Το Αράντ (Arad) είναι πρωτεύουσα της επαρχίας Αράντ, βρίσκεται στην ιστορική περιοχή Κρισάνα και έχει πρόσφατα επεκταθεί στην αριστερή όχθη του ποταμού Μούρες, στην περιοχή Βανάτο της δυτικής Ρουμανίας.
Σημαντικό οικονομικό και μεταφορικό κέντρο στον Ποταμό Μούρες, το Αράντ είναι επίσης έδρα Ρουμανικής Ορθόδοξης αρχιεπισκοπής και έχει δύο πανεπιστήμια, μια Ρουμανική Ορθόδοξη θεολογική σχολή και σχολή εκπαίδευσης για τους εκπαιδευτικούς. Είχε ένα από τα πρώτα μουσικά ωδεία στην Ευρώπη. Η πόλη έχει πληθυσμό 159.704, που την κάνει τη 12η μεγαλύτερη στη Ρουμανία. Το Αράντ είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη στο δυτικό τμήμα της χώρας μετά την Τιμισοάρα και την Οράντεα.
Ιστορία
Το Αράντ σε χάρτη του 18ου αιώνα
Η περιοχή που βρίσκεται το Αράντ κατοικείται εδώ και 40.000 χρόνια, ενώ κατά το Μεσαίωνα υπήρχαν αρκετοί οικισμοί στην περιοχή. Στα τέλη του 11ου αιώνα, αναφέρεται για πρώτη φορά το Αράντ. Η Μογγολική εισβολή στο Βασίλειο της Ουγγαρίας το 1241 ανέδειξε τη σημασία των οχυρώσεων σε αυτό το μέρος, στις οποίες προστέθηκαν κατά το δεύτερο μισό του 13ου αιώνα, περισσότερα φρούρια από πέτρα σε Σόμος, Σίρια, Ντέζνα. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία απέσπασε την περιοχή από την Ουγγαρία το 1551 και τη διατήρησε μέχρι τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς το 1699. Το Αράντ έγινε κέντρο εγιαλετίου, που περιελάμβανε τα σαντζάκια Αράντ, Λουγκόι, Κακάς, Μπεσλέκ και Γιάνοβα από το 1660 ως το 1697, οπότε καταλήφθηκε από τους Αυστριακούς (Σερβική Εθνοφρουρά υπό τη διοίκηση του Σούμποτα Γιόβιτς) κατά τους πολέμους Οθωμανών-Αψβούργων (1683–1699). Μετά το 1699 την πόλη κυβέρνησε η Μοναρχία των Αψβούργων. Ο ποταμός Μούρες ορίστηκε ως το σύνορο ανάμεσα σε Αυστροουγγαρία και Οθωμανική Αυτοκρατορία, με αποτέλεσμα στην πόλη να εγκατασταθεί η Αυστριακή εμπροσθοφυλακή. Στις αρχές του 18ου αιώνα η πόλη έγινε έδρα της Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής του Αράντ. Σύμφωνα με στοιχεία του 1720 ο πληθυσμός της πόλης αποτελείτο από 177 Ρουμανικές οικογένειες, 162 Σερβικές και 35 Ουγγρικές.
Ο πρώτος Εβραίος που του επιτράπηκε να εγκατασταθεί μέσα στην πόλη ήταν ο Ισάκ Ελίας το 1717. Τελικά, πριν το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Εβραϊκός πληθυσμός του Αράντ ξεπερνούσε τους 10.000, περισσότερο από 10% του πληθυσμού.
Το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα η πόλη αναπτύχθηκε. Μεταξύ 1763 και 1783 στη πόλη κατασκευάστηκε ένα οχυρό. Αν και μικρό αποδείχθηκε σημαντικό, έχοντας παίξει σημαντικό ρόλο στον Ουγγρικό αγώνα ανεξαρτησίας το 1849. Αφού το υπερασπίστηκε γενναία ο Αυστριακός στρατηγός Μπέργκερ μέχρι το τέλος Ιουλίου του 1849, καταλήφθηκε από τους Ούγγρους επαναστάτες, που το έκαναν έδρα τους κατά το τελευταίο διάστημα της Ουγγρικής Επανάστασης του 1848. Από το Αράντ ο Λάγιος Κόσουτ εξέδωσε την περίφημη διακήρυξή του (11 Aυγούστου 1849) και παρέδωσε την ανώτατη στρατιωτική και πολιτική εξουσία στον Αρτούρ Γκέργκεϊ.
