Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης (Θεσσαλονίκη, 1953) είναι πεζογράφος και δημοσιογράφος της Θεσσαλονίκης. Υπήρξε βασικός συνεργάτης και διευθυντής αρκετών περιοδικών και εφημερίδων της πόλης (Εντευκτήριο, Θ' 97, Μακεδονία, κ.ά.). Συνεργάστηκε επίσης με ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Στα διηγήματα και τα μυθιστορήματά του, με ρεαλιστική γραφή, θεματοποιεί την καθημερινή ζωή στη Θεσσαλονίκη της Γερμανικής Κατοχής αλλά και του πιο πρόσφατου παρελθόντος.
Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1953. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Εντευκτήριο, Ο Παρατηρητής, Παραφυάδα και Τραμ. Διηύθυνε την εφημερίδα Θεσσαλονίκη και τα περιοδικά Θ' 97(βραβείο Ιπεκτσί), Τάμαριξ και Χίλια Δέντρα. Επίσης, διετέλεσε διευθυντής του καλλιτεχνικού ενθέτου "Πανσέληνος" της εφημερίδας Κυριακάτικη Μακεδονία, το οποίο το 2000 τιμήθηκε με το ευρωπαϊκό βραβείο "European Newspaperdesign Awards". Υπήρξε επί δύο χρόνια συνεργάτης της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας.
Ακόμη, έγραψε σενάρια για τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ, όπως "Το θέατρο στη Θεσσαλονίκη 1912-1985", "Ο Τσιτσάνης της Θεσσαλονίκης" κ.ά., ενώ σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη, έγραψε το σενάριο για την ταινία του δεύτερου "Όλα είναι δρόμος". Έγραψε ακόμη το κείμενο για τη μουσικοθεατρική παράσταση «Σαν τραγούδι μαγεμένο» που ανέβηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη. Διετέλεσε πρόεδρος του Δ.Σ. της ΕΡΤ-3 και διευθυντής της καλλιτεχνικής ζώνης του 102 Fm της ΕΡΤ-3. Είναι μέλος της ΕΣΗΕΜΘ και του Δ.Σ του Μορφωτικού της Ιδρύματος. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων Αθηνών.
Τα μυθιστορήματά του Γερνάω Επιτυχώς και Ουζερί Τσιτσάνης έχουν μεταφερθεί στο θέατρο (Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη, 2002 και 2005 αντίστοιχα). Το 2015 το Ουζερί Τσιτσάνης μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο, σε σκηνοθεσία Μανούσου Μανουσάκη. Για τη συλλογή διηγημάτων του Η στενωπός των υφασμάτων, τιμήθηκε το 1993 με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος. Τιμήθηκε επίσης με το Βραβείο Διηγήματος του περιοδικού Διαβάζω το 2004 για τη συλλογή διηγημάτων Επί ψύλλου κρεμάμενος. Το 2010 έλαβε το Βραβείο Ιδρύματος Μπότση και το 2012 το Βραβείο "Πέτρος Χάρης" της Ακαδημίας Αθηνών για το βιβλίο του Περιπολών περί πολλών τυρβάζω. Διηγήματά του έχουν μεταφραστεί στα γερμανικά, τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ολλανδικά, τα τσέχικα, τα εβραϊκά, τα ουγγρικά και τα ιταλικά.
