Στις 13 Απριλίου του 2003, απόγευμα Κυριακής, υπεραστικό λεωφορείο που μετέφερε 49 μαθητές της Α' τάξης του Γενικού Λυκείου Μακροχωρίου Ημαθίας και 3 συνοδούς καθηγητές, κινούνταν με κατεύθυνση προς Θεσσαλονίκη, ενώ επέστρεφε από μαθητική εκδρομή. Στο ύψος των Τεμπών, λίγο πριν τις 7:30 το απόγευμα, το λεωφορείοσυγκρούστηκε πλαγιομετωπικά με φορτηγό που μετέφερε ξυλεία από τον Προβατώνα Έβρου στην Αθήνα, το οποίο έχασε τον έλεγχο και βγήκε στο αντίθετο ρεύμα. Αν και ο οδηγός του λεωφορείου πρόλαβε να αποφύγει την απευθείας μετωπική σύγκρουση, το φορτηγό έφερε ένα ρυμουλκούμενο που μετέφερε φύλλα νοβοπάν, τα οποία απελευθερώθηκαν από την πλαγιομετωπική σύγκρουση και μπήκαν μέσα στο λεωφορείο, κόβοντας στα δύο ολόκληρη την αριστερή πλευρά του. Αποτέλεσμα της σύγκρουσης, αλλά κυρίως της μετακίνησης του φορτίου του ρυμουλκούμενου τρέηλερ του φορτηγού που προκάλεσε τη διάλυση της αριστερής πλευράς του λεωφορείου, ήταν να χάσουν τη ζωή τους 21 μαθητές και επιπλέον να τραυματιστούν σοβαρά 4, που νοσηλεύτηκαν στην εντατική, και όλοι οι άλλοι ελαφριά.
Μέχρι σήμερα, παραμένει το πλέον πολύνεκρο τροχαίο δυστύχημα στην ιστορία της Ελλάδας. Η τραγωδία αυτή, που συγκλόνισε ολόκληρη τη χώρα, άλλαξε τη νομοθεσία αναφορικά με τα πολύνεκρα τροχαία, την κυκλοφορία βαρέων και ρυμουλκούμενων οχημάτων και τις ώρες και ημέρες κυκλοφορίας τους.
Αιτίες
Ως βασικές αιτίες του δυστυχήματος έχουν καταγραφεί η κούραση του οδηγού, ο οποίος οδηγούσε περισσότερες από τις επιτρεπόμενες ώρες, η φθορά των ελαστικών του φορτηγού, η λανθασμένη πρόσδεση του φορτίου, το οποίο, σύμφωνα με το πόρισμα των εμπειρογνωμόνων ήταν πέντε τόνους άνω του επιτρεπόμενου και τέλος η παλαιότητα του λεωφορείου που μετέφερε τους μαθητές, το οποίο έπρεπε να είχε αποσυρθεί από την κυκλοφορία. Ενδεχομένως τα δύο οχήματα κινούνταν με ταχύτητα άνω της επιτρεπόμενης, καθώς είχαν αφαιρέσει τον περιορισμό ταχύτητας από τους ταχογράφους τους.
Την περίοδο εκείνη, σε μεγάλο ποσοστό του οδικού δικτύου Αθήνας - Θεσσαλονίκης δεν υπήρχε διαχωριστικό διάζωμα μεταξύ των λωρίδων κυκλοφορίας, και μάλιστα στην κοιλάδα των Τεμπών λόγω της στενής και δύσκολης μορφολογίας της περιοχής το πλάτος της οδού γινόταν στενότερο, με μία μόλις λωρίδα κυκλοφορίας ανά ρεύμα. Σήμερα, το σημείο του δυστυχήματος, όπου υπάρχει αναμνηστική κατασκευή, βρίσκεται στην παλιά εθνική οδό Αθήνας - Θεσσαλονίκης, καθώς το έργο της παράκαμψης του επικίνδυνου σημείου ολοκληρώθηκε με την παράδοση της σήραγγας των Τεμπών τον Απρίλιο του 2017.
