Ο Δημήτριος Τσάκωνας γεννήθηκε το 1921 στη Δημητσάνα. Ο πατέρας του ήταν διευθυντής Νομαρχίας στη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Το 1940 ξεκίνησε σπουδές Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών στη Νομική Σχολή Αθηνών. Το 1941 γνωρίστηκε με τον μεσοπολεμικό κοινωνιολόγο Αβροτέλη Ελευθερόπουλο και εξέδωσαν από κοινού το Αρχείον Κοινωνιολογίας και Ηθικής. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελβετία και στην Αυστρία. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής συμμετείχε στην αντιστασιακή οργάνωση Ιερά Ταξιαρχία. Το 1948 αναγορεύθηκε Διδάκτωρ και κατόπιν λέκτορας του πανεπιστημίου του Ίνσμπουργκ, καθηγητής του Ορθόδοξου Ινστιτούτου Παρισίων (1952-1954), Λέκτωρ και καθηγητής της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Βόννης (1955–1967).
Το 1968 εξελέγη τακτικός καθηγητής Κοινωνιολογίας της Παντείου Σχολής Πολιτικών Επιστημών.
Το 1969 ορκίστηκε Υφυπουργός Προεδρίας της Δικτατορίας, το 1971 Υφυπουργός Εξωτερικών(από 26/08/1971 έως 21/07/1972)[2] και το 1972 Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, απ' όπου παραιτήθηκε είκοσι μέρες μετά. Το 1973 ορκίστηκε Υπουργός πολιτισμού και Επιστημών παραιτούμενος την άνοιξη του 1974 αλλά παραμένοντας μέχρι τη Μεταπολίτευση. Με την αποκατάσταση της δημοκρατίας, το πειθαρχικό συμβούλιο που συγκροτήθηκε στα Πανεπιστήμια του επέβαλε την ποινή της απόλυσης για τη συνεργασία του με το δικτατορικό καθεστώς.
Μετά την απόλυσή του δίδαξε στη Δυτική Γερμανία.[3] Πέθανε στην Αθήνα το 2004.[4]
Η πολιτική φιλοσοφία του Τσάκωνα
Ο Τσάκωνας ήταν οπαδός της πεφωτισμένης δεσποτείας ως συστήματος διακυβέρνησης και τη θέση αυτή διατύπωνε, ήδη από το 1961, στο Δοκίμια Επαναστάσεως, με κοινωνικό περιεχόμενο στην ουσία του χριστιανοσοσιαλιστικό. Η αναγέννηση αυτή θα ήταν προϊόν επαναστατικής διαδικασίας στην οποία βασικό ρόλος θα είχαν οι Διανοούμενοι, ο Στρατός και η Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο χαρακτήρας ενός τέτοιου εγχειρήματος θα ήταν λαϊκός, παρεμβατικός, κοινοβιακός, προνοιακός και το κράτος που θα προέκυπτε θα ήταν παρεμβατικό-πατερναλιστικό.[5]
Ο πολιτικός του λόγος στα χρόνια της Δικτατορίας ήταν ορθόδοξος, κοινοβιακός, σοσιαλίζων και κατ' ουσίαν προ-βιομηχανικός, άσχετος με την κυρίαρχη οικονομική και κοινωνική πολιτική των Απριλιανών.[6]
Απήχηση
Προδικτατορικά δεν απορροφήθηκε από το πολιτικό σύστημα, το οποίο κατήγγειλε και μεταδικτατορικά ουδέποτε εμφανίσθηκε μετανοημένος.[7] Τις εκτροπικές απόψεις του η Δεξιά τις αντιμετώπισε μάλλον [ως] ιδιορρυθμίες διανοουμένου. Η Αριστερά όμως τον κατηγόρησε ως φασίστα.[8]
Συγγραφικό έργο
Στα μαθητικά του χρόνια εξέδιδε μια εφημερίδα, Το μαθητικό ξεκίνημα και ως έφηβος τύπωσε το βιβλίο Φιλολογικές σχολές και ηγέτες.
Εισαγωγή εις τον Νέον Ελληνισμόν, 1958
Δοκίμια Επαναστάσεως, 1961
Μαθήματα Εισαγωγής εις την φιλοσοφίαν, 1969
Εισαγωγή εις την κοινωνιολογίαν, 1970
Προβλήματα Ελληνικότητος, 1972
Κοινωνιολογία του Ελληνικού Πνεύματος, 1972
Ανθολογία κοινωνιολογικών κειμένων, 1972
Κοινωνιολογική ερμηνεία του Νεοελληνικού Βίου, 1974
Αθηναγόρας ο Οικουμενικός, των Νέων Ιδεών, 1976
Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, 9 τόμοι, 1981 κ.εξ. Εδώ ο Τσάκωνας ακολουθεί της μέθοδο του Βίλχελμ Ντίλταϋ όπου αναδεικνύει την εσωτερική ουσία ενός λογοτέχνη και την πνευματική υπόσταση του έργου του, χωρίς αναλυτική περιγραφή των εξωτερικών χαρακτηριστικών του.[9]
Λογοτεχνία και κοινωνία στον μεσοπόλεμο, εκδ.Κάκτος, Αθήνα, 1987
Ιδεαλισμός και Μαρξισμός στην Ελλάδα, εκδ.Κάκτος, Αθήνα, 1988
