Γιάννης Οικονομίδης

Γιάννης Οικονομίδης
Γέννηση	1967[1] Λεμεσός[2][3]
Χώρα πολιτογράφησης	Κύπρος
Ιδιότητα	σκηνοθέτης κινηματογράφου, σεναριογράφος[3], ηθοποιός, ηθοποιός ταινιών, ηθοποιός τηλεόρασης, παραγωγός ταινιών, ποιητής, θεατρικός σκηνοθέτης και σκηνοθέτης[3]
Κίνημα	Αλλόκοτο κύμα[4]
Καλλιτεχνικά ρεύματα	Αλλόκοτο κύμα[4]
Σημαντικά έργα	Μαχαιροβγάλτης[4]
Σχετικά πολυμέσα

Ο Γιάννης Οικονομίδης (1967) είναι Ελληνοκύπριος κινηματογραφικός σκηνοθέτης και σεναριογράφος, που εργάζεται στην Ελλάδα και θεωρείται ένας από τους κορυφαίους δημιουργούς του σύγχρονου ελληνικού σινεμά.^[5][6] Οι ταινίες του ερευνούν το θέμα της βίας, συναισθηματικής και σωματικής,^[7] την κατάρρευση της μικροαστικής κοινωνίας και τις παθογένειες της σημερινής οικογένειας.^[8] Χαρακτηρίζονται δε από τη χρήση έντονης βωμολοχίας και υπερβάλλουσας βίας.^[9][10]

Ο Οικονομίδης έχει επίσης ερμηνεύσει μικρούς ρόλους σε ταινίες όπως οι Suntan του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου και Μαζί ή τίποτα του Φατίχ Ακίν.^[11] Εκτός από τον κινηματογράφο έχει ασχοληθεί με το θέατρο και την ποίηση.

Βιογραφία και καριέρα

Πρώτα χρόνια

Ο Οικονομίδης γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1967, ο μεγαλύτερος από τρία αδέλφια. Σύμφωνα με τον ίδιο, παρότι ήταν μικρός όταν έγινε το πραξικόπημα της Κύπρου, η εμπειρία αυτή του έχει εντυπωθεί και επηρέασε αργότερα το έργο του. Τελειώνοντας το σχολείο, μετακόμισε στην Αθήνα και παρακολούθησε μαθήματα στη σχολή κινηματογράφου της Ευγενίας Χατζίκου.^[12]

Η καριέρα του Οικονομίδη ξεκίνησε με ταινίες μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ. Τα Σταδιακή βελτίωση του καιρού και Μόνο μυρίζοντας γιασεμί τιμήθηκαν, το 1992 και το 1994 αντίστοιχα, στο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας.^[13]

Μεγάλου μήκους ταινίες

Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Οικονομίδη ήταν το Σπιρτόκουτο (2002), η οποία διακρίθηκε στο 44ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με το Βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου.^[14] Θεωρείται μια ταινία πρωτοποριακή για το ρεαλιστικό της ύφος, που ξεχώρισε από άλλες παραγωγές της εποχής και επαναπροσδιόρισε τον ελληνικό κινηματογράφο.^[7][15] Το Σπιρτόκουτο παίχτηκε και ως μιούζικαλ το 2022-2023 σε σκηνοθεσία Γιάννης Νιάρρος στην Στέγη Ιδρύματος Ωνάση.^[16]

Το 2006 ακολούθησε Η ψυχή στο στόμα. Προβλήθηκε σε διάφορα διεθνή φεστιβάλ και ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Αλέξανδρο στο 47ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.^[17]

Ο Μαχαιροβγάλτης (2010), η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του, έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Μπούσαν το 2010 και απέσπασε επτά βραβεία από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου. Το μικρό ψάρι (2014) έλαβε καλές κριτικές, ιδιαίτερα για την ερμηνεία του πρωταγωνιστή Βαγγέλη Μουρίκη.^[18] Η ταινία συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου το 2014 και απέσπασε τέσσερα βραβεία από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου. Και οι τέσσερις μεγάλου μήκους ταινίες του Οικονομίδη διακρίθηκαν με το βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου για την καλύτερη ελληνική ταινία της χρονιάς.