Το φρούριο ανακαταλήφθηκε λίγο μετά τον τερματισμό της Ουγγρικής Επανάστασης, με την παράδοση του στρατηγού Αρτούρ Γκέργκεϊ στους Ρώσους. Έγινε αποθήκη πυρομαχικών. Δεκατρείς επαναστάτες στρατηγοί εκτελέστηκαν εκεί στις 6 Οκτωβρίου 1849 με διαταγή του Αυστριακού στρατηγού Γιούλιους Γιάκομπ φον Χαϊνάου. Οι άνδρες αυτοί είναι συλλογικά γνωστοί ως οι 13 Μάρτυρες του Αράντ και από τότε το Αράντ θεωρείται ο «Ουγγρικός Γολγοθάς». Μία από τις δημόσιες πλατείες έχει ένα μνημείο μαρτύρων, ανεγερθέν στη μνήμη τους. Αποτελείται από μια κολοσσιαία εικόνα της Ουγγαρίας, με τέσσερις αλληγορικές ομάδες και μετάλλια των εκτελεσμένων στρατηγών.
Το Αράντ γνώρισε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη κατά το 19ο αιώνα. Το 1834 ανακηρύχθηκε «ελεύθερη βασιλική πόλη» από τον Αυτοκράτορα Φραγκίσκο Α΄ της Αυστρίας.
Το Aradu Nou / Neu Arad / Újarad («Νέο Αράντ»), που βρίσκεται στην απέναντι όχθη του ποταμού Μούρες, είναι συνοικία του Αράντ, που συνδέεται με αυτό με τη γέφυρα Τραγιάν΄΄. Ιδρύθηκε κατά τους Τουρκικούς πολέμους του 17ου αιώνα. Τα έργα που ανεγέρθηκαν από τους Τούρκους για την κατάληψη του φρουρίου του Αράντ αποτέλεσαν τον πυρήνα του νέου οικισμού.
Το 1910 η πόλη είχε 63.166 κατοίκους: 46.085 (73%) Ούγγρους, 10.279 (16,2%) Ρουμάνους, 4.365 (7%) Γερμανούς.
Χρονολόγιο
1028 – Πρώτη φορά που αναφέρεται η περιοχή
1078 – 1081 – Πρώτη αναφορά της πόλης
1131 – Το Αράντ αναφέρεται στο Εικονογραφημένο Χρονικό.
1526 – Μετά την Ουγγρική ήττα στη Μάχη του Μοχάτς, ο Ιωάννης Ζαπόλυα, αφού εξελέγη Βασιλιάς της Ουυγαρίας, ιδρύει το Ανατολικό Ουγγρικό Βασίλειο στο Πάρτιουμ και στην Τρανσυλβανία.
1541 – Μετά την πτώση της Βούδας στους Οθωμανούς, η πόλη υπάγεται στη διοίκηση του Αυτόνομου Πριγκιπάτου της Τρανσυλβανίας.
1551 – 1595 – Η πόλη καταλαμβάνεται και διοικείται από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και η πρώην επαρχία χωρίζεται σε τρία σαντζάκια.
1553 – 1555 – Οι Οθωμανοί χτίζουν το πρώτο φρούριο της πόλης στη βόρεια όχθη του ποταμού Μούρες.
1595 – Στρατεύματα της Τρανσυλβανίας εκκαθαρίζουν την κάτω κοιλάδα του Μούρες, έτσι η πόλη του Αράντ επανεντάσσεται στο Πριγκιπάτο της Τρανσυλβανίας.
1599 – Μετά τη νίκη των στρατευμάτων του Μιχαήλ του Γενναίο στο Σελιμπάρ, η πόλη υπάγεται στην εξουσία του μέχρι το 1601, οπότε ο Γκάμπριελ Μπέλτεν επιστρέφει την κοιλάδα του Μούρες στους Οθωμανούς.
1699 – Μετά τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς, η κοιλάδα του ποταμού Μούρες γίνεται το νέο σύνορο μεταξύ Αυτοκρατορίας των Αψβούργων και Οθωμανικής. Η πόλη γίνεται έδρα των μεθοριακών στρατευμάτων και της Ανατολικής Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής του Αράντ.
1702 – Καταχωρείται η πρώτη συντεχνία, των γουναράδων.
1715 – Ο Καμίλ Χόφλιχ, Μινορίτης μοναχός, ιδρύει το πρώτο, Γερμανόγλωσσο, σχολείο.
1724 – Οι πρώτοι Γερμανοί έποικοι από τη Φραγκονία έρχονται στα νότια του ποταμού και ιδρύουν το Νέο Αράντ.
