Ο Εντμόν Ροστάν (γαλλικά: Edmond Rostand, 1η Απριλίου 1868, Μασσαλία - 2 Δεκεμβρίου 1918, Παρίσι) ήταν Γάλλος συγγραφέας, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και δοκιμιογράφος.
Έγραψε ένα από τα πιο γνωστά έργα του γαλλικού θεάτρου, το Συρανό ντε Μπερζεράκ . Το έργο του χαρακτηρίζεται από την επιρροή του Βίκτωρος Ουγκώ και του Τεοντόρ ντε Μπανβίλ .«της οποίας είναι ο πιο δημοφιλής αλλά και ο πιο αμφιλεγόμενος κληρονόμος». [13] .
Σύζυγός του ήταν η ποιήτρια Ροζμόντ Ζεράρ (Rosemonde Gérard) και γιός του ο βιολόγος και ακαδημαϊκός Ζαν Ροστάν (Jean Rostand).
Βιογραφία
Ο Edmond Eugène Joseph Alexis Rostand γεννήθηκε την 1η Απριλίου 1868 στη Μασσαλία, στην οδό Monteaux 14 (σημερινή rue Edmond-Rostand). Γόνος αστικής οικογένειας εμπόρων και τραπεζιτών, ήταν γιος του οικονομολόγου Eugène Rostand και της Angèle Gayet (κόρη πλούσιου βιομηχάνου χημικών) [14], και δισέγγονος του Alexis-Joseph Rostand, δημάρχου της Μασσαλίας[15].
Το 1880, Το 1880, ο πατέρας του πήγε όλη την οικογένεια - τον Εντμόντ, τη μητέρα του και τα δύο ξαδέλφια του - στη λουτρόπολη Μπανιέρ-ντε-Λυσόν. Αρχικά έμειναν στο "Chalet Spont", στη συνέχεια στη "Villa Devalz", ενώ αργότερα στη "Villa Julia" κοντά στο καζίνο. [16] . Ο Εντμόν Ροστάν πέρασε περισσότερα από είκοσι δύο καλοκαίρια στο Bagnères-de-Luchon, τα οποία ενέπνευσαν τα πρώτα του έργα. Έγραψε εκεί ένα θεατρικό έργο το 1888, το Le Gant rouge, και κυρίως έναν τόμο ποίησης το 1890, το Les Musardises. Σε αυτό το τουριστικό θέρετρο ο Ροστάν έγινε φίλος με έναν άνθρωπο των γραμμάτων από το Luchon, τον Henry de Gorsse, του οποίου μοιραζόταν το πάθος του για τη λογοτεχνία.
Από την ηλικία των 10 έως των 17 ετών σπούδασε στο Lycée Thiers της Μασσαλίας. Εκεί κέρδισε πολλά βραβεία και διακρίσεις, ιδίως στην έκθεση, την ιστορία και τα λατινικά. Πήγε στο Παρίσι το 1884 για να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή του στο Collège Stanislas για δύο χρόνια. Έγραψε ένα ανέκδοτο θεατρικό έργο, Les Petites manies, και ένα πεζό, το Mon La Bruyère. Όταν πήρε το baccalauréat, ο πατέρας του τον καθοδήγησε προς τη νομική σχολή γιατί ήθελε ο γιός του να γίνει διπλωμάτης. Πέρασε το πτυχίο του, στη συνέχεια μπήκε στο δικηγορικό σώμα χωρίς να ασκήσει το επάγγελμα, πριν αποφασίσει να αφοσιωθεί στην ποίηση. [17] .
Το 1887 παρουσίασε στην Ακαδημία της Μασσαλίας ένα δοκίμιο με θέμα « δύο μυθιστοριογράφοι από την Προβηγκία », τον Ονορέ ντ'Υρφέ και τον Εμίλ Ζολά, και κέρδισε το βραβείο Maréchal de Villars [18] .
Την 1η Απριλίου 1888, μαζί με τον φίλο του Maurice Froyez, έναν παριζιάνο δημοσιογράφο, ίδρυσε τη «Λέσχη των ιθαγενών της πρώτης Απριλίου», το καταστατικό της οποίας όριζε ότι τα μέλη της θα απολάμβαναν ισόβια το προνόμιο της ελεύθερης εισόδου σε όλα τα δημόσια ιδρύματα, όπερες, θέατρα, ιπποδρομίες και οίκους ανοχής, να μπορούν να γελούν στις κηδείες για να τις κάνουν λιγότερο σκοτεινές, να απολαμβάνουν την προστασία του αρχηγού του κράτους όταν γεννιούνται και, επιπλέον, να τους παραχωρείται ένα επίσημο διαμέρισμα σε ένα από τα εθνικά ανάκτορα, μια κατοικία εξοπλισμένη με όλες τις επιθυμητές ανέσεις και ένα νεαρό, φιλόξενο και ευγενικό οικιακό προσωπικό.