Εργογραφία
Συλλογές διηγημάτων
Μάτι φώσφορο, κουμάντο γερό, Ιανός 1989
Η ψίχα της μεταλαβιάς, Τραμ, 1990
Η ψίχα της μεταλαβιάς, Ακριανή λωρίδα, Καστανιώτης 1990
Η στενωπός των υφασμάτων, Καστανιώτης 1992
Πάλι κεντάει ο στρατηγός, Καστανιώτης 1996
Επί ψύλλου κρεμάμενος, Κέδρος 2003
Μεταξύ σφύρας και Αλιάκμονος, Ελληνικά Γράμματα 2009
Περιπολών περί πολλών τυρβάζω, Πατάκης 2011
Νοέμβριος, Πατάκης 2014
Τα Δεδουλευμένα (ή οι συλλογές διηγημάτων Μάτι φώσφορο, κουμάντο γερό, Η ψίχα της μεταλαβιάς, Ακριανή λωρίδα, Η στενωπός των υφασμάτων, Πάλι κεντάει ο στρατηγός), Πατάκης, 2016
Μυθιστορήματα
Γερνάω επιτυχώς, Κέδρος 2000
Ουζερί Τσιτσάνης, Κέδρος 2001
Πολύ βούτυρο στο τομάρι του σκύλου, Κέδρος 2006
Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας, Ελληνικά Γράμματα 2008
Ουζερί Τσιτσάνης, Πατάκης 2013
Υπουργός Νύχτας, Πατάκης 2016
CASA ΜΠΙΑΦΡΑ, Πατάκης 2019
Ήλιος με ξιφολόγχες, Πατάκης 2023
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
Έρωτας σε πρώτο πρόσωπο, Κέδρος 1997
Santé, Ύψιλον 1998
Στα γήπεδα η πόλη αναστενάζει, Ιανός 1999
Εν Θεσσαλονίκη: 13 σύγχρονοι πεζογράφοι, Ιανός 2001
Βόλος: Μια πόλη στη λογοτεχνία, Μεταίχμιο 2001
Η δημιουργός. Πληγή από μαχαίρι. Η μύηση. Αγύριστο κεφάλι, Μεταίχμιο 2002
Ανδρικές απολαύσεις, Ελληνικά Γράμματα 2004
Chercher... la France, Αντίκτυπος 2007
Ενδοσκεληδόν, Ζήτρος 2008
Γιώργος Νταλάρας: Σαν τραγούδι μαγεμένο, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 2008
Ιατρική εφημερίς του στρατού 1890-1897: Κατάλογος περιεχομένων και επιλογή άρθρων, Γεώργιος Ν. Αντωνακόπουλος, Νικόλαος Δ. Σχίζας (επιμ.), Παρισιάνου Α.Ε. 2001
Κρίσεις για το έργο
Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης εμφανίζεται στα ελληνικά γράμματα μέσα στη δεκαετία του 1980. Όπως και οι περισσότεροι σύγχρονοί του συγγραφείς, ελλείψει βιωμάτων από τη ναζιστική κατοχή και τον εμφύλιο πόλεμο, αντλεί τα θέματά του από την καθημερινότητα της Θεσσαλονίκης, συσχετίζοντάς την και με προηγούμενες εποχές.[7][8] Σύμφωνα με τον Π. Σφυρίδη, ο Σκαμπαρδώνης γράφει με ρεαλιστικό ύφος το οποίο, διανθισμένο καθώς είναι με ποιητικά στοιχεία, παρουσιάζει ομοιότητες με το νοτιοαμερικανικό μαγικό ρεαλισμό.[9]
Ο εξομολογητικός τόνος που κυριαρχεί στα έργα του τούς προσδίδει έναν βιωματικό ή και αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, ο οποίος ενισχύεται από τη συχνή παρουσία ιστορικών ή ψευδοϊστορικών στοιχείων, επιστολών ή ημερολογιακών καταγραφών.[10][11] Η αφήγηση του Σκαμπαρδώνη είναι συνήθως πρωτοπρόσωπη ή επιτελείται από κάποιον αφανή στην πλοκή χαρακτήρα. Οι υποθέσεις των έργων του στρέφονται γύρω από ασήμαντα και τετριμμένα θέματα, όμως εξελίσσονται ως επί το πλείστον με τρόπο απροσδόκητο και παράδοξο. Ο Ζήρας παρατηρεί ότι αυτό το στοιχείο του "παράδοξου" εντάσσεται σε μία ευρύτερη μεταμοντερνιστική τάση των σύγχρονων με τον Σκαμπαρδώνη πεζογράφων για διάλυση της ομοιομορφίας και της συνεκτικότητας της αφήγησης.[12] Έντονο είναι ακόμη το χιούμορ -ή και ο σαρκασμός- και πυκνά τα παιγνιώδη σχήματα λόγου, στοιχεία τα οποία αντί να γειώνουν την αφήγηση, εντείνουν τη συναισθηματική φόρτιση των ηρώων.[12]
↑Αλ. Ζήρας, "Συνύφανση παραδοσιακού και μοντέρνου και κρίση της μοντερνικότητας στην ελληνική πεζογραφία 1980-1995", στον τόμο: Επιστημονικό συμπόσιο: Ιστορική πραγματικότητα και νεοελληνική πεζογραφία (1945-1995). 7 και 8 Απριλίου 1995, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραϊτη), Αθήνα 1997, σσ. 189-214.
