Κράι Υπερβαϊκάλης

Συντεταγμένες: 54°N 118°E

Κράι Υπερβαϊκάλης
Σημαία Έμβλημα
Χώρα	Ρωσία
Διοικητική υπαγωγή	Ρωσία[1]
Πρωτεύουσα	Τσιτά
Ίδρυση	1  Μαρτίου 2008
Γλώσσες	Ρωσικά
Διοίκηση
• Κυβερνήτης του Κράι Υπερβαϊκάλης	Αλεξάντρ Οσίποφ
Έκταση	431.500 km²
Υψόμετρο	3.073 μέτρα
Πληθυσμός	984.395 (2024)
Γεωγραφικές συντεταγμένες	54°0′0″N 118°0′0″E
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Κράι Υπερβαϊκάλης (ρωσικά: Забайка́льский край, Ζαμπαϊκάλσκιι κράι) είναι ένα ομοσπονδιακό υποκείμενο της Ρωσίας, το οποίο προέκυψε από τη συγχώνευση της Περιφέρειας Τσιτά με το μικροσκοπικό Αυτόνομο θύλακα της Άγκα - Μπουργιατίας το Μάρτιο του 2008. Βρίσκεται στο νότο της Σιβηρίας και έχει εκτεταμένα σύνορα με τη Μογγολία και την Κίνα (868 χλμ. και 998 χλμ. αντίστοιχα).

Το κράι οφείλει το όνομά του στο ότι βρίσκεται ανατολικά (το πρόθεμα За- σημαίνει πέρα) της Βαϊκάλης. Πρωτεύουσά του είναι η Τσιτά (324.444 κάτοικοι - απογρ. 2010). Άλλες σημαντικές πόλεις είναι το Κρασνοκάμενσκ (55.666), που διαθέτει το μεγαλύτερο ορυχείο ουρανίου στη Ρωσία, και η Μπόρζια (31.460), έδρα της 36ης Ρωσικής Στρατιάς.

Αποτελούσε μέρος του Ομοσπονδιακού Διαμερίσματος της Σιβηρίας μέχρι τον Νοέμβριο του 2018. Τον ίδιο μήνα εντάχθηκε στην Ρωσική Άπω Ανατολή έπειτα από διάταγμα που υπέγραψεο ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν.^[2]

Γεωγραφία

Το κράι βρίσκεται στην ιστορική περιοχή της Υπερβαϊκαλίας (Νταουρία) και έχει εκτεταμένα σύνορα με την Κίνα (Εσωτερική Μογγολία) (998 χιλιόμετρα) και τη Μογγολία (περιφέρειες Ντορνόντ, Χέντι και Σελένγκε). Συνορεύει επίσης με τις περιφέρειες Ιρκούτσκ και Αμούρ, καθώς και με τις δημοκρατίες της Μπουργιατίας και των Σαχά. Τα υψίπεδα Χεντέι-Νταούρ βρίσκονται στο νοτιοδυτικό άκρο της δημοκρατίας.

Ιστορία

Τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή χρονολογούνται 35 με 150 χιλιάδες χρόνια πριν. Τα πρώτα στοιχεία βρέθηκαν κοντά στον ποταμό Γκιρσελούνκι (παραπόταμος του Χιλόκ) κοντά στην Τσιτά, και κοντά στην Ουστ-Μενζά στον ποταμό Τσικόι.

Με βάση τα τοπωνύμια, στην περιοχή της Υπερβαϊκάλης ίσως κατοικούσαν οι ομιλητές μιας μη καταγεγραμμένης, εξαφανισμένης γενισεϊκής γλώσσας.^[3]

