Θεοφύλακτος Α΄ του Τούσκουλου

Θεαφύλακτος Α΄ του Τούσκουλου
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Theophylactus (Λατινικά)
Γέννηση	860 Ρώμη
Θάνατος	920 ή 927 Ρώμη
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός
Οικογένεια
Σύζυγος	Θεοδώρα
Τέκνα	Μαροζία Θεοδώρα Β΄ του Τούσκουλου
Οικογένεια	Οικογένεια Θεοφύλακτου

Ο Θεοφύλακτος Α΄ (Teofilatto, 860 – 924) ήταν κόμης του Τούσκουλου και Ρωμαίος στρατηγός. Έγινε de facto κυβερνήτης της Ρώμης από το 905 μέχρι τον θάνατό του. Η οικογένειά του, οι Θεοφύλακτοι, αλλά και ο γαμπρός του, ο Αλβερίκιος Α΄, κυριάρχησαν στην ιταλική πολιτική σκηνή και χειραγώγησαν την παπική εξουσία για τα επόμενα 60 χρόνια.^[1] Το ελληνικό του όνομα κάνει τους ιστορικούς να θεωρούν ότι είχε βυζαντινή καταγωγή.^[1]

Η ζωή του

Ο Θεοφύλακτος προερχόταν από οικογένεια ευγενών βυζαντινής καταγωγής και κληρονόμησε τον τίτλο του Κόμη του Τούσκουλου. Παντρεύτηκε την Θεοδώρα και μαζί της έκανε δύο κόρες, την Μαροζία και την Θεοδώρα Β'. Μέσω πολιτικών μηχανορραφιών κατάφερε να αναρριχηθεί στην εξουσία καλύπτοντας το κενό που είχε αφήσει η πτώση της δυναστείας των Καρολιδών στην Ιταλία και μαζί με την σύζυγό του Θεοδώρα και την κόρη του Μαροζία να κάνει την οικογένειά του την πιο ισχυρή στην Ιταλία του 10ου αιώνα.

Το 904 μεθόδευσε με την βοήθεια της Θεοδώρας και του συμμάχου του Αλμπέρικ Α΄ του Σπολέτο την κατάληψη του παπικού θρόνου από τον Σέργιο Γ΄. Με την υποστήριξη αυτού του νέου πάπα ο Θεοφύλακτος απέκτησε απόλυτη εξουσία στην Ρώμη και έφτασε μάλιστα στο σημείο να κατακτήσει και τον τίτλο του Roman consul, δηλαδή το ύπατο αξίωμα για έναν ρωμαίο πολίτη ενώ ο Σέργιος τον όρισε παπικό Θησαυροφύλακα (Vestarius) και Στρατηγό (Magister militium).^[1][2] Η ταχεία άνοδος στην εξουσία του Θεοφύλακτου έκανε τους πολτικούς του αντιπάλους να αντιδράσουν με ακραίο τρόπο. Με κορυφαίο τον Λιουτπράνδο της Κρεμόνα που είχε προσωπική διαμάχη με τους ιταλούς ευγενείς αλλά και προσωπικές πολιτικές επιδιώξεις που τον τοποθετούσαν ενάντια στην Ρώμη άρχισαν να διαδίδουν ότι ο Θεοφύλακτος ενθάρρυνε την ερωτική σχέση της κόρης του Μαροζίας με τον πάπα Σέργιο Γ΄. Έτσι ξεκίνησε μία εποχή έντονης διαπλοκής και πολιτικού αμοραλισμού που χαρακτηρίστηκε από την συχνή και γρήγορη εναλλαγή παπών στην εξουσία μέσω της χειραγώγησης της παπικής έδρας από τους ιταλούς ευγενείς και ιδιαίτερα της οικογένειας των Θεοφύλακτων καθώς και από τις χυδαίες επιθέσεις κυρίως του Λιουτπράνδουπου κράτησε για 60 χρόνια. Αυτή η εποχή έμεινε γνωστή ως "πορνοκρατία".

Το 909, για να ενισχύσει την συμμαχία του με τον Αλβερίκιο, τον έκανε γαμπρό του παντρεύντάς τον με την κόρη του την Μαροζία. Όταν έναν χρόνο αργότερα η κόρη του έκανε έναν γιο, τον Αλμπέρικ Β΄ του Σπολέτο, ο Λιουτπράνδος βρήκε την ευκαιρία να χτυπήσει ξανά την οικογένεια των Θεοφύλακτων και ισχυρίσθηκε ότι το αγόρι δεν ήταν γιος του συζύγου της Μαροζίας, αλλά ήταν νόθος γιος του Σέργιου.

Το 911 ο Σέργιος πέθανε και ο Θεοφύλακτος φρόντισε να πάρει την θέση του πάλι κάποιος που θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντά του. Έτσι το χρίσμα πήγε στον Αναστάσιο Γ΄ που όμως δεν κράτησε το αξίωμα παρά μόνο για δύο χρόνια και δύο μήνες.^[3]

To 913 νέος πάπας ορίστηκε ο Λάνδων αλλά και αυτός αντικαταστάθηκε μετά από έναν χρόνο από τον Ιωάννη Ι΄ ο οποιός μάλιστα φρόντισε, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για την στήριξή του, να απονείμει στην Θεοδώρα τον τίτλο της γερουσιαστή, τίτλο που κληρονόμησαν και οι κόρες της, η Μαροζία και η Θεοδώρα.

