στη σήραγγα κλείστηκαν με σκυρόδεμα όταν έκλεισε η σήραγγα, και θεωρείται πως γέμισε με νερό ή κατέρρευσε σε ορισμένα σημεία.^[7]

Δρομολόγιο αερόστρωμνου μεταξύ Φάιφ και Εδιμβούργου.

Τον Ιούλιο του 2007, ολοκληρώθηκαν τα δοκιμαστικά δρομολόγια αερόστρωμνου, διάρκειας δύο εβδομάδων μεταξύ Πορτομπέλο, Εδιμβούργου, Κιρκάλντυ και Φάιφ. Οι δοκιμές των δρομολογίων (με την εμπορική επωνυμία "Forthfast") χαιρετίστηκαν με μεγάλη επιχειρησιακή επιτυχία, με μέση πληρότητα 85%.^[8] Θεωρήθηκε πως τα δρομολόγια αυτά θα μείωναν τη συμφόρηση των μετακινούμενων στη γέφυρα Φορθ και τις σιδηρορομικές γέφυρες μεταφέροντας περίπου 870.000 επιβάτες ετησίως.^[9] Παρά την αρχική επιτυχία, το εγχείρημα εγκαταλείφθηκε τον Δεκέμβριο του 2011.^[10]

Το εσωτερικό κομμάτι του κόλπου, μεταξυ των γεφυρών Κινκαρντάιν και Φορθ, έχει χάσει περίπου τη μισή έκταση του ως αποτέλεσμα της εκσκαφής της γης, εν μέρει για την γεωργία, αλλά κυρίως για την βιομηχανία και τις μεγάλες λιμνοθάλασσες τέφρας που κατασκευάστηκαν για την εναπόθεση των αποβλήτων από το σταθμό ηλεκτροπαραγωγής Λονγκανέτ που χρησιμοποιεί κάρβουνο, κοντά στο Κινκαρντάιν.^[11] Στα ιστορικής σημασίας χωριά στην ακτή του Φάιφ, συγκαταλέγονται τα Λάιμκιλνς, Τσάρλσταουν και Κάλρος, το οποίο κτίστηκε τον 6ο αιώνα, και επίσης γεννήθηκε ο Άγιος Κέντιγκερν.

Το επιβατηγό/οχηματαγωγό πλοίο Blue Star 1 κάτω από την γέφυρα του Φορθ, στο δρομολόγιο μεταξύ Ροσάιθ και Ζεεμπρούγκε.

Ο κόλπος είναι σημαντικός για την προστασία της φύσης και αποτελεί σημείο ειδικού επιστημονικού ενδιαφέροντος. Η Ειδική Περιοχή Προστασίας των Νησιών του Κόλπου του Φορθ αποτελεί χώρο αναπαραγωγής για πάνω από 90.000 θαλασσοπούλια κάθε χρόνο.^[12][13] Υπάρχει παρατηρητήριο πτηνών στο νησί Μέι.^[14]

To 2008, η Forth Ports απέρριψε μια αμφιλεγόμενη προσφορά για να επιτραπεί η μεταφορά πετρελαίου μέσω πλοίων στον κόλπο. Η SPT Marine Services ζήτησε άδεια για την μεταφορά 7,8 εκατομμυρίων τόννων αζούτ ετησίως με δεξαμενόπλοια, αλλά οι προτάσεις της αντιμετωπίστηκαν με ισχυρή αντίσταση από περιβαλλοντικές ομάδες.^[15]

Οι Γέφυρες του Φορθ, κατά μήκος του κόλπου, όπως φαίνονται από το Νταλμένυ.

Νησιά

Δορυφορική εικόνα του Κόλπου και της γύρω περιοχής

• Μπας Ροκ
• Κραίγκλεϊθ
• Κράμοντ
• Αϊμπρόυ
• Φίντρα
• Ινκχόλμ
• Ιντσγκάρβι
• Ιντσκίθ
• Ιντσμίκερυ
• Λαμπ
• Νήσος του Μέι

Χάρτης του Κόλπου

Παραπομπές

1. «Forth area management plan 2010 – 2015» (PDF). SEPA. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2017. 
2. Smith, Sir William (1871). A New Classical Dictionary of Greek and Roman Biography, mythology and Geography:. New York: Harper & Brothers. σελ. 145. 
3. Anderson, Joseph (1873). The Orkneyinga saga. Edinburgh: Edmonton & Douglas. σελ. 124-125. 
4. «No. 87 - The Firth of Forth» (PDF). Scottish Natural Heritage. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 9 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2017. 
5. «New Forth bridge: Queensferry Crossing wins naming contest». BBC News. 2013-06-26. http://www.bbc.co.uk/news/uk-scotland-edinburgh-east-fife-23047293. Ανακτήθηκε στις 2017-04-28. 
6. Dalton, Alastair (8 Ιουνίου 2016). «Queensferry Crossing open delayed until mid-May». www.scotsman.com. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2017. 
7. MacDonald, Fraser (2017-04-30). «Scotland's secret tunnel under the Forth». The Guardian. https://www.theguardian.com/uk-news/scotland-blog/2014/apr/30/scotland-firthofforth-coal. Ανακτήθηκε στις 2017-04-28. 
8. «Kirkcaldy-Edinburgh hovercraft trial». The Scottish Executive. 13 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2017. 
9. «Plans lodged for Forth hovercraft». Edinburgh Evening News. 2010-01-07. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-06-16. https://web.archive.org/web/20110616032152/http://edinburghnews.scotsman.com/topstories/Plans-lodged-for-Forth-hovercraft.5962637.jp. Ανακτήθηκε στις 2017-04-28. 
10. «Council 'kills off' hovercraft plan for Firth of Forth» (στα αγγλικά). BBC News. 2011-12-09. http://www.bbc.com/news/uk-scotland-edinburgh-east-fife-16113262. Ανακτήθηκε στις 2017-04-28. 
11. «About the Landscape - Inner Forth Landscape Initiative». www.innerforthlandscape.co.uk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2017. 
12. «Special protection for Firth of Forth Area bordered by industry is awarded EU protection». HeraldScotland (στα Αγγλικά). 21 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2017. 
13. «NATURA 2000 - N2K UK9004411 dataforms». natura2000.eea.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2017. 
14. «The Isle of May Bird Observatory». www.isleofmaybirdobs.org. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2017. 
15. «Forth oil transfer plan ruled out». BBC News Online. 2008-02-01. http://news.bbc.co.uk/1/hi/scotland/edinburgh_and_east/7221917.stm. Ανακτήθηκε στις 2017-04-28. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Η Βικιθήκη έχει το κείμενο της Encyclopædia Britannica, 11η έκδοση (1911), για το λήμμα Forth.

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Κόλπος του Φορθ

• Παρατηρητήριο πτηνών στο νησί Μέι