Στην περιοχή της Βαϊκάλης βρίσκονται μνημεία Πλακών του Τάφου. Οι Πλάκες του Τάφου είναι μνημεία που προέρχονται από τους μογγολικούς πληθυσμούς που ζούσαν στην περιοχή.^[4] Το έδαφος του σημερινού κράι ανήκε ιστορικά σε πολλές μογγολικές και μη πολιτικές οντότητες. Συγκεκριμένα ανήκε πρώτα στους Σιονγκνού (209 π.Χ. - 93 μ.Χ), έπειτα στο μογγολικό κράτος του Σιανμπέι (93-234), μετά στο χαγανάτο των Ρουράν (330-555), στην Μογγολική Αυτοκρατορία (1206-1368) και τους βόρειους Γιουάν (1368-1691).^[5] Κατά τον Μεσαίωνα διάφορες μογγολικές φυλές ζούσαν στην περιοχή του κράι (π.χ. Μερκίτ, Ταγιτσούντ, Τζαλάιρ και Χαμάγκ).^[5] Τον 17ο αιώνα, ορισμένοι (ή όλοι) μογγολόφωνοι Νταούρ ζούσαν κατά μήκος της περιοχής Σίλκα στο άνω μέρος του ρου του ποταμού Αμούρ, αλλά και σε περιοχές κοντά στον ποταμό Μπουρέγια. Έδωσαν το όνομα τους στην περιοχή της Νταουρίας (γνωστή και ως Υπερβαϊκάλη -το επίσημο όνομα της περιοχής). Το όνομα του κράι οφείλεται στο γεγονός ότι βρίσκεται ανατολικά της Λίμνης Βαϊκάλης. Σήμερα οι μογγολικές φυλές συνεχίζουν να έχουν παρουσία στην περιοχή. Στο κράι ζουν Μπουριάτες, όπως και στην γειτονική Μπουργιατία.

Τον Απρίλιο του 2006 ξεκίνησε το προκαταρκτικό έργο για την ενοποίηση της περιφέρειας Τσιτά με τον αυτόνομο θύλακα της Άγκα-Μπουργιατίας, σε επίπεδο τοπικών αρχών. Ο κυβερνήτης της Τσιτά Ραβίλ Γκενιατούλιν, ο δήμαρχος του αυτόνομου θύλακα της Άγκα-Μπουργιατίας Μπάιρ Ζαμσούγιεφ, ο επικεφαλής της τοπικής βουλής Ανατόλι Ρομάνοφ, και ο Ντασί Ντουγκάροφ έστειλαν επιστολή στον Βλαντίμιρ Πούτιν (τον Ρώσο πρόεδρο), με στόχο να παρουσιάσουν την πρωτοβουλία ενοποίησης. Στις 17 Νοεμβρίου 2006 ο Πούτιν υποστήριξε την πρωτοβουλία της ενοποίησης των περιοχών.

Στις 11 Μαρτίου 2007 έγινε το δημοψήφισμα της ενοποίησης στις δύο περιοχές. Στην περιφέρεια Τσιτά το ερώτημα που τέθηκε στους ψηφοφόρους ήταν το εξής:

"Συμφωνείτε ότι πρέπει να ενωθεί η περιφέρεια Τσιτά και ο αυτόνομος θύλακας της Αγκίν-Μπουργιατίας σε μια νέα οντότητα της Ρωσικής Ομοσπονδίας - το κράι Υπερβαϊκάλης, το οποίο περιλαμβάνει τον αυτόνομο θύλακα της Αγκίν-Μπουργιατίας που θα είναι μια διοικητική-εδαφική μονάδα με ειδικό καθεστώς, οριζόμενη από το καταστατικό της επαρχίας και σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ρωσικής Ομοσπονδίας;"

Στην περιφέρεια Τσιτά, το 90.29% των ψηφοφόρων (ή, με βάση τους αριθμούς, 535.045 ψηφοφόροι) ψήφισαν υπέρ, ενώ ένα 8.89% (δηλαδή 52.698 ψηφοφόροι) ψήφισαν κατά. Το 72.82% του εκλογικού σώματος ψήφισε στο δημοψήφισμα. Στον αυτόνομο θύλακα Άγκα-Μπουριατίας, τα ποσοστά του "υπέρ" ήταν ακόμη υψηλότερα. Το 94% ψήφισε υπέρ (δηλαδή 38.814 ψηφοφόροι) και ένα 5.16% ψήφισε κατά (2.129 ψηφοφόροι). Το 82.95% του εκλογικού σώματος ψήφισε.

Στις 23 Ιουλίου 2007 ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν υπέγραψε το ομοσπονδιακό συνταγματικό νόμο "Σχετικά με την ίδρυση ενός ομοσπονδιακού υποκειμένου της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ρωσική Ομοσπονδία με την συγχώνευση της περιφέρειας Τσιτά και του αυτόνομου θύλακα Αγκίν-Μπουργιατίας", νόμος που ενέκρινε η Κρατική Δούμα στις 5 Ιουλίου 2007 και το Συμβούλιο της Ομοσπονδίας στις 11 Ιουλίου 2007.

