Μετά την καταστροφή παλαιότερης μονής από τους Βίκινγκς, γύρω στο 873 κατασκευάστηκε νέο αββαείο ψηλά στον λόφο για μεγαλύτερη προστασία. Η εκκλησία του κατασκευάστηκε το 1037 από τον Ζωφρουά, ηγούμενο του Βεζελαί. Στα μέσα του 11ου αιώνα, ο χώρος έγινε τόπος προσκυνήματος καθώς διαδόθηκε η φήμη ότι φύλασσε τα λείψανα της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής και επίσης βρισκόταν σε έναν από τους δρόμους που οδηγούσαν στο Σαντιάγο ντε Κομποστέλα. [7]
Η πόλη αναπτύχθηκε από την εισροή προσκυνητών, τον 12ο αιώνα ο πληθυσμός της ήταν μεταξύ 8.000 και 10.000 κατοίκων, σημαντικός αριθμός για την εποχή. Το Βεζελαί έγινε εκείνη την εποχή κέντρο μεγάλης σημασίας για τη Δύση. Το 1146, ο Βερνάρδος του Κλαιρβώ κήρυξε τη Β' σταυροφορία εδώ μπροστά στον βασιλιά Λουδοβίκο Ζ', τη βασίλισσα Ελεονώρα και πλήθος ευγενών, ιερέων και ανθρώπων που συγκεντρώθηκαν στον λόφο. Το 1190, ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος και ο Φίλιππος Αύγουστος συναντήθηκαν στον χώρο πριν φύγουν για τη Γ' σταυροφορία. Το 1217, ο Φραγκίσκος της Ασίζης επέλεξε τον λόφο του Βεζελαί για να ιδρύσει το πρώτο φραγκισκανικό ίδρυμα σε γαλλικό έδαφος και στο αββαείο εγκαταστάθηκαν οι Φραγκισκανοί. Ο Λουδοβίκος Θ' της Γαλλίας πήγε για προσκύνημα αρκετές φορές. Ήταν αυτός που επιβεβαίωσε την αυθεντικότητα των λειψάνων της Μαρίας Μαγδαληνής.[8]
Τον Ιούλιο του 1120, η κατασκευή του αβαείου πήρε φωτιά και κατέρρευσε, προκαλώντας το θάνατο 1.127 ανθρώπων. Κατασκευάστηκε νέος ναός, η σημερινή βασιλική, το έργο ολοκληρώθηκε ανάμεσα στο 1120 και 1150. Το 1185 άρχισαν νέες κατασκευές γοτθικού ρυθμού.
Από το 1279, το αβαείο πέρασε μια περίοδο παρακμής όταν νέα λείψανα της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής βρέθηκαν στο Σαιν-Μαξιμίμ και οι προσκυνητές απομακρύνθηκαν. Το 1537 το αβαείο εκκοσμικεύτηκε και οι μοναχοί αντικαταστάθηκαν από ιερείς. Το έτος 1790, κατά τη Γαλλική επανάσταση, καταστράφηκε το μεγαλύτερο μέρος του αββαείου, με εξαίρεση την εκκλησία του αβαείου που έγινε απλός ενοριακός ναός και λίγο αργότερα το 1796, πουλήθηκε ως εθνικό περιουσιακό στοιχείο.
Το 1840, η αποκατάσταση του αρχικού κτηρίου, προκειμένου να σωθεί από την καταστροφή, μετά από επιθεώρηση που πραγματοποίησε ο Προσπέρ Μεριμέ ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Εζέν Βιολέ-λε-Ντυκ. Το αββαείο είχε υποστεί σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια της λεηλασίας που πραγματοποίησαν οι Ουγενότοι το 1569. Τα γλυπτά του τυμπάνου είχαν χτυπηθεί το 1793 και το 1819 κεραυνός είχε χτυπήσει τον πύργο του, καταστρέφοντάς τον. Η αναστήλωση ολοκληρώθηκε το 1876. Παράλληλα, ο ναός υποδέχθηκε νέα λείψανα της Μαρίας Μαγδαληνής και ξανάρχισε το προσκύνημα.
Ως σημαντικός τόπος της Χριστιανικής λατρείας, το Βεζελαί περιλαμβάνεται στις «Ιερές πόλεις της Γαλλίας» μαζί με άλλες 17 πόλεις στη Γαλλία, όπως η Λούρδη ή το Μον Σαιν-Μισέλ.
Περιγραφή
Η κεντρική πύλη (1120-1140)
Η βασιλική της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής του Βεζελαί βρίσκεται σε ψηλό λόφο, «αιώνιος λόφος», και δεσπόζει στην περιοχή καθώς είναι ορατή από μακριά. Είναι ένα αριστούργημα της ρομανικής τέχνης της Βουργουνδίας τόσο ως προς την αρχιτεκτονική της όσο και ως προς τα γλυπτά κιονόκρανα και την πύλη της. Οι κατασκευές γοτθικού ρυθμού που άρχισαν το 1185, αύξησαν τη φωτεινότητα του χώρου και συνέβαλαν στην ενίσχυση του συμβολισμού γύρω από το θέμα του θεϊκού φωτός. Περνώντας από τον νάρθηκα στον κυρίως ναό και στη συνέχεια στη χορωδία, ο επισκέπτης προχωρά από έναν σκοτεινό χώρο σε έναν όλο και πιο φωτεινό χώρο.[10]
Ο κεντρικός κυρίως ναός (1120-1140), ελαφρώς εκτός γραμμής κάτω από την ώθηση των θόλων, διακρίνεται για τις μεγάλες ημικυκλικές στοές, με δίχρωμες βασικές πέτρες, και στολίζεται με μια σειρά από μοναδικά κιονόκρανα με ποικιλία θεμάτων (αλληγορικά μοτίβα «βαρβαρικής τέχνης», βιβλικές και αγιογραφικές σκηνές). Η γλυπτή πύλη μεταξύ του ναού και του νάρθηκα είναι παγκοσμίως γνωστή. Στο εσωτερικό τύμπανο του νάρθηκα αναπαρίσταται ο «Χριστός σε Δόξα» που ευλογεί τους Αποστόλους και τους αναθέτει την αποστολή να προσηλυτίσουν τα έθνη.
.jpg)