1732 – Σχεδόν όλη η επαρχία δωρήθηκε στο Ρινάλντο της Μόντενα, που αργότερα έπεσε σε δυσμένεια, έτσι περιήλθε στο Αυστριακό στέμμα.
1765 – 1783 – Χτίζεται το νέο φρούριο, σε σχήμα αστεροειδές.
1781 – Μετά την απαγόρευση δόμησης στην πόλη, για την εξασφάλιση πεδίων βολής, η Αυτοκρατορία εξέτασε τη μετακίνηση της πόλης στο Ζίμαντ αλλά στη συνέχεια ο Αυτοκράτορας Ιωσήφ Β΄ εγκατέλειψε την ιδέα.
1812 – Ίδρυση της Preparandia – της πρώτης Ρουμανικής παιδαγωγικής σχολής στην Τρανσυλβανία.
1817 – Χτίζεται το Θέατρο Χιρσλ.
1818 – Η περίμετρος ασφαλείας του φρουρίου μειώθηκε από 2 χιλιόμετρα, που είχε οριστεί το 1783, σε μόλις 500 μέτρα.
1833 – Ιδρύεται στο Αράντ η έκτη Ευρωπαϊκή Μουσική Σχολή, μετά το Παρίσι, την Πράγα, τις Βρυξέλλες, τη Βιέννη και το Λονδίνο – Aradi Zenede/Μουσικό Ωδείο του Αράντ.
21 Αυγούστου 1834 – Το Αράντ ορίζεται «Ελεύθερη Βασιλική Πόλη».
1846 – Παράσταση του Ούγγρου συνθέτη και βιρτουόζου του πιάνου Φραντς Λιστ.
1890 – Ίδρυση της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Αράντ.
1892 – Το Εργοστάσιο Βαγονιών Βάιτσερ αρχίζει να παράγει σιδηροδρομικά βαγόνια. Το 1903 κατασκεύασε την πρώτη επιτυχημένη σειρά βενζινοκίνητων σιδηροδρομικών οχημάτων στην Ευρώπη.
1897 – Χτίζεται το μέγαρο Τσενάντ.
15 Αυγούστου 1899 – Διεξάγεται ο πρώτος επίσημος ποδοσφαιρικός αγώνας.
1906 – Εγκαινιάσθηκε η Σιδηροδρομική Γραμμή Αράντ-Ποντγκόρια με βενζινοκίνητα βαγόνια.
1909–1914 – Παραγωγή αυτοκινήτων από τη MARTA (Magyar Automobil Részvény Társaság Arad), θυγατρική της Austro-Daimler.
1911–1913 – Έγινε ηλεκτροκίνητη η Σιδηροδρομική Γραμμή Αράντ-Ποντγκόρια. Εκτός από ράγες εργοστασίων και αστικών τραμ, ήταν ο τρίτος ηλεκτρικός σιδηρόδρομος στην Ουγγαρία και ο έκτος στη Μοναρχίας των Αψβούργων. Το 1920 θα γινόταν ο πρώτος ηλεκτρικός σιδηρόδρομος στη Ρουμανία.
1913 – Χτίζεται στο ανάχωμα του ποταμού το οικοδόμημα του σημερινού Πολιτιστικού Μεγάρου και χώρου της Φιλαρμονικές.
1918 – Το Αράντ γίνεται έδρα του Ρουμανικού Εθνικού Κεντρικού Συμβουλίου, της προσωρινής κυβέρνησης της Τρανσυλβανίας, και ανεπίσημη πρωτεύουσά της.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 στο Δήμο του Αράντ ζούσαν 159.704 κάτοικοι. Η εθνοτική σύνθεση της πόλης ήταν η εξής : 126.075 Ρουμάνοι (85,19%), 15.695 Ούγγροι (10,06%), 2.535 Ρομά (1,71%), 1.256 Γερμανοί (0,84%) και 2.116 άλλων εθνικοτήτων (1,22%).
Το κλίμα του Αράντ είναι ηπειρωτικό με ψυχρούς χειμώνες και θερμά καλοκαίρια.
Η υψηλότερη θερμοκρασία φτάνει τους 38°C και η απόλυτα ελάχιστη τους -25°C. Οι βροχοπτώσεις είναι μέτριες καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, με τις μέγιστες τον μήνα Ιούνιο.