Δίκη
Η δίκη ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2005 με συνήγορο υπεράσπισης τον κ. Αλέξη Κούγια και πρακτικά ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2010 στον Άρειο Πάγο[1] Οι έξι καταδικασθέντες με απόφαση του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου της Λάρισας, είχαν υποβάλει αίτηση αναίρεσης στον Άρειο Πάγο, η οποία τελικά απορρίφθηκε. Τα αποτελέσματα της δικαστικής διαδικασίας ήταν η αθώωση του οδηγού του λεωφορείου, καταδίκη του οδηγού της νταλίκας Δημήτρη Ντόλα σε κάθειρξη 15 ετών, καταδίκη των συνιδιοκτητών της νταλίκας Φ. Καβελίδη και Αν. Καμέα σε κάθειρξη 14 ετών και 11 ετών αντίστοιχα, καταδίκη του γενικού διευθυντή της εταιρείας "Ακρίτας Α.Ε.", Δημήτρη Χαμπούρη, σε τετραετή φυλάκιση, καταδίκη του διευθυντή του εργοστασίου «Νοβοπάν», Πολ. Δαρδαμπούνη σε τετραετή φυλάκιση και καταδίκη του προϊσταμένου βάρδιας του εργοστασίου Μ. Αλεξάκη σε φυλάκιση 3 ετών.
Επιπλέον, η αστική αποζημίωση ορίστηκε από το πρωτοδικείο στο ποσό των 10 εκατομμυρίων ευρώ τον Ιούνιο του 2005, η οποία μειώθηκε στα 8,5 εκατομμύρια ευρώ, όταν η υπόθεση έκλεισε στον Άρειο Πάγο.
Τα ονόματα των νεκρών
Ευαγγελία Θ. Γάτου – Ετών 16 (Καβάσιλα)
Αναστασία Π. Παυλίδου – Ετών 16 (Καβάσιλα)
Περιστέρα Ι. Ουστά – Ετών 16 (Μακροχώρι)
Γεωργία Δ. Τραπεζανλή – Ετών 16 (Νέα Νικομήδεια)
Σταύρος Δ. Κανελλόπουλος – Ετών 15 (Μακροχώρι)
Ηλίας Π. Τσολερίδης – Ετών 16 (Διαβατός)
Παναγιώτης Κων. Μουρατίδης – Ετών 16 (Μακροχώρι)
Ανδρέας Χ. Αθανασιάδης – Ετών 16 (Σταυρός)
Χριστίνα Ε. Σταματέλλου – Ετών 16 (Μακροχώρι)
Ιωάννης Κ. Τριανταφυλλίδης – Ετών 16 (Μακροχώρι)
Βασίλειος Ν. Παπαδόπουλος – Ετών 16 (Ξεχασμένη)
Ευανθία Κ. Ψαλίδα – Ετών 16 (Καβάσιλα)
Δημήτριος Α. Κοσμίδης – Ετών 15 (Μακροχώρι)
Κωνσταντίνος Α. Θαλαλαίος – Ετών 16 (Μακροχώρι)
Γεσθημανή Ζ. Σταφυλίδου – Ετών 16 (Νέα Νικομήδεια)
Σάββας Λ. Παναγιωτίδης – Ετών 16 (Μακροχώρι)
Αθανάσιος Σ. Μαρκαντάρας – Ετών 16 (Μακροχώρι)
Γιώργος Κ. Μήτσκας – Ετών 16 (Μακροχώρι)
Ιωάννα Θ. Καστίδου – Ετών 16 (Καβάσιλα)
Δημήτριος Θ. Σίγκας – Ετών 16 (Μακροχώρι)
Όλγα Β. Αγγελίνα – Ετών 15 (Κουλούρα)
Στο σημείο του δυστυχήματος, υπάρχει οκτάγωνο μαρμάρινο μνημείο το οποίο φέρει πάνω του τις φωτογραφίες των 21 παιδιών, στη μέση γράφει την ημερομηνία "13 Απριλίου 2003" και από πάνω έχει ένα λουλούδι. Κάτω από το μνημείο, αναγράφεται η εξής επιγραφή: «Στο σημείο αυτό, με ευθύνη της Πολιτείας και στο βωμό του κέρδους, θυσιάστηκαν οι 21 μαθητές της Α' Τάξης του Λυκείου Μακροχωρίου Ημαθίας».
