Ο Γιούρι (Γιώργι) Αντρέγιεβιτς ο Μπογκολιούμπσκι (ο Θεοφιλής), ρωσ. Юрий Андреевич Боголюбский (άκμασε 1172-1188) από τον Οίκο των Ρουρικιδών ήταν πρίγκιπας του Νόβγκοροντ (1172-75).
Βιογραφία
Ήταν γιος τού αγίου Αντρέι πρίγκιπα τού Βλαντίμιρ-Σούζνταλ. Αγαπημένη διαμονή τού πατέρα του ήταν το φρούριο Μπογκολούμποβο (δίπλα στο Βλαντίμιρ) και από αυτό ο Αντρέι και ο Γιούρι είχαν το προσωνύμιο Μπογκολιούμπσκι.
Κυβέρνησε το Νόβγκοροντ το διάστημα 1172-75. Όταν το 1175 δολοφονήθηκε ο πατέρας του, ο Γιούρι εκθρονίστηκε και εκτοπίστηκε. Αφού νικήθηκε από μία σειρά εσωτερικών πολέμων, βρήκε τελικά καταφύγιο στα βόρεια τού Καυκάσου στα τέλη της δεκαετίας τού 1170. Το 1184-85 επισκέφθηκε τους Κιπτσάκους, ελπίζοντας με τη βοήθειά τους να αποκαταστήσει τα δικαιώματά του στον πριγκιπάτο τού πατέρα του.
Το 1185 οι ευγενείς της Γεωργίας κανόνισαν τον γάμο του με την Τάμαρ των Βαγρατιδών-Ιβηρίας βασίλισσα της Γεωργίας. Ως σύζυγός της διοίκησε το 1186-87 έναν στρατό της Γεωργίας και λεηλάτησε με επιτυχία την περιοχή των Σελτζούκων τού Ικονίου στα δυτικά και των Ελντιγκουζιδών Κιπτσάκων του Αρράν στα ανατολικά. Ωστόσο η Ταμάρ δυσαρεστήθηκε από αυτόν και τον διαζεύχθηκε το 1187. Λέγεται ότι έπινε πολύ, ήταν φιλόδοξος, εμπλεκόταν σε ερωτικές καταχρήσεις και σοδομισμό· αποπέμφθηκε από τη Γεωργία το 1188.
Συμμάχησε με μία ομάδα ισχυρών ευγενών της Γεωργίας και επέστρεψε ως ηγέτης εξέγερσης εναντίον της Ταμάρ το 1191. Οι στασιαστές τον ανακήρυξαν βασιλιά της Γεωργίας στο ανάκτορο τού Γκεγκούτι και κατέλαβαν πολλές επαρχίες της νοτιο-δυτικής Γεωργίας, αλλά τελικά συνεθλίβησαν από τον αφοσιωμένο στρατηγό της βασίλισσας, τον Γκαμρέκελ Τορέλι στις μάχες τού Τμόγκβι και Ερουσέτι. Οι επαναστάτες αποκεφαλίστηκαν και ο Γιούρι συγχωρέθηκε από την Ταμάρ. Όμως εξεγέρθηκε πάλι το 1193 και εισέβαλε στην επαρχία Κακέτι. Νικήθηκε στην περιοχή τού Καμμπετσάνι και τελικά εκτοπίστηκε από τη Γεωργία. Από τότε ο Γιούρι εξαφανίζεται από την Ιστορία.
Λογοτεχνικές αναφορές
Ο γάμος της Ταμάρ με τον Γιούρι πρίγκιπα των Ρως έγινε θέμα δύο πεζογραφημάτων στη σύγχρονη Γεωργία. Πρώτα ο Σάλβα Νταντιάνι έγραψε το Ο άτυχος Ρώσος (1916-26), αλλά τού επιτέθηκε η Σοβιετική κριτική, με τη δικαιολογία ότι "νοθεύει την αιώνια φιλία των δύο λαών". Ο Νταντιάνι, υπό την πίεση τού Κομμουνιστικού Κόμματος, αναθεώρησε τον τίτλο και την πλοκή τού έργου, ώστε να ευθυγραμμίζονται με την επίσημη ιδεολογία.
Το 2002 η σατυρική ιστορία Ο πρώτος Ρώσος που έγραψε η νέα Γεωργιανή συγγραφέας Λάσα Μπουγκαντζε, αναφερόμενη στην πρώτη νύχτα τού γάμου της Ταμάρ και την απογοήτευσή της με τον Γιούρι, εξόργισε τους συντηρητικούς και πυροδότησε μία εθνική διαμάχη. Έντονες συζητήσεις έγιναν στα Μέσα Ενημέρωσης, στη Βουλή της Γεωργίας και στο Πατριαρχείο της Γεωργιανής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Πηγές
- Tillett, Lowell (1969), The Great Friendship: Soviet Historians on the Non-Russian Nationalities, p. 329.University of North Carolina Press