Οικονομία

Στο κράι δραστηριοποιούνται εταιρείες που ασχολούνται με την βιομηχανία, τις εξορύξεις και άλλους τομείς της οικονομίας. Μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κράι είναι η Ένωση Χημείας και Εξορύξεων του Πριαργκούνσκογιε, την 14η εταιρεία Εδαφικής Παραγωγής, το ορυχείο Νόβο-Σιροκίνσκι, το Κρατικό Επαρχιακό Εργοστάσιο Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας Χαρανόρσκαγια και το ανθρακωρυχείο του Χαρανόρσκι.^[6]

Κυβέρνηση

Ο Ραβίλ Γκενιατούλιν, κυβερνήτης της περιφέρειας Τσιτά, εξελέγη κυβερνήτης του κράι Υπερβαϊκάλης στις 5 Φεβρουαρίου 2008 από την πλειοψηφία των τοπικών κοινοβουλίων (δούμα) της περιφέρειας Τσιτά και Αυτόνομου θύλακα Αγκίν-Μπουργιατίας.^[7] Η Ναταλία Ζντάνοβα, υποψήφιος της Ενωμένης Ρωσίας, εξελέγη κυβερνήτρια με το 54% των ψήφων στις 18 Σεπτεμβρίου 2016.^[8]

Το κράι αποτελείται από 31 επαρχίες, 10 πόλεις και 41 οικισμούς αστικού τύπου.

Δημογραφία

Στην απογραφή του 2010 το κράι είχε πληθυσμό 1.107.107 κατοίκων, ακολουθώντας μια συνεχή πτωτική πορεία από τους 1.155.346 κατοίκους το 2002 και 1.377.975 κατοίκους το 1989.

Σύμφωνα με την ρωσική απογραφή του 2010,^[9] οι Ρώσοι αποτελούν το 89.9% του πληθυσμού. Οι Μπουργιάτες είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εθνότητα, αποτελώντας το 6.8%. Άλλες σημαντικές εθνότητες της περιοχής είναι οι Ουκρανοί (0.6%), οι Τάταροι (0.5%), οι Λευκορώσοι (0.2%), οι Αζέροι (0.18%) και οι Εβένκοι (0.1%). Τέλος, 19.981 άτομα εγγράφησαν από διοικητικές βάσεις δεδομένων και ως εκ τούτου δεν είχαν την δυνατότητα να δηλώσουν ότι ανήκουν σε κάποια εθνότητα. Εκτιμάται ότι η αναλογία των εθνοτήτων σε αυτή την ομάδα είναι η ίδια με τις δηλωμένες εθνότητες.^[10]

Τσιτά

Κρασνοκάμενσκ (κράι Υπερβαϊκάλης)

Μεγαλύτερες πόλεις ή περιοχές (Κράι Υπερβαϊκάλης) Ρωσική απογραφή του 2010

Κατάταξη	Όνομα	Διοικητικές διαιρέσεις του κράι Υπερβαϊκάλης	Πληθ.
1	Τσιτά	Επαρχία Τσιτίνσκι	324.444
2	Κρασνοκάμενσκ (κράι Υπερβαϊκάλης)	Επαρχία Κρασνοκάμενσκι	55.666
3	Μπόρζια	Επαρχία Μπορζίνσκι	31.379
4	Πετρόφσκ-Ζαμπαϊκάλσκι	Επαρχία Πετρόφσκ-Ζαμπαϊκάλσκι	18.549
5	Νερτσίνσκ	Επαρχία Νερτσίνσκι	14.959
6	Σίλκα (πόλη)	Επαρχία Σιλκίνσκι	13.947
7	Τσερνισέφσκ	Επαρχία Τσερνίσεφσκι	13.359
8	Μόγκοτσα	Επαρχία Μογκοτσίνσκι	13.258
9	Καρύμσκογιε	Επαρχία Καρίμσκι	13.037
10	Μπαλέι	Επαρχία Μπαλέισκι	12.533

Στατιστικά στοιχεία ζωτικής σημασίας

2007

• Γεννήσεις: 16.652 (14.84 ανά 1000 άτομα - είναι 14.87 στις αστικές περιοχές και 14.79 στις αγροτικές περιοχές).
• Θάνατοι: 16.186 (14.42 ανά 1000 άτομα - είναι 14.42 στις αστικές περιοχές και 14.44 στις αγροτικές περιοχές).
• Ρυθμός φυσικός μεταβολής: 0.04% εκείνο το έτος (0.04% στις αγροτικές περιοχές και 0.05% στις αστικές περιοχές.