Επίσης, 750 μέτρα πιο πάνω από το σημείο του δυστυχήματος, υπάρχει ένας χώρος όπου χρησιμοποιείται και για υπαίθριο parking, που έχει μια μεγάλη πλάκα με τα ονόματα των 21 παιδιών και από κάτω γράφει "Έφυγαν 13 Απριλίου 2003". Στο συγκεκριμένο σημείο, τελείται κάθε 13 Απριλίου, Τρισάγιο στη μνήμη τους.
Από το 2016 και κάθε χρόνο, κοντά στην επέτειο του δυστυχήματος, διεξάγεται στο Μακροχώρι αγώνας δρόμου, με συμμετοχή ανθρώπων κάθε ηλικίας από όλη την Ελλάδα (Ενώ έχουν συμμετάσχει άνθρωποι και από άλλες χώρες, όπως η Αλβανία και η Βουλγαρία), ο οποίος ονομάζεται "Δρόμος 21 μαθητών", όπου στους συμμετέχοντες δίνονται αναμνηστικά μετάλλια και έπαθλα. Μία από τις πλατείες του χωριού μετονομάστηκε σε "Πλατεία 21 Μαθητών".
Το 2010, εγκαινιάστηκε η Δημοτική Βιβλιοθήκη Μακροχωρίου, η οποία είναι αφιερωμένη στη μνήμη των 21 αδικοχαμένων παιδιών.
Θάνατοι συνδεμένοι με το δυστύχημα σε μετέπειτα χρόνο
Στις 3 Ιουλίου 2022, έβαλε τέλος στη ζωή του με δίκαννη κυνηγετική καραμπίνα μέσα στο σπίτι του ο 35χρονος Ανέστης Αντωνόπουλος, ο οποίος ήταν συμμαθητής των παιδιών, είχε τραυματιστεί σοβαρά στο δυστύχημα και είχε νοσηλευτεί για αρκετές μέρες στην εντατική. Ο θάνατός του, έγινε γνωστός μία μέρα μετά, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από συμμαθήτρια των παιδιών, στη διαδικτυακή ομάδα "Ένα group για τα 21 αγγελούδια (13-4-2003)", η οποία είναι αφιερωμένη στα 21 αδικοχαμένα παιδιά. Όπως σχολιάστηκε τότε έντονα στα μέσα ενημέρωσης της χώρας: «οι 21 νεκροί των Τεμπών έγιναν 22».
Μαθήτρια στην τάξη του 2003, η οποία αποδεκατίστηκε από το δυστύχημα στα Τέμπη, ήταν η 37χρονη μητέρα που σκότωσε το 6 μηνών βρέφος της στο Μακροχώρι στις 9 Ιανουαρίου 2024. Η ίδια δεν είχε πάει στην εκδρομή, καθώς την τελευταία στιγμή δεν επιβιβάστηκε στο μοιραίο λεωφορείο, διότι οι γονείς της δεν της το επέτρεψαν. Ωστόσο, όπως φαίνεται να έλεγε, ποτέ δεν αισθάνθηκε τυχερή, και έκτοτε απέκτησε σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, λόγω ψυχολογικού τραύματος για την τραγωδία, επειδή ανάμεσα στα θύματα ήταν και η κολλητή της φίλη, όπως ανέφερε τοπικό μέσο (πιθανότατα ανέπτυξε, για όλη της ζωή, σύνδρομο ενοχής του επιζώντα, θεωρώντας ότι προκάλεσε το θάνατό της, λόγω ενοχής στη συνείδησή της ότι σκοτώθηκε η κολλητή της φίλη στη θέση της, αντί για την ίδια).