Θέατρο

Το 2016 σκηνοθέτησε το πρώτο θεατρικό έργο στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου με το δικό του έργο Στέλλα κοιμήσου.^[19] Το θεατρικό έλαβε καλές κριτικές και τιμήθηκε με βραβεία Χορν και Μελίνα Μερκούρη.^[20][21]

Επιρροές

Σύμφωνα με μια συνέντευξή του, ο Οικονομίδης έχει επηρεαστεί από μια μεγάλη γκάμα πηγών. Στις κινηματογραφικές του επιρροές ανήκουν ονόματα τόσο της ελληνικής (Κώστας Μανουσάκης, Πάνος Γλυκοφρύδης, Αλέξης Δαμιανός, Τώνια Μαρκετάκη), όσο και της διεθνούς σκηνής (αδελφοί Κοέν, Ρόμπερτ Όλτμαν, Μάικ Λι, Κεν Λόουτς, Τζον Κασσαβέτης, Γκασπάρ Νοέ, Λουί Μαλ, Ρίτσαρντ Μπρουκς).^[10] Από τον χώρο της λογοτεχνίας έχει επηρεαστεί από τους Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, Χούλιο Κορτάσαρ και Ερνέστο Σάμπατο.^[10]

Φιλμογραφία

• 1989 - Επεισόδιο (μικρού μήκους)
• 1990 - Καλημέρα νύχτα (ντοκιμαντέρ)
• 1992 - Σταδιακή βελτίωση του καιρού (μικρού μήκους)
• 1994 - Μόνο μυρίζοντας γιασεμί (ντοκιμαντέρ)
• 1995 - Η ζωή που θα ‘θελες (ντοκιμαντέρ)
• 2002 - Σπιρτόκουτο (μεγάλου μήκους) Montreal World Film Festival 2003 Pusan International Film Festival 2003 International Film Festival of India 2003, New Delhi
• 2006 - Η ψυχή στο στόμα (μεγάλου μήκους) Επίσημη συμμετοχή στην Εβδομάδα Κριτικής του Φεστιβάλ Καννών Chicago International Film Festival 2006 Pusan International Film Festival 2006 Tallinn Black Nights Film Festival 2006 Cyprus Film Days 2007 Festival Del Cinema Europeo 2007 (Lecce-Italy) Eurocine 27 2007 (Madrid)
• 2010 - Μαχαιροβγάλτης (μεγάλου μήκους) Los Angeles Greek Film Festival 2011: Βραβείο Καλύτερης Ταινίας (Orpheus Award), Cyprus Film Days 2011: Βραβείο Καλύτερης Ταινίας, Ελληνική Ακαδημία Κιν/φου: Βραβεία Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Σεναρίου, Εικόνας, Μοντάζ, Σκηνογραφίας και Ήχου Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κιν/φου (Π.Ε.Κ.Κ.): Καλύτερη Ελληνική Ταινία για το έτος 2010 PUSAN international Film Festival 2010 11th Kaohsing Film Festival New York Greek Film Festival 2011 Haifa IFF 2011 Eskisehir IFF 2011 Bildrausch Film Fest Basel 2011 Black Movie Festival 2012
• 2014 - Το μικρό ψάρι (μεγάλου μήκους) 64th Berlin International Film Festival 2014 - Διαγωνιστικό Τμήμα Los Angeles Greek Film Festival 2015: Βραβείο Καλύτερης Ταινίας (Orpheus Award) Cyprus Film Days 2014: Βραβείο Καλύτερης Ταινίας Ελληνική Ακαδημία Κιν/φου: Βραβεία Καλύτερου Ήχου, Πρωτότυπης Μουσικής, Ά Ανδρικού Ρόλου και Β’ Γυναικείου Ρόλου Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κιν/φου (Π.Ε.Κ.Κ.): Καλύτερη Ελληνική Ταινία για το έτος 2014 Med Film Fest in Rome 2014: Βραβείο Amore e Psiche (το μεγάλο βραβείο του φεστιβάλ) European Film Awards: Επιλέχθηκε στις 50 ταινίες που θα διαγωνιστούν για την υποψηφιότητα
• 2020 - Η μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς (μεγάλου μήκους)

