Οι πηγές Καλλιθέας είναι ιαματικές πηγές στη Ρόδο. Απέχουν περίπου 10 χιλιόμετρα νότια από την πόλη της Ρόδου και 5 χιλιόμετρα ανατολικά από τα Κοσκινού Ο χώρος διαμορφώθηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πιέτρο Λομπάρντι μετά από έρευνα για τις θεραπευτικές ιδιότητες των πηγών το 1927. Το κύριο κτίριο του λουτρού είναι εμπνευσμένο από τα οθωμανικά λουτρά του νησιού. Τα λουτρά συνέχισαν να λειτουργούν όταν η Ρόδος πέρασε σε ελληνική κυριαρχία μέχρι το 1967 και έπειτα ξαναλειτούργησαν το 2007.[2]
Ιστορία
Η ύπαρξη των ιαματικών πηγών στον όρμο της Καλλιθέας ήταν γνωστή από την αρχαιότητα. Επί οθωμανικών χρόνων στην περιοχή όπου ανέβλυζε το κοκκινωπό νερό συγκεντρωνόταν πλήθος κόσμου, ακόμη και από την Ανατολία, κάθε Αύγουστο και Σεπτέμβριο, ο οποίος διέμενε σε πρόχειρα καταλύματα.[3] Η πηγή ήταν γνωστή ως Τσιλλόνερο και θεωρούνταν ευεργετική για τα νεφρά.[4]
Η Ρόδος κατακτήθηκε από το Ιταλικό Ναυτικό το 1912 και η συνθήκη της Λωζάνης το 1923 επιβεβαίωσε την ιταλική κυριαρχία στα Δωδεκάνησα. Στα πλαίσια επίδειξης της δύναμης και υπεροχής της Ιταλίας στα Δωδεκάνησα έφτασαν Ιταλοί αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι. Το 1927 έγινε μελέτη των ιαματικών ιδιοτήτων των νερών της Καλλιθέας και αποφασίστηκε η δημιουργία ενός κέντρου αναψυχής από τους Ιταλούς. Την σχεδίαση του συγκροτήματος ανέλαβε ο Πιέτρο Λομπάρντι το 1928 και την κατασκευή επέβλεψε ο αρχιτέκτονας Αρμάντο Μπερναντίτι. Τα λουτρά εγκαινιάστηκαν επισήμως την 1η Ιουλίου 1929, μαζί με το δρόμο που συνδέει τη Ρόδο με τη Λίνδο. Σύντομα μετατράπηκε σε ένα από τα δημοφιλέστερα του είδους στη Μεσόγειο.[5]
Μετά τον Β΄ΠΠ η Ρόδος πέρασε σε ελληνική κυριαρχία και τα λουτρά συνέχισαν να λειτουργούν μέχρι το 1967, οπότε και η λειτουργία διακόπηκε, καθώς όπως και άλλα κτίρια της Ιταλοκρατίας υπενθύμιζαν στους κατοίκους τον Β' ΠΠ και την Κατοχή.[6] Το 1985 το συγκρότημα χαρακτηρίστηκε έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία επειδή παρουσιάζει εξαιρετικό αρχιτεκτονικό και μορφολογικό ενδιαφέρον.[7] Το 1999 ο δήμος Καλλιθέας ξεκίνησε τις νομικές διαδικασίες ώστε τα λουτρά να ξαναλειτουργήσουν. Αρχικά επιδιορθώθηκε η πύλη εισόδου. Το 2005 άρχισε η σταδιακή αποκατάσταση, με πρώτη μεγάλη ροτόντα. Οι εργασίες αποκατάστασης ανήλθαν σε 1.831.722,23 € και ολοκληρώθηκαν το 2007,[6] χρονιά στην οποία και τα λουτρά επαναλειτούργησαν.[8] Τη λειτουργία ανέλαβε ο δήμος Καλλιθέας για 25 χρόνια, αρχίζοντας το 2001. Το υπουργείο τουρισμού τελικά εμπιστεύτηκε τη λειτουργία των λουτρών στον δήμο το 2011.[6]
Περιγραφή