Πηγή: Weatherbase[2] MSN Weather[3] BBC Weather [4]
Οικονομία
Με πλούσια βιομηχανική και εμπορική παράδοση, το Αράντ είναι μία από τις πιο πλούσιες πόλεις της Ρουμανίας. Χάρη στις πολλές επενδύσεις στη βιομηχανία και το εμπόριο, έχει μια ακμάζουσα οικονομία. Οι κύριες βιομηχανίες είναι: βαγονιών, επεξεργασίας τροφίμων, επίπλων και οικιακών αξεσουάρ, εξοπλισμού για τη βιομηχανία αυτοκινήτων, ηλεκτρικών εξαρτημάτων, οργάνων, ειδών ένδυσης και κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και υποδημάτων.
Η Οχυρωμένη Πόλη του Αράντ είναι ένα από τα Τρανσυλβανικά φρούρια που ανεγέρθηκαν στο κατά Βομπάν αστεροειδές σχήμα, το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, Χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή για τους επαναστάτες υπό τους Χορέα, Κλόσκα και Κρισάν (1784).
Διοικητικό Μέγαρο, του 1872-74, αναγεννησιακή αρχιτεκτονική
Το Σπίτι με τις Μπάλες Κανονιού, του 1800. Το όνομά του προέρχεται από τις μάχες 1848-49. Δεκαεπτά μπάλες από κανόνια είναι ενσωματωμένες στους τοίχους του.
Η Ανώτερη Σχολή Εκπαίδευσης Δασκάλων (Clădirea Preparandiei), η πρώτη για δασκάλους της Ρουμανικής γλώσσας στην Τρανσυλβανία, 1812
Το Σπίτι με την Κλειδαριά, του 1815
Το Παλιό Θέατρο (Χιρσλ), χτισμένο από το Γιάκομπ Χιρσλ το 1817, το παλιότερο θέατρο από πέτρα στη Ρουμανία
Υδατόπυργος, του 1896, αρχιτεκτονικού ρυθμού μεσαιωνικής φυλακής
Το Παλιό Τελωνείο, του 1907, που χρησιμοποιείτο ως τελωνειακός σταθμός για εμπορεύματα που εξάγονταν στις αραβικές αγορές.
Μνημεία
Το Άγαλμα του Αγίου Ιωάννη του Νέπομουτς, του 1729, γλυπτική μπαρόκ
Το μνημείο της Αγίας Τριάδας, του 1746 σε ανάμνηση της πανώλους, που σάρωσε την πόλη το 1738-1740
Ο Καθεδρικός της «Γέννησης του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή» (Ρουμανικός Ορθόδοξος), του 1862-1865, Μπαρόκ αρχιτεκτονική, αρχιτέκτων Αντόνιου Τζίγκλερ. Ο ζωγράφος Αναστάσε Νταμιάν άρχισε τις τοιχογραφίες το 1957 και τις τελείωσε τον επόμενο χρόνο.
Ρωμαιοκαθολικός Καθεδρικός Αγίου Ιωάννη της Πάντοβα
Καθεδρικός της Αγίας Τριάδας, χτισμένος μεταξύ 1991 και 2006, ο νέος καθεδρικός σε Βυζαντινό ρυθμό
Πολιτισμός
Πολιτιστική ζωή
Κρατικό Θέατρο, με ετήσιο Φεστιβάλ Κλασικού Θεάτρου
Διεθνές Φεστιβάλ Αντεργκράουντ Θεάτρου
Φιλαρμονική ορχήστρα
Κουκλοθέατρο
Μουσεία και εκθέσεις
Μουσειακό Συγκρότημα του Αράντ
Τμήμα Ιστορίας
Τμήμα Φυσικών Επιστημών
Τμήμα Τεχνών
Μουσείο Μνήμης Βασίλε Γκόλντις
Συλλογή Τέχνης Ντόινα και Μπαρούτι Αργκέζι
Γκαλερί Ντέλτα, με τρία σημαντικά γεγονότα της καλλιτεχνικής ζωής του Αράντ: τη Διεθνής Μπιενάλε-Σαλόνι Σχεδίου, τη Μπιενάλε-Σαλόνι μικρού γλυπτού, το Ετήσιο Σαλόνι Τέχνης
Γκαλερί Άλφα
Γκαλερί Κλειώ
Γκαλερί Υδατόπυργου
Γκαλερί Τάκατς
Γκαλερί Κασρόλα
Διεθνής Έκθεση Αράντ, Το Εκθεσιακό Κέντρο του Εμπορικού, Βιομηχανικού και γεωργικού Επιμελητηρίου της Επαρχίας του Αράντ, ο μόνος αμιγώς εκθεσιακός χώρος στη δυτική Ρουμανία και δεύτερος σε όλη τη χώρα μετά τη Romexpo (Βουκουρέστι)
.jpg)
