Γευγελή
Συντεταγμένες : 41°8′21″N 22°30′9″E / 41.13917°N 22.50250°E / 41.13917; 22.50250
Η Γευγελή (σλαβομακεδονικά : Гевгелија Γκεβγκέλιγια , [ɡɛvˈɡɛlija] (βοήθεια ·λήψη ) ) είναι πόλη της Βόρειας Μακεδονίας και έδρα του ομώνυμου δήμου που υπάγεται στη Νοτιοανατολική Περιφέρεια .
Ιστορικές αναφορές
Οι πρώτες γραπτές αναφορές για την πόλη με το σημερινό της όνομα «Γευγελή» υπάρχουν από το 1690 .[ 1] Στις 20 Νοεμβρίου 1715 διατάχθηκε με Σουλτανικό φιρμάνι η είσπραξη κεφαλικού φόρου και εκ των Ελλήνων (Γιουνάν), πλην των μουσουλμάνων της Γευγελής.[ 1]
Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας υπήρχε σημαντική ελληνική κοινότητα με σχολείο , ναούς κ.α. Η πόλη υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Ελληνισμού έως το 1912.[ 2] [ 3] Οι κάτοικοι της περιοχής Γευγελής συμμετείχαν στην Επανάσταση του 1821 .[ 4] Οι Γευγελιώτες συμμετείχαν επίσης, στη Μακεδονική Επανάσταση του 1878 , ζητώντας επίμονα οπλισμό από το Ελληνικό προξενείο Θεσσαλονίκης .[ 5]
Κατά το Μακεδονικό Αγώνα , ο Δημοσθένης Κύρου συντονίζε και οργάνωνε την άμυνα των Ελλήνων σε όλη την περιοχή. Στη Γευγελή επίσης, ενεργοποιήθηκαν τα σώματα των Χρήστου Δέλλιου και Σίμου Μάλιου .[ 6] [ 7] Γευγελιώτης ήταν ο Γεώργιος Βαφόπουλος , ο ποιητής «της Μακεδονίας ». Γευγελιώτης ήταν και ο καλαθοσφαιριστής , προπονητής και βουλευτής Γιάννης Ιωαννίδης .
Οι Βλάχοι της Γευγελής έλαβαν μέρος, στο 28ο Αντάμωμα των Βλάχων, στην Καλαμπάκα , τον Ιούνιο του 2012 [ 8] και έκτοτε συμμετέχουν σε όλα τα Πανελλήνια Ανταμώματα των Βλάχων.
Πληθυσμιακά στοιχεία
Ο D.M. Brankoff γραμματέας του βουλγαρικού εξαρχάτου δεν κάνει καμιά αναφορά στην παρουσία Μουσουλμάνων ούτε Σέρβων αλλά αθιγγάνων αποκαλώντας όλους τούς εξαρχικούς Βουλγάρους το 1905 , ενώ ο Παναγιώτης Χαλκιόπουλος , επίτροπος και αυτός της Ιεράς Συνόδου αλλά και δικαστικός και μέλος του Συμβουλίου Επικρατείας αναφέρεται και σε εξαρχικούς, Σέρβους και Μουσουλμάνους.
Το Τσουφλίδιον ελληνικόν σχολείον (1900 ).
Η Φιλόπτωχος Αδελφότητα Γευγελής
Αριθμός
%
Σύνολο
4.287
100
Βούλγαροι
1.840
42,90
Πατριαρχικοί
2.255
52,60
Τσιγγάνοι
90
2,10
Ουνίτες
30
0,70
Βλάχοι
72
1,70
Πηγή : D.M. Brankoff
1905
Αριθμός
%
Σύνολο
5.289
100
Πατριαρχικοί
2.305
43,60
Εξαρχικοί
1.600
30,30
Μουσουλμάνοι
1.200
22,70
Σέρβοι
143
2,70
Ουνίτες
14
0,15
Βλάχοι
27
0,55
Πηγή Χαλκιόπουλος
1910
Αξιόλογοι Γευγελιώτες
Παραπομπές
↑ 1,0 1,1 Ιωάννη Βασδραβέλλη, А΄ αρχείον Θεσσαλονίκης
↑ Αλησμόνητες πατρίδες του Ελληνισμού, τόμος: ΣΤ΄ (Άνω Μακεδονία), ιστορική εποπτεία: Κωνσταντίνος Απ. Βακαλόπουλος, πολιτιστική εποπτεία: Νικόλαος Μουτσόπουλος, εκδόσεις: Τσιαμπίρης – Πυραμίδα, Θεσσαλονίκη, σσ. 280, 411
↑ Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 240
↑ Ιστορία της Μακεδονίας 1354-1833, Βακαλόπουλος E. Απόστολος, Εκδόσεις Βάνιας, 1992
↑ Ο Βόρειος Ελληνισμός κατά την πρώιμη φάση του Μακεδονικού Αγώνα (1878-1894) - Απομνημονεύματα Αναστάσιου Πηχεώνα, Κωνσταντίνος Απ. Βακαλόπουλος, Εκδοτικός οίκος Αντώνιου Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2004, σελ. 23
↑ Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 53
↑ Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος , Ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία 1904-1908, Ο Μακεδονικός Αγώνας, εκδόσεις Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 342
↑ Ημερησία, 3 Ιουλίου 2012, Το Αντάμωμα των Βλάχων
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
50,000+ Εθνόσημο της Βόρειας Μακεδονίας 10,000+ 2,000+