Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|20|12|2024}}
Καθεδρικός Ναός της Κρακοβίας
Katedra wawelska και Katedra na Wawelu
Άποψη του Καθεδρικού Ναού της Κρακοβίας από τα νοτιοδυτικά.
Ο Καθεδρικός Ναός της Κρακοβίας (πολων. Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie) είναι αφιερωμένος στους Αγίους Στανίσλαο και Βεγκέσλαο και βρίσκεται στο Λόφο του Κάστρου Βάβελ (Wawel), πάνω από τον ποταμό Βιστούλα, που αποτελούσε επί αιώνες έδρα των βασιλέων της Πολωνίας, όταν η Κρακοβία για περισσότερα από 500 χρόνια και μέχρι το 1596 ήταν πρωτεύουσα του βασιλείου της Πολωνίας. Ο τάφος του Αγίου Στανίσλαου βρίσκεται μέσα στο κεντρικό κλίτος του ναού.
Ο πρώτος καθεδρικός ναός που οικοδομήθηκε στο Λόφο του Βάβελ χρονολογείται από το 1025, ενώ ένας δεύτερος καθεδρικός ναός χτίστηκε στα 1090 - 1142. Ήταν μία βασιλική σε ρομανικό ρυθμό με φανερές επιρροές από τη θρησκευτική αρχιτεκτονική των περιοχών του Ρήνου. Η ρομανική μητρόπολη καταστράφηκε ολοκληρωτικά από πυρκαγιά το 1305 και μια καινούργια γοτθική εκκλησία άρχισε να οικοδομείται στη θέση της το 1320. Ολοκληρώθηκε στο δεύτερο μισό του ΙΔ' αιώνα (1364).
Ο σημερινός καθεδρικός ναός, παρ' όλες τις μεταγενέστερες επεκτάσεις και μετατροπές, έχει διατηρήσει την αυστηρή δομή της γοτθικής μητρόπολης. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική γοτθικού ρυθμού, με μεγαλοπρεπές κεντρικό κλίτος. Κατά μήκος του ναού υπάρχουν περισσότερα από δεκαπέντε πλευρικά παρεκκλήσια σε γοτθικό ή σε μπαρόκ ρυθμό, όπου είναι ενταφιασμένοι βασιλείς, πρίγκιπες και επίσκοποι. Ο ναός έχει τρεις πύργους, με πιο σημαντικό τον "Πύργο του Κωδωνοστασίου", όπου φιλοξενείται η μεγαλύτερη καμπάνα της χώρας, γνωστής ως "Καμπάνα του Σιγισμούνδου" (1520), το βάρος της οποίας φτάνει τους 11 τόνους.
Μετά την ενοποίηση της Πολωνίας και την άνοδο στο θρόνο της χώρας του Λαδίσλαου Α' του "Βραχύ" στις αρχές του ΙΔ' αιώνα, ο Καθεδρικός Ναός της Κρακοβίας απέκτησε το στάτους βασιλικής καθεδρικού ναού, που σήμαινε ότι εφεξής όλες οι στέψεις και οι ταφές των Πολωνών βασιλέων γίνονταν εκεί. Στον καθεδρικό ναό υπολογίζεται ότι έχουν ταφεί 100 βασιλείς ή μέλη βασιλικών δυναστειών και έχουν γίνει συνολικά 37 στέψεις.
Τα μνημεία του ναού
Με χρυσό τρούλο διακρίνεται το Παρεκκλήσι του Σιγισμούνδου, ενώ αριστερά βρίσκεται το Παρεκκλήσι Βάζα
Ο Καθεδρικός Ναός της Κρακοβίας κοσμείται με πλήθος βασιλικών τάφων και μνημείων. Το πιο καλοδιατηρημένο μέρος της μεσαιωνικής μητρόπολης είναι το "Παρεκκλήσιο του Τιμίου Σταυρού", που κατασκευάστηκε στο δεύτερο μισό του ΙΕ' αιώνα, ως χώρος ταφής του βασιλιά Κάζιμιρ Δ' Γιαγκελόν (Kazimierz IV Jagiellończyk) και της συζύγου του Ελισάβετ της Αυστρίας. Το εσωτερικό του καλύπτεται από βυζαντινής τεχνοτροπίας τοιχογραφίες, ενώ μεγαλοπρεπές είναι το ταφικό μνημείο του βασιλιά Κάζιμιρ Δ', που φιλοτέχνησε το 1492 ο Γερμανός γλύπτης και χαράκτης από τη Νυρεμβέργη Φάιτ Στος (γερμ. Veit Stoss, πολων. Wit Stwosz, 1438/1447 - 1533).
