Κυριακή προσευχή

Κυριακή προσευχή ή Υποδειγματική προσευχή, περισσότερο γνωστή ως Πάτερ Ημών από τις εναρκτήριες λέξεις της, ονομάζεται η βασική προσευχή των Χριστιανών.^[1]

«Πάτερ Ημών», Codex Sinaiticus, GA 01^[2]

Σύμφωνα με το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, κεφ. 6:9-13, η προσευχή αυτή παραδόθηκε από τον ίδιο τον «Κύριον» Ιησού Χριστό στους μαθητές του, εξού και ο χαρακτηρισμός «Κυριακή»:^[3]

Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου, ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου, γενηθήτω (δηλαδή "να γίνει", με ένα "ν" από το γίγνομαι και όχι από το γεννώμαι) τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς. Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ,(א, D, B, Z, f¹) [ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας (W, K, L, Δ, Θ, f¹³ ; Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων 8:2, PG 57:282)]. Αμήν.

Μορφές του κειμένου

«Πάτερ Ημών», Codex Washington, GA 032^[4]

Πρωτότυπο στην Ελληνιστική Κοινή

Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς,

ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου·

ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου·

γενηθήτω τὸ θέλημά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς·

τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον·

καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν·

καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ,

ὅτι σοῦ εστίν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας·

ἀμήν.^[5]

Μετάφραση Βάμβα στην καθαρεύουσα

Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς·

ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου·

ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου·

γενηθήτω τὸ θέλημά σου,

ὡς ἐν οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς·

τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς εἰς ἡμᾶς σήμερον·

καὶ συγχώρησον εἰς ἡμᾶς τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, καθὼς καὶ ἡμεῖς συγχωροῦμεν εἰς τοὺς ἁμαρτάνοντας εἰς ἡμᾶς·

καὶ μή φέρῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ἐλευθέρωσον ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ.

Διότι σοῦ εἶναι ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας·

ἀμήν.^[6]

«Πάτερ Ημών», Codex Cyprius, GA 017^[7]

Μετάφραση στη δημοτική

Οὐράνιε πατέρα μας,

νὰ δοξάζεται τὸ ὄνομά σου

νὰ ἔρχεται ἡ βασιλεία σου (νὰ βασιλεύῃς σὲ μᾶς, νὰ κυβερνᾷς τὴ ζωή μας)

νὰ γίνεται τὸ θέλημά σου, ὅπως στὸν οὐρανό, ἔτσι καὶ στὴ γῆ

τὸ ψωμί μας τὸ ἀναγκαῖο γιὰ τὴ ζωὴ δῶσε μας σήμερα

καὶ χάρισέ μας τὰ χρέη μας (τὰ ἁμαρτήματά μας), ὅπως καὶ ἐμεῖς χαρίζουμε στοὺς χρεῶστες μας (σ᾽ ὅσους ἁμάρτησαν σὲ μᾶς).

Καὶ νὰ μὴν ἐπιτρέψῃς νὰ ὑποκύψωμε σὲ πειρασμό,

ἀλλὰ γλύτωσέ μας ἀπὸ τὸν Πονηρό.

Διότι δική σου (καὶ ὄχι τοῦ Πονηροῦ) εἶναι ἡ βασιλικὴ ἐξουσία

καὶ ἡ δύναμι καὶ ἡ ἰσχὺς στοὺς αἰῶνες. ᾿Αμήν.^[8]

Λειτουργική

Η Κυριακή προσευχή, Ιερουσαλήμ

Κατά την τέλεση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας η «Κυριακή προσευχή» απαγγέλλεται λίγο πριν την κοινωνία των Τιμίων Δώρων και αμέσως μετά την ευχή της μετάληψης την οποία αναγιγνώσκει κρυφίως ο ιερέας· η ευχή της μετάληψης καταλήγει με την εκφώνηση «Και καταξίωσον ημάς, Δέσποτα, μετά παρρησίας ακατακρίτως …». Την ευχή αυτή ακολουθεί το «Πάτερ ημών», κι έπειτα ο ιερέας απαγγέλλει το δοξαστικό: «Ότι σου εστίν η βασιλεία και η δύναμις και η δόξα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος …».^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Σημειώνεται ότι η Κυριακή προσευχή καθιερώθηκε να απαγγέλλεται στο μέρος εκείνο της λειτουργίας το χαρακτηριζόμενο «των πιστών» διότι, κατά τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, μόνο στους πιστούς επιτρέπεται το δικαίωμα να λέγουν την προσευχή αυτή, ακριβώς πριν την Θεία Κοινωνία αιτούμενοι τον πνευματικόν άρτον της ζωής (ενν. το σώμα του Κυρίου).^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Καθιέρωση ως πρωινής προσευχής

Επί βασιλείας Γεωργίου Α΄ το «Πάτερ ημών» καθιερώθηκε ως πρωινή προσευχή σε όλα τα σχολεία, τους στρατιωτικούς σχηματισμούς και τα πολεμικά πλοία της επικράτειας· ακολουθούσε την ανάκρουση του εθνικού ύμνου και προηγούταν της έπαρσης της σημαίας.^{[εκκρεμεί παραπομπή]} Νεότερα και οι ελληνικοί κρατικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί, (ΕΙΡ και ΥΕΝΕΔ) και Κύπρου ξεκινούσαν το πρόγραμμά τους με το «Πάτερ ημών».^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Σύμφωνα με την τρέχουσα νομοθεσία, η πρωινή προσευχή είναι ενσωματωμένη στην εκπαιδευτική διαδικασία.^[9] Το «Πάτερ ημών» είναι η πρώτη επιλογή για την πρωινή προσευχή στα σχολεία.

Παραπομπές

1. Μαντζαρίδης, Γεώργιος Ι (12 Μαρτίου 2022). Χριστιανική Ηθική Δεύτερος Τόμος: Άνθρωπος και Θεός, Άνθρωπος και συνάνθρωπος, Υπαρξιακές και Βιοθικές θέσεις και προοπτικές. Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου. ISBN 978-618-5314-48-4. 
2. «Manuscript GA 01 - CSNTM». www.csntm.org. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2020. 
3. Μπαμπινιώτης, Γ (24 Νοεμβρίου 2008). «Η τελειότητα της «κυριακής προσευχής»». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2022. 
4. «Manuscript GA 032 - CSNTM». www.csntm.org. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2020. 
5. «Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος». www.apostoliki-diakonia.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2020. 
6. «Η Αγία Γραφή σε μετάφραση του Νεόφυτου Βάμβα ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ - Κεφάλαιο: 6 | ebible.gr». ebible.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2022. 
7. «Manuscript GA 017 - CSNTM». www.csntm.org. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2020. 
8. «Global.Bible». greek.global.bible. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2020. 
9. «Προεδρικό Διάταγμα 79/2017 - ΦΕΚ 109/Α/1-8-2017 (Κωδικοποιημένο)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Κυριακή προσευχή