Ο Ανρί Φαρμάν (Henry Farman ή Henri Farman, 26 Μαΐου 1874 – 18 Αυγούστου 1958) ήταν Γάλλος αεροπόρος, σχεδιαστής και κατασκευαστής αεροσκαφών και ιδρυτής της εταιρίας Φαρμάν, μαζί με τον αδερφό του Μωρίς Φαρμάν. Εφηύρε τα πτερύγια κλίσης (ailerons) που γενικεύτηκαν στη συνέχεια σ΄ όλα τα αεροπλάνα.
Γεννήθηκε στο Παρίσι και ήταν γιος ενός ανταποκριτή Αγγλικής εφημερίδας που εργαζόταν εκεί. Ο Φαρμάν έλαβε εκπαίδευση ζωγράφου στη Γαλλική Σχολή Καλών Τεχνών (École des Beaux Arts), γρήγορα όμως γοητεύτηκε από τις νέες μηχανικές εφευρέσεις που εμφανίζονταν στα τέλη του 19ου αιώνα. Λόγω της εύπορης καταγωγής του, μπόρεσε να ακολουθήσει τα ενδιαφέροντα του ως ερασιτέχνης αθλητής. Στη δεκαετία του 1890 στέφθηκε πρωταθλητής στην ποδηλασία, ενώ στα τέλη του αιώνα ανακάλυψε τον μηχανοκίνητο αθλητισμό, συμμετέχοντας με την Renault στο Κύπελλο Γκόρντον Μπένετ (Gordon Bennett Cup).
Όταν ο Γκαμπριέλ Βουαζάν ξεκίνησε να κατασκευάζει και να διαθέτει προς πώληση ένα αεροσκάφος το 1907, ο Φαρμάν ήταν ένας από τους πρώτους πελάτες του. Έθεσε πολυάριθμα ρεκόρ απόστασης και διάρκειας[2] με αυτό (αν και σημαντικά λιγότερα από εκείνα που έθεσαν οι αδερφοί Ράιτ). Υπήρξε ο πρώτος που πέταξε σε απόσταση ενός χιλιομέτρου (10 Νοεμβρίου 1907), μία πλήρη περιστροφική διαδρομή ενός χιλιομέτρου (13 Ιανουαρίου 1908) και μια απόσταση δύο χιλιομέτρων (21 Μαρτίου 1908). Αργότερα έγινε ο επιβάτης αεροσκάφους, σε μία πτήση με πιλότο τον Λεόν Ντελαγκράνζ (Leon Delagrange)[3]. Στις 30 Οκτωβρίου 1908 ο Φαρμάν πραγματοποίησε την πρώτη cross-country πτήση στην Ευρώπη, πετώντας από τη Σαλόν (Chalons) στη Ρενς (Rheims) (27 χιλιόμετρα σε 20 λεπτά).
Στις 29 Μαΐου, έχοντας σχεδιάσει το δικό του αεροσκάφος, πήρε τον Ernest Archdeacon για μία πτήση 1.241 μέτρων στην Γάνδη του Βελγίου[2], γεγονός που συχνά θεωρείται η πρώτη επιβατική πτήση στην Ευρώπη. Παρόλο που η δική του πτήση, ως επιβάτης με τον Λεόν Ντελαγκράνζ, θα έπρεπε να θεωρείται η πρώτη, υπάρχουν ενδείξεις ότι κατά ή γύρω από αυτήν την ημερομηνία έκανε την πτήση με μια γυναίκα επιβάτη[4].
Το 1909 κατέρριψε περαιτέρω τα ρεκόρ της εποχής, πραγματοποιώντας μία πτήση 180 χιλιομέτρων σε λίγο πάνω από τρεις ώρες (στη Rheims στις 27 Αυγούστου) και 232 χιλιόμετρων σε 4 ώρες, 17 λεπτά και 53 δευτερόλεπτα (στη Μουρμελόν στις 3 Νοεμβρίου). Στις 28 Αυγούστου ήταν πιλότος στην πρώτη πτήση τριών ατόμων, όταν μετέφερε δύο επιβάτες για απόσταση 10 χιλιομέτρων[2].
Σε συνεργασία με τους δύο αδερφούς του κατασκεύασαν ένα επιτυχημένο και πρωτοποριακό εργοστάσιο κατασκευής αεροσκαφών. Το μοντέλο του 1914 χρησιμοποιήθηκε εκτενώς σε ρόλους παρατήρησης πυροβολικού και αναγνώρισης κατά τη διάρκεια του Α’ παγκοσμίου πολέμου. Το αεροσκάφος της Φαρμάν, Goliath, ήταν το πρώτο επιβατικό αεροσκάφος μεγάλων αποστάσεων, ξεκινώντας τακτικές πτήσεις μεταξύ του Παρισίου και του Λονδίνου στις 8 Σεπτεμβρίου 1919.
Το 1919 έγινε ιππότης (Chevalier) της Λεγεώνας της Τιμής και αποσύρθηκε το 1937, οπότε και εθνικοποιήθηκε από την Γαλλική κυβέρνηση η αεροπορική βιομηχανία.
Ο Ανρί Φαρμάν πέθανε στο Παρίσι και τάφηκε στο Νεκροταφείο του Πασσύ.
Πηγές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