Το 915 ο Θεοφύλακτος μαζί με τον Ιωάννη Ι΄ και τον γαμπρό του, τον Αλβερίκιο Α' του Σπολέτο, αλλά και με την υποστήριξη της Καμπανίας και των Βυζαντινών της Νότιας Ιταλίας νίκησε τους Σαρακηνούς που ήταν μια συνεχής απειλή για την Ρώμη στο Γκαριλιάνο.^[4] Αυτό αύξησε την αίγλη του Θεοφύλακτου αλλά και την εκτίμησή του για τον Ιωάννη. Ο Λιουτπράνδος πάλι δεν έχασε την ευκαιρία να επιτεθεί στους πολιτικούς του αντιπάλους και κατηγόρησε αυτή την φορά την Θεοδώρα ότι είχε ερωτική σχέση με τον νέο πάπα και ότι η μικρότερη κόρη του Θεοφύλακτου, η Θεοδώρα Β΄, ήταν στην πραγματικότητα νόθο παιδί του Ιωάννη.

To 916 ο Θεοφύλακτος πέθανε^[5] αλλά η οικογένειά του συνέχισε να επηρεάζει και να χειραγωγεί την πολιτική σκηνή.

Εκ των υστέρων, κυρίως λόγω των υπερβολικών κειμένων^[6] του Λιουτπράνδου της Κρεμόνα που δεν δίστασε να χαρακτηρίσει την οικογένεια των Θεοφύλακτων, και ιδιαίτερα τις γυναίκες της οικογένειας, με εξαιρετικά χυδαίους χαρακτηρισμούς λόγω των προσωπικών του πολιτικών επιδιώξεων, η εποχή της ακμής των Θεοφύλακτων χαρακτηρίστηκε ως "πορνοκρατία". Σήμερα όμως οι ιστορικοί θεωρούν τον όρο αβάσιμο και υπερβολικό καθώς, ενώ η εποχή όντως χαρακτηρίσθηκε από διαπλοκή και πολιτική διαφθορά, δεν υπάρχουν αποδεδειγμένα ιστορικά στοιχεία περί σεξουαλικής ακολασίας των παπών ή των ευγενών της εποχής και έτσι σήμερα προτιμάται ο όρος "σκοτεινή εποχή".^[4]

Γενεαλογία των Θεοφυλακτιδών

Θεοφύλακτος Α΄ κόμης του Τούσκουλου ΟΙΚΟΣ ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΙΔΩΝ

Θεοδώρα συγκλητική

(εραστής) πάπας Ιωάννης Ι΄

2.Γουίδων της Τοσκάνης μάργραβος της Τοσκάνης ΟΙΚΟΣ ΒΟΝΙΦΑΤΙΔΩΝ

3.Ούγος της Προβηγκίας βασ. της Λομβαρδίας ΟΙΚΟΣ ΜΠΟΖΟΝΙΔΩΝ

Μαροζία

1.Αλμπέρικ Α΄ δούκας του Σπολέτο ΟΙΚΟΣ ΤΟΥΣΚΟΥΛΟΥ

(εραστής) πάπας Σέργιος Γ΄

(νόθη;) Θεοδώρα πρεσβύτερη σύζ. Γκράτιαν ύπατος

Αλμπέρικ Β΄ δούκας του Σπολέτο

Δεοβέρτος

(νόθος;) πάπας Ιωάννης ΙΑ΄

Θεοδώρα νεότερη σύζ. Τζιοβάννι Κρεσέντιο

(νόθος) Οκταβιανός πάπας Ιωάννης ΙΒ΄

Γρηγόριος Α΄ κόμης του Τούσκουλου

πάπας Βενέδικτος Ζ΄

Μαρία

πάπας Ιωάννης ΙΓ΄

Παραπομπές

1. Imma., Penn, (2007). Dogma evolution & papal fallacies. Bloomington, IN: AuthorHouse. ISBN 9781434308740. 166291477. 
2. Lascelles, Christopher (2017). Pontifex Maximus: A Short History of the Popes. Crux Publishing. ISBN 1909979465. 
3. «CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Pope Anastasius III». www.newadvent.org. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2017. 
4. Christopher., Kleinhenz, (2004). Medieval Italy : an encyclopedia. New York: Routledge. ISBN 9780415939294. 51942666. 
5. H., Berman, Constance (2005). Medieval religion : new approaches. New York: Routledge. σελ. 107. ISBN 0415316871. 62557384. 
6. Benjamin., Wiker, (2017). Reformation 500 Years Later. Regnery Publishing. ISBN 1621577066. 994403588. 

Πηγές

• (Αγγλικά) Kleinhenz, Christopher (2004). Medieval Italy: An Encyclopedia. Routledge. ISBN 9780415939294. 
• (Αγγλικά) Lascelles, Christopher (2017). Pontifex Maximus: A Short History of the Popes. Crux Publishing. ISBN 1909979465. 
• (Αγγλικά) Penn, Imma (2007). Dogma Evolution & Papal Fallacies. AuthorHouse. ISBN 9781434308740.