Ο παλαιότερος βασιλικός τάφος είναι του Λαδίσλαου Α΄του "Βραχύ", που χρονολογείται από το πρώτο μισό του ΙΔ' αιώνα. Το αποκορύφωμα όμως της κλασικής ταφικής τέχνης αντικατοπτρίζεται στο μνημείο του βασιλιά Κάζιμιρ Γ' του Μέγα (Kazimierz III Wielki), χρονολογούμενο από τα 1370 - 1382 και με φανερή την επίδραση της βιεννέζικης αυλικής τέχνης. Είναι φτιαγμένο από κόκκινο ουγγαρέζικο μάρμαρο, ενώ το ξαπλωμένο ομοίωμα του βασιλιά καλύπτεται από θολωτό κουβούκλιο βασισμένο σε έξι λεπτούς μαρμάρινους κίονες.
Στο παρεκκλήσιο που φέρει το όνομά του, βρίσκεται ο τάφος του Πολωνού βασιλιά Ιωάννη Α' Αλβέρτου (Jan I Olbracht), που έχει φιλοτεχνήσει ο Ιταλός γλύπτης Φραντσέσκο Φιορεντίνο (Franciszek Florentczyk). Στο "Παρεκκλήσιο Βάζα" έχουν ενταφιαστεί τρία μέλη της δυναστείας των Βάζα (Waza), η οποία προέρχεται από τη Σουηδία.
Το αριστούργημα όμως στον Καθεδρικό Ναό της Κρακοβίας είναι το "Παρεκκλήσιο του Σιγισμούνδου" (1519 - 1533), με τους χρυσούς τρούλους, το οποίο θεωρείται το πιο αξιόλογο αρχιτεκτόνημα σε ρυθμό ιταλικής αναγεννησιακής τέχνης σε ολόκληρη την Πολωνία, έργο του Ιταλού γλύπτη από την Τοσκάνη Μπαρτολομέο Μπερέτσι (Bartolommeo Berrecci). Το Παρεκκλήσιο είναι διακοσμημένο με μυθολογικές σκηνές και θαλάσσια τέρατα, αλλά και τις κλασικές μορφές της Δάφνης, της Κλεοπάτρας και του Ηρακλή. Σ' αυτό υπάρχουν τα ταφικά μνημεία, από κόκκινο μάρμαρο της Ουγγαρίας, των βασιλέων Σιγισμούνδου Α' του Γηραιού (1529 - 1531) και Σιγισμούνδου Β' Αυγούστου (1574 - 1575), καθώς και το μνημείο της βασίλισσας Άννας (1574 - 1575).
Έξοχη ομορφιά αποπνέει και το μαρμάρινο μνημείο της βασίλισσας και μετέπειτα Αγίας Εδβίγης (Święta Jadwiga), φιλοτεχνημένο το 1902, η οποία πέθανε το 1399 και αγιοποιήθηκε τον 20ο αιώνα από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β'. Στη διάρκεια του ΙΖ' και ΙΗ' αιώνα, νέες καλλιτεχνικές δημιουργίες εμπλούτισαν το εσωτερικό του καθεδρικού ναού. Εντυπωσιακή είναι η ασημένια σαρκοφάγος του Αγίου Στάνισλας (Święty Stanisław), φιλοτεχνημένη κατά τη διάρκεια των ετών 1669 - 1671 από το χρυσοχόο Πέτερ φον ντερ Ρένεν (Peter von der Rennen) από το Γκντανσκ.
Κατά τον ΙΘ' αιώνα, ο Καθεδρικός Ναός του Βάβελ άρχισε να λειτουργεί ως εθνικό πάνθεον. Μέσα στις κρύπτες του καθεδρικού ναού, πέρα από τους βασιλικούς τάφους, έχουν ενταφιαστεί εθνικοί ήρωες, στρατιωτικοί και άνθρωποι των γραμμάτων.
Ανάμεσα σ' αυτούς υπάρχουν οι τάφοι-μνημεία των Ταντέους Κοστσιούσκο (Tadeusz Kościuszko, 1746 - 1817), Γιούζεφ Πιουσούτσκι (Józef Piłsudski, 1867 - 1935) και Βλαντίσλαβ Σικόρσκι (Władysław Sikorski, 1881 - 1943). Εδώ έχουν ακόμη ενταφιαστεί οι μεγάλοι ρομαντικοί ποιητές της Πολωνίας Άνταμ Μιτσκιέβιτς (Adam Mickiewicz, 1798 - 1855) και Γιούλιους Σλοβάτσκι (Juliusz Słowacki, 1809 - 1849).