Τον Αύγουστο του 1888, αυτή τη φορά με τον φίλο του Froyez, πήγε στον ιππόδρομο Moustajon και στόλισαν και οι δύο το πλήρωμά τους με άφθονα αγριολούλουδα. Προκάλεσαν αίσθηση μπροστά σε ένα μοδάτο κατάστημα, το καφέ Arnative, και αυτοσχεδίασαν με τους φίλους τους έναν χαρούμενο αγώνα λουλουδιών στη βεράντα. Έτσι το πρώτο «Floral corso», ή Μάχη των λουλουδιών, στο Bagnères-de-Luchon, που έγινε Φεστιβάλ Λουλουδιών, την τελευταία Κυριακή του Αυγούστου. Στον νικητή δόθηκε ένα βραβείο.
Στο τρένο για το Montréjeau, ο πατέρας του συναντά τη Madame Lee και την κόρη της Rosemonde Gérard (επίσης ποιήτρια, της οποίας νονός ήταν ο Leconte de Lisle και δάσκαλός της ο Αλέξανδρος Δουμάς υιός) και τους προσκαλεί να πιουν τσάι στη βίλα Julia. Στις [15] 8 Απριλίου 1890, ο Edmond παντρεύτηκε τη Rosemonde στην εκκλησία Saint-Augustin στο Παρίσι.
Η Rosemonde και ο Edmond Rostand θα αποκτήσουν δύο γιους: τον Maurice, το 1891 και τον Jean το 1894 . Ο Έντμοντ άφησε τη Ρόουζμοντ το 1915 για την τελευταία του αγάπη, την ηθοποιό Μαίρη Μαρκέτ.
Ο Εντμόν σημείωσε τις πρώτες του επιτυχίες το 1894 με το Les Romanesques, ένα έργο σε στίχους που παρουσιάστηκε στην Comédie-Française και το 1897 με το La Samaritaine, αλλά στο μέλλον θα θυμούνταν κυρίως τον Συρανό ντε Μπερζεράκ, που το κοινό υποδέχθηκε θριαμβευτικά ήδη από την πρεμιέρα του το 1897, όταν ήταν μόλις 29 ετών. Το 1900, γνώρισε άλλη μια επιτυχία με το L'Aiglon. Μετά την πρώτη παράσταση αυτού του έργου ανάρρωσε άσχημα από πλευρίτιδα και λίγους μήνες αργότερα πήγε στο Cambo-les-Bains για να αναρρώσει. Γοητευμένος από την περιοχή, αγόρασε οικόπεδο στο οποίο έχτισε την κατοικία του, τη Villa Arnaga. Τη δεκαετία του 1910, συνεισέφερε στο La Bonne chanson, ένα λογοτεχνικό και μουσικό περιοδικό για το σπίτι, το οποίο διηύθυνε ο Théodore Botrel[19][20].
Για αρκετά χρόνια, εργάστηκε κατά περιόδους στο έργο Chantecler, το οποίο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 7 Φεβρουαρίου 1910. Μετά τη σχετική έλλειψη κριτικής επιτυχίας, ο Ροστάν δεν ανέβασε ποτέ άλλο έργο. Από το 1914 και μετά, ασχολήθηκε έντονα με την υποστήριξη των Γάλλων στρατιωτών.
Πέθανε στις 2 Δεκεμβρίου 1918 στο Παρίσι, στη διεύθυνση avenue de La Bourdonnais 4, από ισπανική γρίπη, την οποία πιθανώς κόλλησε κατά τη διάρκεια των προβών για την αναβίωση του L'Aiglon.
Είναι θαμμένος στο νεκροταφείο Saint-Pierre στη Μασσαλία, την πατρίδα του. Ο τάφος του, που εγκαταλείφθηκε από τη δεκαετία του 1920, αποκαταστάθηκε πλήρως από τον Thomas Sertillanges, πρόεδρο του Φεστιβάλ Edmond Rostand το 2017.
Έργα
Εργογραφία (χρονολογικά)
Année
Œuvre
Είδος
Χρόνος δημιουργίας
Αρχική έκδοση
Texte
1887
Deux romanciers de Provence, Honoré d'Urfé, Émile Zola, le roman sentimental et le roman naturaliste
έκδοση από τον Philippe Bulinge, από το χειρόγραφο.
