Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 23/02/2020.
Η Ευτυχία, το γένος Χατζηγεωργίου-Οικονόμου, αργότερα Νικολαΐδου και τελικά Παπαγιαννοπούλου[3] (1893 - 7 Ιανουαρίου 1972) ήταν η πρώτη και σημαντικότερη στιχουργός του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού.[4][5][6][7]
Πρώιμα χρόνια
Γεννήθηκε στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας το 1893 (κατά άλλους το 1894 ή το 1896) και έχασε σε μικρή ηλικία τον πατέρα της. Το 1911 την πάντρεψαν μετά από προξενιό με τον έμπορο Κωστή Νικολαΐδη, 20 χρόνια μεγαλύτερό της. Απέκτησαν δύο παιδιά, την Καίτη και την Μαίρη. Ο τουρκικός στρατός εισέβαλε στο Αϊδίνι και μαζί με τους Τσέτες υποχρέωσαν την οικογένειά της να εγκαταλείψει τη Σμύρνη. Τα επόμενα χρόνια η Ευτυχία μαζί με τη μητέρα της και τις δυο κόρες της έζησαν για μικρά διαστήματα ως πρόσφυγες στην ασιατική Σπάρτη αλλά και στην Αττάλεια. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, αναγκάστηκε να καταφύγει στην Ελλάδα.
Καριέρα
Ζώντας μια έντονη και περιπετειώδη ζωή[8], σταδιοδρόμησε αρχικά στην Ελλάδα ως ηθοποιός, δασκάλα και ποιήτρια[9], ενώ αργότερα αναδείχθηκε σε μια σημαντική λαϊκή στιχουργό. Η μεγάλη αξία της στιχουργικής της αναγνωρίστηκε πολύ αργότερα, ιδίως μετά το θάνατό της.[10]
Ξεκίνησε να γράφει στίχους για τραγούδια το 1948 και να τα πουλά για ποσά από 200 έως 300 δραχμές.[11] Έχοντας όμως μεγάλο εθισμό στη χαρτοπαιξία, έχασε πάρα πολλά χρήματα με αυτόν τον τρόπο. Όταν έγραφε τους στίχους, έπειτα αποποιείτο τα πνευματικά της δικαιώματα.[12][13]
Πολλές δικές της στιχουργικές δημιουργίες έγιναν πολύ μεγάλες επιτυχίες[14], με τη βοήθεια σπουδαίων συνθετών της εποχής, όπως του Βασίλη Τσιτσάνη, του Μανώλη Χιώτη, του Μάνου Χατζιδάκι, του Αποστόλου Καλδάρα κ.α. Στίχοι της υπάρχουν σε πολλές λαϊκές επιτυχίες, π.χ.
Ηλιοβασιλέματα, Περασμένες μου αγάπες σε μουσική Μανώλη Χιώτη,
Δυο πόρτες έχει η ζωή, Φεύγω με πίκρα στα ξένα που τραγούδησε ο Στέλιος Καζαντζίδης,
Πετραδάκι, πετραδάκι, Θα βρω μουρμούρη μπαγλαμά, Όνειρο απατηλό σε μουσική Απόστολου Καλδάρα,
Η διπρόσωπη (Σβήσε με κυρά μου), σε μουσική και εκτέλεση Αντώνη Ρεπάνη
Του ντερβίση το πιοτό και Τι να σου κάνει μια καρδιά σε μουσική που έγραψε ο Αντώνης Κατινάρης και άλλα πολλά.
Με τον Βασίλη Τσιτσάνη έκανε συνολικά τρία τραγούδια: "Το Ντιβάνι" που ηχογραφήθηκε για δίσκο γραμμοφώνου το 1954 με την Αννα Χρυσάφη και τον ίδιο τον Βασίλη Τσιτσάνη, "Τα αντράκια" που ηχογραφήθηκε το 1957 με τον Στέλιο Καζαντζίδη και "Ο φλώρος", πάλι το 1957, με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση και την Γιώτα Λύδια.
