Κοσμική σκόνη

Η κοσμική σκόνη ή διαστημική σκόνη αποτελείται από σωματίδια ύλης σε στερεά κατάσταση, που βρίσκονται στον πέρα από τη Γη διαστημικό χώρο. Η μέση διάμετρος αυτών των σωματιδίων κυμαίνεται από συσσωματώματα λίγων μορίων μέχρι 0,1 χιλιοστόμετρο.

Η κοσμική σκόνη διακρίνεται με βάση τη θέση της σε διαγαλαξιακή, διαστρική ή μεσοαστρική, διαπλανητική και σκόνη που περιφέρεται γύρω από πλανήτες. Η διαπλανητική σκόνη που βρίσκεται στον χώρο μεταξύ των πλανητών του Ηλιακού μας Συστήματος προκαλεί τα αστρονομικά φαινόμενα του ζωδιακού και του αντιζωδιακού φωτός.

Κάποτε η κοσμική σκόνη θεωρείτο μόνο μία ενόχληση για τους αστρονόμους, καθώς μειώνει το φως που δεχόμαστε από τα ουράνια σώματα: Είναι γνωστή η διαστρική απορρόφηση ή μεσοαστρική απορρόφηση του φωτός των αστέρων του Γαλαξία που προκαλεί η διαστρική σκόνη, για την οποία έχουν προταθεί διάφοροι εμπειρικοί νόμοι. Ωστόσο, όταν ήλθε η εποχή των αστρονομικών παρατηρήσεων στο υπέρυθρο, τα σωματίδια της κοσμικής σκόνης ανακαλύφθηκε ότι διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο σε αστροφυσικές διεργασίες. Π.χ. η σκόνη παίζει ρόλο στα πρώτα στάδια του σχηματισμού ενός νέου αστέρα και στο σχηματισμό πλανητών. Στο Ηλιακό Σύστημα η μελέτη της είναι απαραίτητη για την κατανόηση των εξωτερικών διάχυτων δακτυλίων του Δία, του Κρόνου, του Ουρανού και του Ποσειδώνα, καθώς και των κομητών.

Η μελέτη της διαστημικής σκόνης συνιστά ένα πολύπλευρο επιστημονικό ζήτημα, που άπτεται αρκετών διαφορετικών επιστημονικών κλάδων: της Φυσικής (Φυσική Στερεάς Καταστάσεως, Ηλεκτρομαγνητισμός, Στατιστική Φυσική, διάδοση της θερμότητας), των Μαθηματικών (φράκταλς), της Χημείας, της Μετεωριτολογίας και όλων των κλάδων της Αστρονομίας και της Αστροφυσικής. Πραγματικά, οι κόκκοι της κοσμικής σκόνης εξελίσσονται κυκλικά: χημικώς, φυσικώς και δυναμικώς. Η εξέλιξή τους ακολουθεί τα μονοπάτια δια των οποίων το Σύμπαν ανακυκλώνει την ύλη με διαδικασίες ανάλογες με αυτές που εμείς οι άνθρωποι ανακυκλώνουμε υλικά: παραγωγή, αποθήκευση, μεταλλαγή, διαφοροποίηση, κατανάλωση και απόρριψη. Αυτά στο Σύμπαν συμβαίνουν σε περιοχές όπως τα διάχυτα νεφελώματα, τα ψυχρά μοριακά νέφη οι περιαστρικοί δίσκοι γύρω από νεογέννητους αστέρες, και αλλού.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Interstellar dust στο Wikimedia Commons