Ο Αλφόνς Πενώ (γαλλικά: Alphonse Pénaud, 31 Μαΐου1850 – 22 Οκτωβρίου1880), ήταν Γάλλος πρωτοπόρος του σχεδιασμού και της μηχανικής των αεροσκαφών του 19ου αιώνα. Ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε συνεστραμμένο καουτσούκ για να τροφοδοτήσει το μοντέλο αεροσκάφος του, και το μοντέλο αεροπλάνο του του 1871, το οποίο έλαβε το όνομα Planophore. Αυτό ήταν το πρώτο πραγματικά επιτυχημένο αυτόματα σταθερό ιπτάμενο μοντέλο. Επιχείρησε να σχεδιάσει ένα πλήρους μεγέθους αεροσκάφος, με πολλά προηγμένα χαρακτηριστικά, αλλά δεν κατάφερε να προσελκύσει υποστηρικτές στο έργο του, αυτοκτονώντας τελικά το 1880 σε ηλικία 30 ετών.
Από πάνω προς τα κάτω: 1870 ελικόπτερο 1871 Planophore 1873 ορνιθόπτερο
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Πενώ γεννήθηκε στο Παρίσι σε οικογένεια με ναυτική παράδοση, μιας και ο πατέρας του ήταν ναύαρχος του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού. Λόγω προβλήματος στο ισχίο του περπατούσε με πατερίτσες και έτσι δεν μπόρεσε να εγγραφεί και να παρακολουθήσει τα μαθήματα της Ναυτικής Σχολής. Σε ηλικία 20 ετών, άρχισε να μελετά για την αεροπορία και εγγράφηκε στην νεοϊδρυθείσα Αεροναυτική Εταιρεία της Γαλλίας (Société Aéronautique de France). Έγινε αντιπρόεδρος της Εταιρείας το 1876 και συμμετείχε στην έκδοση του περιοδικού L'Aéronaute.[1]
Το 1870 ο Πενώ κατασκεύασε το πρώτο από μια σειρά επιτυχημένων μοντέλων ελικοπτέρων. Η αρχή της κατασκευής δεν ήταν καινούρια, μιας και είχε επιδειχθεί στην Γαλλική Ακαδημία Επιστημών το 1784 από τους Μ. Λωνουά και Μ. Μπιενβενύ,[2] και ήταν γνωστή και στον Σερ Τζορτζ Κέιλι, αλλά ο Πενώ ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε συνεστραμμένο καουτσούκ για να τροφοδοτήσει ένα ιπτάμενο μοντέλο. Κατά τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης της βαρύτερης από τον αέρα πτήσης, πολλοί πειραματιστές χρησιμοποίησαν αυτή τη μέθοδο προώθησης για τα πειραματικά μοντέλα τους, συμπεριλαμβανομένων των Λόρενς Χάργκρεϊβ και Άλιοτ Βέρντον Ρόε.
Planophore
Την επόμενη χρονιά κατασκεύασε το Planophore, το οποίο αποτέλεσε σημαντική επιρροή στον πρώιμο σχεδιασμό αεροσκαφών. Πέρα από την χρήση κινητήρα συνεστραμμένου καουτσούκ ο οποίος τροφοδοτούσε έναν έλικα διάταξης προωθητήρα, αυτή η μηχανή εισήγαγε δύο σημαντικές αρχές στην πρακτική αεροναυτική: οι πτέρυγες ήταν καμπυλωτές προς τα πάνω στις άκρες, έχοντας στην πραγματικότητα διεδρικό σχήμα και ο οριζόντιος σταθεροποιητής που ήταν τοποθετημένος στο πίσω μέρος, τοποθετήθηκε υπό μικρότερη γωνία πρόσπτωσης από τις πτέρυγες. Και τα δύο αυτά χαρακτηριστικά έδωσαν εν μέρει στο Planophore αυτόματη σταθερότητα.[3] Η αρχή των διεδρικών αποτέλεσε έργο της μελέτης του Τζορτζ Κέιλι, αν και την εποχή εκείνη ο Πενώ δεν γνώριζε για το έργο του Κέιλι. Η αρχή της διαφοράς στη γωνία πρόσπτωσης μεταξύ της κύριας επιφάνειας ανύψωσης εκπονήθηκε για πρώτη φορά από τον Πενώ. Το Planophore πέταξε με επιτυχία για πρώτη φορά στον Κήπο του Κεραμεικού στο Παρίσι μπροστά σε μέλη της Αεροναυτικής Εταιρείας στις 18 Αυγούστου 1871, πετώντας σε απόσταση 40 μέτρων και παραμένοντας στον αέρα για 11 δευτερόλεπτα.
Το Planophore είχε μήκος 51 εκατοστών με άνοιγμα φτερών 46 εκατοστών και εμβαδό πτερύγων 0,05m². Ο έλικας είχε δύο λεπίδες και διάμετρο 20 εκατοστών. Ζύγιζε 15,9 γραμμάρια, εκ των οποίων το καουτσούκ υπολογιζόταν σε 4,81 γραμμάρια.[4]
Μεταγενέστερα έργα
Την επόμενη χρονιά κατασκεύασε ένα κινούμενο με καουτσούκ ορνιθόπτερο. Τόσο το ελικόπτερο όσο και το ορνιθόπτερο είχαν επιτυχία ως παιχνίδια. Το 1873 άρχισε να συνεργάζεται με έναν μηχανικό με όνομα Γκωσό, και δημιούργησε δύο σχέδια για πλήρους μεγέθους αεροσκάφη, το πρώτο το 1874 και το δεύτερο το 1876. Το αεροσκάφος του 1876 σχεδιάστηκε λεπτομερώς με σκοπό την κατοχύρωση με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας των ιδεών που ενσωμάτωσε και είχε πολλά αξιοσημείωτα προηγμένα χαρακτηριστικά, όπως ηλεκτρικά πηδάλια ανόδου-καθόδου, μια πλήρως κλειστή καμπίνα για τον πιλότο, ένα ανασυρόμενο σύστημα προσγείωσης και ένα ζεύγος ελίκων που περιστρέφονταν σε αντίθετες κατευθύνσεις για την εξάλειψη της αντίδρασης της ροπής που προκαλείται από έναν μόνο έλικα.[5]
Συμμετείχε επίσης σε πειράματα για μηχανές ελαφρύτερες από τον αέρα, και κατασκεύασε μια σειρά από ευφυείς συσκευές, όπως ένα διαφορικό βαρόμετρο το οποίο έδειχνε τον ρυθμό ανόδου ή καθόδου.
Ο Αλφόνς Πενώ δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει οικονομική υποστήριξη για τα φιλόδοξα σχέδια του και αυτοκτόνησε στις 22 Οκτωβρίου 1880, σε ηλικία 30 ετών.[6]
Επιρροή
Τα πειράματα του Πενώ περιγράφονται αναλυτικά από τον Οκτάβ Σανούτ στο βιβλίο του Progress in Flying Machines (Πρόοδος στις Ιπτάμενες Μηχανές).
Ένα ελικόπτερο του τύπου που κατασκεύασε ο Πενώ δόθηκε στους αδελφούς Ράιτ από τον πατέρα τους το 1878. Οι αδελφοί στη συνέχεια ανέφεραν πως αποτέλεσε έμπνευση που τους οδήγησε στο ενδιαφέρον τους για την αεροπορία.
Ο Πενώ είναι ένας από τους πλέον αποτυχημένους πρωτοπόρους της αεροπορίας σύμφωνα με τον Μαρκ Μπλίτζταϊν στο λυρικό έργο του The Airborne Symphony.
