Εριφύλη

Εριφύλη
Ο Πολυνείκης προσφέρει στην Εριφύλη το περιδέραιο της Αρμονίας. Ερυθρόμορφη οινοχόη από τον «ζωγράφο του Μανχάιμ, περ. 450–440 π.Χ., Μουσείο του Λούβρου.
Γενικές πληροφορίες
Συνθήκες θανάτου	ανθρωποκτονία
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Αμφιάραος
Τέκνα	Αμφίλοχος[1] Αλκμαίων[2] Ευρυδίκη Δημώνασσα του Θέρσανδρου
Γονείς	Ταλαός
Σχετικά πολυμέσα

Στην ελληνική μυθολογία η Εριφύλη ήταν κόρη του Ταλαού, βασιλιά στο Άργος, και αδελφή του Αδράστου.

Ο μύθος

Πίνακας των Ερινύων που αφαιρούν τον Αλκμαίων απο το πτώμα της Εριφύλης απο τον καλλιτέχνη Γιόχαν Χάινριχ Φίσλι, 1821.

Η Εριφύλη πήρε ως σύζυγό της τον εξάδελφό της Αμφιάραο, και υπήρξε το πρόσωπο που αρχικώς αποκατέστησε τις σχέσεις μεταξύ του Αδράστου και το Αμφιαράου, αφότου ο δεύτερος είχε εκδιώξει τον πρώτο από το Άργος στη Σικυώνα. Συμφώνησαν οι δυο τους να επιλύουν στο εξής τις διαφορές τους με τη διαιτησία της Εριφύλης. Στην πραγματικότητα όμως η Εριφύλη παρέμενε πιστή στον αδελφό της. Ο Αμφιάραος και η Εριφύλη απέκτησαν δύο γιους, τον Αλκμαίονα ή Αλκμαίωνα και τον Αμφίλοχο, και δύο κόρες, την Ευρυδίκη και τη Δημώνασσα. Ο ποιητής Άσιος προσθέτει και την Αλκμήνη (Παυσανίας, Ε΄ 17,8).

Με την άφιξη του καταδιωγμένου από τη Θήβα Πολυνείκη στο Άργος, ο Άδραστος αποφάσισε να στηρίξει τη δίκαιη αξίωσή του στον θρόνο των Θηβών. Σε αυτή την απόφαση ο Αμφιάραος εναντιώθηκε από την πρώτη στιγμή και αρνήθηκε να συμμετάσχει στην εκστρατεία, καθώς ως γνώστης της μαντικής ήξερε ότι από όσους θα λάβαιναν μέρος στην εκστρατεία εκείνη μόνο ο Άδραστος θα επέστρεφε ζωντανός. Κατέφυγαν λοιπόν κατά τη συμφωνία τους στη διαιτησία της Εριφύλης, η οποία δέχθηκε την άποψη του αδελφού της και παρότρυνε τον σύζυγό της να εκστρατεύσει μαζί με τους υπόλοιπους, για να αποκτήσει δόξα και τιμή. Ο Αμφιάραος αναγκάσθηκε τότε να ακολουθήσει τους άλλους στην εκστρατεία που έγινε γνωστή ως οι «Επτά επί Θήβας». Η Εριφύλη δεν είχε πάρει βέβαια το μέρος του αδελφού της από αντικειμενική κρίση, αλλά, εκτός των άλλων, επειδή είχε δωροδοκηθεί από τον Πολυνείκη με το περιδέραιο της Αρμονίας. Τόσο το περιδέραιο αυτό όσο και ο πέπλος ήταν πολύτιμα δώρα που είχαν δωρίσει οι θεοί στην Αρμονία κατά τους γάμους της και τα είχε κληρονομήσει από τη μητέρα του ο Πολυνείκης. Γνωρίζοντας τα πάντα ο Αμφιάραος ως μάντης, άφησε φεύγοντας για τον μοιραίο πόλεμο σκληρή εντολή στα παιδιά του: όταν μεγαλώσουν να σκοτώσουν τη μητέρα τους γιατί τον είχε στείλει σε βέβαιο θάνατο επειδή είχε θαμπωθεί από ύποπτα δώρα. Αυτή την εντολή δεν την εκτέλεσαν αμέσως τα παιδιά τους.

Πέρασαν δέκα χρόνια από την εποχή της πανωλεθρίας των «Επτά». Οι Επίγονοι των Επτά ήθελαν να εκδικηθούν τον θάνατο των πατέρων τους. Το Μαντείο των Δελφών τους είπε ότι μόνο αν είχαν αρχηγό τον Αλκμαίωνα, τον γιο της Εριφύλης, θα νικούσαν. Τότε ο Θέρσανδρος, ο γιος του Πολυνείκη, δωροδόκησε και πάλι την Εριφύλη με τον πέπλο της Αρμονίας, οπότε η Εριφύλη έπεισε τον Αλκμαίωνα να βοηθήσει τους άλλους Επιγόνους. Ωστόσο, ο Αλκμαίων, παρότι πέτυχε η εκστρατεία, όταν επέστρεψε, σκότωσε την Εριφύλη για να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα του. Ο Απολλόδωρος (Γ 7, 2 και 5) γράφει ότι ο Αλκμαίωνας και ο Αμφίλοχος μαζί σκότωσαν τη μητέρα τους μετά από σχετική εντολή του θεού Απόλλωνα. Το περιδέραιο και τον πέπλο της Αρμονίας, ο Αλκμαίων τα αφιέρωσε στο ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς.

Ο Παυσανίας αναφέρει (Β΄ 32, 2) ότι ο «τάφος» της Εριφύλης βρισκόταν κοντά στο ιερό του συζύγου της Αμφιαράου, σε μικρή απόσταση από το σπίτι του Αδράστου, στο Άργος, και ότι (Ε΄ 17) στη «Λάρνακα του Κυψέλου» εικονιζόταν η Εριφύλη κατά την αναχώρηση του Αμφιαράου, κρατώντας το περιδέραιο της Αρμονίας. Δίπλα της απεικονίζονταν οι δύο γιοι της, με τον Αμφίλοχο βρέφος ακόμα. Επίσης, στη «Λέσχη των Κνιδίων» στους Δελφούς, εκεί όπου παριστανόταν η «Νέκυια» (η κάθοδος του Οδυσσέα στον Άδη), εικονιζόταν η μορφή της Εριφύλης ανάμεσα σε άλλες νεκρές γυναίκες, να κρατά ακόμα το περιδέραιο της Αρμονίας με το οποίο είχε δωροδοκηθεί.

Δείτε επίσης

• Ο αστεροειδής 462 Εριφύλη (462 Eriphyla), που ανακαλύφθηκε το έτος 1900, πήρε το όνομά του από το μυθικό αυτό πρόσωπο.

Παραπομπές

1. «Amphilochus» (Αγγλικά)
2. «Alcmaeo» (Ρωσικά)

Πηγές

• Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Eriphyle στο Wikimedia Commons