Παρίσι, Éditions Théâtrales, 2007
Διακρίσεις
Ταξιάρχης (Commandeur) της Λεγεώνας της Τιμής (1911)[22] ; αξιωματικός το 1900 ; ιππότης την 1η Ιανουαρίου 1898, έλαβε τη διάκριση τέσσερεις ημέρες μετά την πρεμιέρα του Συρανό ντε Μπερζεράκ.
André Triaud, Les Rostand en images, association des Amis d'Arnaga, 1985.
Marc Andry, Edmond Rostand, le panache et la gloire, Plon, 1986.
Caroline de Margerie, Edmond Rostand ou le Baiser de la Gloire, Éditions Grasset, 1997.
Olivier Goetz, Le Chant du Coq, Chantecler d'Edmond Rostand, un événement spectaculaire de la Belle Époque, thèse de doctorat inédite soutenue le 15 décembre 1997 à l'Université de Metz.
Olivier Goetz, Chantecler d’Edmond Rostand, l'Animal hors d’usage, in Bêtes de Scène, publication du laboratoire Théâtre, Langages et Sociétés, Gap, Paris, Éditions Ophrys, 2002.
Jacques Lorcey, Edmond Rostand - Tome 1 : Cyrano et l'Aiglon (1868-1900) - Tome 2 : Cambo - Arnaga - Chantecler (1900-1918) - Tome 3 : La Nuit et la lumière (1918-2004), Paris, Éditions Séguier, coll. Empreinte, 2004 (ISBN2-84049-378-0), (ISBN2-84049-384-5), (ISBN2-84049-385-3) Coffret 3 tomes : (ISBN2-84049-382-9)
Edmond Rostand : renaissance d'une œuvre, Actes du colloque international des Πρότυπο:1er et 2 juin 2006, textes réunis par Guy Lavorel et Philippe Bulinge, Lyon, Cedic, 2007.
Olivier Goetz, Séductions aviaires, la question de la sexualité dans Chantecler d’Edmond Rostand, Revue d’Histoire du Théâtre, Paris, 2009 – 4 (octobre-décembre), σ. 291-304.
Michel Forrier, Chantecler, un rêve d'Edmond Rostand, éditions de Gascogne, Orthez, 2010 (ISBN2-914444-68-0).
Olivier Goetz, Relever le gant, in Edmond Rostand, Le Gant Rouge et Lettres à sa fiancée, Éditions Nicolas Malais, 2010 (ISBN978-2-9526782-6-1).
Collectif, Histoires littéraires no 38, 2010 ; O. Goetz : Le Rêve de Rostand, B. Degott, A. Vuillemin : Le Coq et son Verger, H. Laplace-Claverie: Chantecler au miroir de L'Oiseau bleu, M. Culot : Arnaga, un Versailles basque, L. Bourau-Glisia : Les Adaptations de Cyrano de Bergerac en musique, B. Degott, A. Vuillemin : Poèmes de guerre, O. Barrot : Qu'est-ce que le cinéma a retenu de Rostand ?
Michel Forrier, Le Costume du petit Jacques, conte d'Edmond Rostand, éditions Gascogne, Orthez, 2011 (ISBN978-291444487-3).
Michel Forrier, Edmond Rostand dans la Grande Guerre 1914-1918, éditions Gascogne, Orthez, 2014 (ISBN978-2-36666-037-1).
Paul Faure, Vingt ans d'intimité avec Edmond Rostand, éditions Atlantica, Biarritz, 2016 (ISBN978-2758804048).
Michel Forrier Edmond Rostand 1868-1918, éditions Gascogne, Orthez, 2018 (ISBN9-782366-661118)
Olivier Goetz, Edmond Rostand, La Maison des Amants, une pièce inachevée, Livre en trois actes (1. Retranscription du manuscrit d'Edmond Rostand, 2. Fac-Simile, 3. Exquise esquisse - commentaire), Biarritz, Atlantica, 2018 (ISBN978-2-7588-0552-6).
Thomas Sertillanges, Edmond Rostand, les couleurs du panache, 580 pages, 500 illustrations. Atlantica 2020, (ISBN9782758805687).
Thomas Sertillanges, À la recherche du buste perdu d'Edmond Rostand", 160 pages, 90 illustrations, Éditions Le Sémaphore, 2022 (ISBN978-235226-0707).
Thomas Sertillanges, Et Edmond devint Rostand, réédition revue et augmentée du texte seul de Edmond Rostand, les couleurs du panache. Éditions Boleine, 2024 (ISBN978-2-49008-155-4).