Το συγκρότημα αν και αποτελείται από οπλισμένο σκυρόδεμα χάρις στα γεωμετρικά σχήματα εντάσσεται εντός του φυσικού περιβάλλοντος, σε μια πλαγιά που καταλήγει στον όρμο με τα ιαματικά νερά. Η είσοδος έχει χαρακτηριστικά Αρ Ντεκό και έχει δύο μνημειώδεις κίονες με την επιγραφή REALI TERME CALITEA. Η είσοδος οδηγεί σε κυκλική πλατεία με σιντριβάνι. Στη συνέχεια βρίσκεται πύλη μαυριτανικού ρυθμού που ακολουθεί διάδρομος με πέργκολα που κατηφορίζει προς τη θάλασσα. Στο τέλος υπάρχουν σκάλες αριστερά και δεξιά που σχηματίζουν μια στοά που περιβάλλει μια μικρή ροτόντα. Η ροτόντα έχει διάμετρο 14 μέτρα και είναι κτισμένη πάνω από την φυσική ιαματική πηγή. Κάτω από τη ροτόντα έξι κρήνες διοχετεύουν το νερό στην κεντρική πισίνα. Η είσοδος στη ροτόντα γίνεται μέσω έξι πυλών μαυριτανικού ρυθμού που εξέχουν από τον κυκλικό τοίχο. Ανάμεσα στις πύλες υπάρχουν ανοίγματα για καλύτερο φωτισμό. Πίσω από τη στοά βρίσκονταν καταστήματα και γραφεία.[9]
Μετά τη ροτόντα μονοπάτι οδηγεί καλυμμένο από πέργκολα σε μια μεγαλύτερη ροτόντα η οποία προσφέρει πανοραμική θέα στον όρμο και στο συγκρότημα. Εκεί υπάρχει μια ελλειπτική στοά με κυκλικά με οξυκόρυφα ανοίγματα με παγκάκια. Στο κέντρο υπάρχει θόλος που στηρίζεται σε δύο ημιθόλια. Ο χώρος ανάμεσα στη ελλειπτική στοά και το κεντρικό κτίριο είναι καλυμμένος με ακτινωτή πέργκολα διακοσμημένη με φυτά.[9] Δίπλα στην παραλία σχηματίστηκαν τεχνητές σπηλιές για να στεγάσουν χώρους εστίασης.[10]
Τα δάπεδα όλων των μονοπατιών είναι διακοσμημένα με μωσαϊκά αποτελούμενα από μαύρα και άσπρα βότσαλα. Τα μωσαϊκά σχηματίζουν είτε γεωμετρικά σχέδια είτε φυτικά μοτίβα.[9] Οι εξωτερικοί τοίχοι του συγκροτήματος είναι διακοσμημένοι με θαλάσσια μοτίβα.[10]
↑Orlandi, Luca· Ivkovska, Velika (2020). «Kallithea, Rhodes; A summer thermal bath resort at the border of the Italian Fascist Empire and its reuse today». The Routledge companion to Italian fascist architecture : reception and legacy. Λονδίνο: Routledge. σελ. 195. ISBN978-0-429-32843-5.
↑ 6,06,16,2Orlandi, Luca· Ivkovska, Velika (2020). «Kallithea, Rhodes; A summer thermal bath resort at the border of the Italian Fascist Empire and its reuse today». The Routledge companion to Italian fascist architecture : reception and legacy. Λονδίνο: Routledge. σελ. 200. ISBN978-0-429-32843-5.
↑ 9,09,19,2Orlandi, Luca· Ivkovska, Velika (2020). «Kallithea, Rhodes; A summer thermal bath resort at the border of the Italian Fascist Empire and its reuse today». The Routledge companion to Italian fascist architecture : reception and legacy. Λονδίνο: Routledge. σελ. 196. ISBN978-0-429-32843-5.
↑ 10,010,1Orlandi, Luca· Ivkovska, Velika (2020). «Kallithea, Rhodes; A summer thermal bath resort at the border of the Italian Fascist Empire and its reuse today». The Routledge companion to Italian fascist architecture : reception and legacy. Λονδίνο: Routledge. σελ. 199. ISBN978-0-429-32843-5.