Παραπομπές

1. (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 1061664635. Ανακτήθηκε στις 29  Μαΐου 2020.
2. Freebase Data Dumps. Google.
3. (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 1061664635. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2020.
4. «The 10 Best Movies of The Greek Weird Wave». Taste of Cinema. Ανακτήθηκε στις 26  Μαρτίου 2021.
5. Χριστόπουλος, Δημοσθένης. «Γιάννης Οικονομίδης: Ο καλύτερος σκηνοθέτης του ελληνικού σινεμά επιστρέφει δριμύτερος». Menshouse.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2017. 
6. Παρίδης, Χρήστος (12 Μαρτίου 2014). «Ο ακραίος Ρεαλισμός του Γιάννη Οικονομίδη». LiFO. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2017. 
7. Καραλής, Βρασίδας (2012). A History of Greek Cinema. New York, NY: Continuum. σελ. 261. ISBN 9781441194473. 
8. Kerkinos, Dimitris (2014). World film locations. Athens. Bristol: Intellect Books. σελ. 102. ISBN 9781783203598. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
9. Ζουμπουλάκης, Γιάννης (18 Μαρτίου 2007). «Ο αθυρόστομος Γιάννης Οικονομίδης». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2017. 
10. Ράγκος, Γιάννης (2017-09-22). «Γιάννης Οικονομίδης: "Βία, θεμελιώδης λίθος της δραματουργίας"». Μπλε Κομήτης (1): 26-29. 
11. Α.Ε., tovima.gr — Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη. «tovima.gr - 70ό φεστιβάλ Καννών: Νεοναζισμός και χρυσαυγίτες στην ταινία του Φατίχ Ακίν». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2018. 
12. Παρίδης, Χρήστος (2013-06-26). «Ο Αθηναίος της Εβδομάδας: Γιάννης Οικονομίδης». http://www.lifo.gr/mag/features/3894. Ανακτήθηκε στις 2013-07-18. 
13. «Βραβευμένες Ταινίες - Φεστιβάλ Ελληνικών Ταινιών Μικρού Μήκους 1988 - 1997». Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2017. 
14. «ΣΠΙΡΤΟΚΟΥΤΟ». www.tainiothiki.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2016. 
15. Βροντή, Σελάνα (2014-12-22). «Οι πιό αγαπημένες ελληνικές ταινίες όλων των εποχών». http://www.kathimerini.gr/796926/article/politismos/kinhmatografos/oi-pio-agaphmenes-ellhnikes-tainies-olwn-twn-epoxwn. Ανακτήθηκε στις 2017-11-13. 
16. «Σπιρτόκουτο: The Musical». www.onassis.org. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2023. 
17. «47th Thessaloniki International Film Festival». www.filmfestival.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2017. 
18. Κρασσακόπουλος, Γιώργος (8 Μαρτίου 2014). «Το Μικρό Ψάρι». flix.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2019. 
19. «Στέλλα κοιμήσου, του Γιάννη Οικονομίδη». ticketservices.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2016. 
20. Νταλλαρή, Ματίνα (5 Οκτωβρίου 2018). ««Στέλλα, κοιμήσου»: Γιατί είναι συνέχεια sold out αυτή η παράσταση;». Πρώτο Θέμα. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2019. 
21. Παρίδης, Χρήστος. «Η παράσταση «Στέλλα κοιμήσου» του Γιάννη Οικονομίδη επιστρέφει για τρίτη σεζόν». LiFO. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Γιάννης Οικονομίδης στην IMDb
• Γιάννης Οικονομίδης, ο σκηνοθέτης σε μια μεγάλη εκ βαθέων συνέντευξη μας μίλησε για τη ζωή του, την Κύπρο, την κινηματογραφική διαδρομή του, το Σπιρτόκουτο | Athens Voice