2008

Πηγή:^[11]

• Γεννήσεις: 17.809 (15.9 ανά 1000 άτομα)
• Θάνατοι: 16.053 (14.3 ανά 1000 άτομα)
• Ρυθμός φυσικής μεταβολής: 0.16%
• Καθαρή μετανάστευση: -3.621

2012

• Γεννήσεις: 17.706 (16.1 ανά 1000 άτομα)
• Θάνατοι: 14.310 (13.0 ανά 1000 άτομα) ^[12]
• Συνολικό ποσοστό γονιμότητας:^[13] 2009 - 1.89 | 2010 - 1.87 | 2011 - 1.87 | 2012 - 2.00 | 2013 - 2.01 | 2014 - 2.08 | 2015 - 2.06 | 2016 - 1.99(εκτίμηση)

Θρησκεία

Θρησκεία στο κράι Υπερβαϊκάλης το 2012 (Σρέντα Αρένα Άτλας)[14][15]
Πνευματικοί αλλά μη θρησκευόμενοι			28%
Ρωσική Ορθοδοξία			24.6%
Αθεϊσμός και αθρησκεία			17.1%
Άλλη θρησκεία ή δεν απάντησε			16.8%
Βουδισμός			6.3%
Λοιποί Χριστιανοί			5.6%
Λοιποί Ορθόδοξοι			1.6%

Σύμφωνα με έρευνα του 2012^[14] το 25% του πληθυσμού του κράι Υπερβαϊκάλης ανήκει στην Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, το 6.25% ανήκει στον Βουδισμό, το 6% δηλώνουν Χριστιανοί που δεν ανήκει σε κάποιο δόγμα (εξαιρουμένων των Προτεσταντών), ενώ ένα 2% είναι Ορθόδοξος που δεν ανήκει σε κάποια εκκλησία ή ανήκει σε ορθόδοξη εκκλησία άλλης χώρας. Το 28% δηλώνει "πνευματικοί αλλά μη θρησκευόμενοι", ένα 17% δηλώνει άθεοι, ενώ ένα 16.15% ακολουθεί άλλη θρησκεία ή δεν απάντησε στην έρευνα.^[14]

Δείτε επίσης

• Κατάλογος Προέδρων της Νομοθετικής Συνέλευσης του Κράι Υπερβαϊκάλης

Παραπομπές

1. (Ρωσικά) OKTMO. www.gks.ru/metod/classifiers.html. Ανακτήθηκε στις 13  Μαρτίου 2015.
2. «Официальный интернет-портал правовой информации». publication.pravo.gov.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2018. 
3. https://scholarspace.manoa.hawaii.edu/bitstream/10125/24847/1/ldc-sp17-10-vajda.pdf
4. History of Mongolia, Volume I, 2003
5. History of Mongolia, Volume II, 2003
6. «Trans-Baikal Territory Industries». investinregions.ru (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2018. 
7. На административной карте РФ появился новый субъект федерации - Забайкальский край. (A new federal subject—Zabaykalsky Krai—appeared on the administrative map of the Russian Federation) Itar-Tass.com (in ρωσική)
8. Siberia and Russian Far East vote decisively for United Russia in parliamentary elections. (Siberia and Russian Far East vote decisively for United Russia in parliamentary elections) The Siberian Times (in αγγλική)
9. Russian Federal State Statistics Service (2011). «Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1» [2010 All-Russian Population Census, vol. 1]. Всероссийская перепись населения 2010 года (2010 All-Russia Population Census) (στα Ρωσικά). Federal State Statistics Service. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2012. 
10. «http://www.perepis-2010.ru/news/detail.php?». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2021.  Εξωτερικός σύνδεσμος στο |title= (βοήθεια)
11. http://www.stat.chita.ru/scripts/1c.exe?^{[νεκρός σύνδεσμος]}
12. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαρτίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2021. 
13. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2021. 
14. "Arena: Atlas of Religions and Nationalities in Russia". Sreda, 2012.
15. 2012 Arena Atlas Religion Maps. "Ogonek", № 34 (5243), 27/08/2012. Retrieved 21/04/2017. Archived.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Κράι Υπερβαϊκάλης

• Επίσημη ιστοσελίδα της τοπικής διοίκησης Αρχειοθετήθηκε 2020-10-31 στο Wayback Machine.