Μερικά τραγούδια της είναι: «Ηλιοβασιλέματα», «Περασμένες μου αγάπες», «Δυο πόρτες έχει η ζωή», «Φεύγω με πίκρα στα ξένα», «Γυάλινος κόσμος», «Θα βρω μουρμούρη μπαγλαμά», «Όνειρο απατηλό», «Στο τραπέζι που τα πίνω», «Στου Αποστόλη το κουτούκι», «Ρίξτε στο γυαλί φαρμάκι», «Μου σπάσανε το μπαγλαμά», «Ανεμώνα», «Αργά, είναι πια αργά», «Λίγο-λίγο, θα με συνηθίσεις», «Πήρα απ' τη νιότη χρώματα», «Αν είναι η αγάπη έγκλημα», «Η διπρόσωπη», «Ένας αϊτός γκρεμίστηκε», «Συρματοπλέγματα βαριά», «Είμαι αετός χωρίς φτερά», «Τι έχει και κλαίει το παιδί», «Η Μαλάμω», «Πετραδάκι, πετραδάκι», «Του ντερβίση το πιοτό», «Τι να σου κάνει μια καρδιά».[10]
Θεωρείται ότι έχει πολλές άγνωστες δημιουργίες, καθώς μόνο ένα μικρό μέρος αυτών που έγραψε είναι καταχωρημένο στο όνομά της. Η ίδια δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για την αναγνώριση του έργου της και για την είσπραξη δικαιωμάτων, με αποτέλεσμα, παρά την επιτυχία των τραγουδιών της, να πεθάνει φτωχή.[15]
Η Ευτυχία Παπαγιανοπούλου ονομάστηκε «γριά» του ελληνικού πενταγράμμου, αφού ξεκίνησε να γράφει στίχους μετά τα 50 της.
Δισκογραφία
Λίστα των τραγουδιών των οποίων οι στίχοι αποδίδονται στην Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου σε χρονολογική σειρά.
*Οι στίχοι των τραγουδιών αυτών αποδίδονται από άλλους στην Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου και από άλλους στην εγγονή της, Ρέα Μανέλη.
Προσωπική ζωή
Με τον Νικολαΐδη, αν και βρίσκονταν σε διάσταση, παρέμειναν νόμιμα παντρεμένοι έως τον θάνατό του το 1932. Στο μεταξύ είχε γνωρίσει τον αστυνομικό Γιώργο Παπαγιαννόπουλο, τον μόνο άντρα που κέρδισε την καρδιά της, και παντρεύτηκαν τον ίδιο χρόνο. Καταφύγιο της από τις δύσκολες στιγμές της ζωής της αποτελούσε πάντα η χαρτοπαιξία. Συχνά δημιουργούνταν διαμάχες στο οικογενειακό της περιβάλλον καθώς το πάθος της στην χαρτοπαιξία την ανάγκαζε να πουλάει προσωπικά της αντικείμενα και ηλεκτρικές συσκευές στις γειτόνισσες της με τόκο ώστε να κερδίζει χρήματα. Είχε στενές σχέσεις με την Σωτηρία Μπέλλου, με την οποία έπαιζε χαρτιά, ενώ και με την ηθοποιό, Ρένα Βλαχοπούλου που της δάνεισε αρκετές φορές χρήματα όταν είχε ανάγκη. Μετά τον θάνατο του άντρα της το 1956 και της κόρης της Μαίρης το 1960, η απώλεια τους γι' αυτή ήταν δυσβάσταχτη, ενώ έγραψε αρκετά τραγούδια για εκείνους. Απεβίωσε στις 7 Ιανουαρίου 1972 σε ηλικία 79 ετών, έχοντας στο πλευρό της την εγγονή της Ρέα, η οποία τη φρόντισε ως τα γεράματά της.[16]
Κληρονομιά
Η ζωή της καταγράφηκε σε βιβλίο γραμμένο από την εγγονή της, Ρέα Μανέλλη, με τίτλο "Η Γιαγιά Μου η Ευτυχία".[17] Αυτή η βιογραφία ενέπνευσε τον θεατρικό μονόλογο που ερμήνευσε η Νένα Μεντή στην παράσταση με το ονοματεπώνυμό της ως τίτλο.[18][19]
↑«ΤΑΞΙΜΙ - Το λαϊκό τραγούδι στο διαδίκτυο». web.archive.org. 8 Οκτωβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2020.CS1 maint: Unfit url (link)
↑«in.gr : Αθήνα : Θέατρα». web.archive.org. 28 Μαρτίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2020.CS1 maint: Unfit url (link)
