Ο Αλέξιος Δ' Μέγας Κομνηνός (19 Ιανουαρίου 1382 - Οκτώβριος 1429) ήταν αυτοκράτορας της Τραπεζούντας από τις 5 Μαρτίου 1417 έως τον Οκτώβριο του 1429. Ήταν ο γιος του προκατόχου του Μανουήλ Γ' και της Γεωργιανής πριγκίπισσας Ευδοκίας. Κατά την περίοδο της βασιλείας του, ήταν έντονη η συνεχής επέκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, παρ'όλα αυτά οι εμφύλιες διαμάχες δεν έλειψαν.
Εξωτερική πολιτική
Το 1417 με τον θάνατο του πατέρα του, ο Αλέξιος ανέλαβε τον θρόνο. Την εποχή εκείνη οι Γενουάτες, ζητούσαν αποζημιώσεις για τις καταστροφές που είχαν υποστεί οι εγκαταστάσεις τους. Ο Αλέξιος μπροστά στην απειλή γενουατικής επίθεσης δέχτηκε να καταβάλει τις αποζημιώσεις που απαιτούσαν. Για να κατευνάσει τους Τουρκομάνους συνέχισε την πολιτική των επιγαμιών που είχαν ακολουθήσει οι προκάτοχοί του. Με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, οι σχέσεις ενδυναμώθηκαν με τον γάμο της κόρης του Μαρίας με τον Ιωάννη Η' Παλαιολόγο, το 1428.
Δυναστικές διαμάχες
Ο Αλέξιος είχε ονομάσει τον πρωτότοκο γιο του Ιωάννη συμβασιλέα. Ο Ιωάννης, όμως, πιστεύοντας ότι είχε την υποστήριξη της αριστοκρατίας, προσπάθησε να καταλάβει τον θρόνο παραμερίζοντας τον πατέρα του. Η προσπάθεια αυτή τελικά απέτυχε και ο ίδιος κατέφυγε στην αυλή του βασιλιά της Γεωργίας Αλεξάνδρου Α΄, του οποίου νυμφεύτηκε την κόρη του. Ο Αλέξιος ονόμασε τότε συμβασιλέα τον δευτερότοκο γιο του, Αλέξανδρο και τον πάντρεψε με μια Γενουάτισα ευγενή από τη Χίο.
Εν τω μεταξύ ο Ιωάννης ζήτησε τη βοήθεια των Γενουατών, οι οποίοι επίσημα αρνήθηκαν, όμως του ναύλωσαν ένα πλοίο για να τον υποστηρίξει στον σκοπό του. Αποβιβάστηκε στον Άγιο Φωκά, όπου έσπευσε αμέσως ο Αλέξιος να τον αντιμετωπίσει. Τελικά, ο Ιωάννης προσεταιρίστηκε κάποια μέλη της βασιλικής φρουράς (τους λεγόμενους «καβασιτάνας»), οι οποίοι και δολοφόνησαν τον Αλέξιο. Ο ίδιος ο Ιωάννης (που πήρε αργότερα την προσωνυμία «καλογιάννης») αρνήθηκε να παραδεχτεί ότι είχε διατάξει τη θανάτωση του πατέρα του, παρά μόνο τη σύλληψή του.
Πέθανε το 1429 και ετάφη στην Παναγία Χρυσοκέφαλο[5].
Νομίσματα
Έκοψε αργυρά άσπρα. Στη μία όψη ο Αλέξιος Δ' έφιππος με επιγραφή ΑΛΕΞ[ΙΟC]. ΚΟΜ[NHNOC]. Στην άλλη ο άγ. Ευγένιος έφιππος με επιγραφή Ο Α[ΓIOC]. ΕVΓEN[IOC].
Οικογένεια
Το 1395 ο Αλέξιος Δ΄ νυμφεύτηκε τη Θεοδώρα Καντακουζηνή και είχαν έξι παιδιά,[6] τα εξής:
- Ιωάννης Δ΄ (1403-1459), σύζυγος μίας των Βαγρατιδών, κόρης του Αλεξάνδρου Α΄ της Γεωργίας.
- Μαρία (1404-1439), παντρεύτηκε τον Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγο.
- Αλέξανδρος, συμβασιλέας τα τελευταία χρόνια της ζωής του· σύζυγος της Μαρίας Γκαττιλούζιο, κόρης του Ντορίνο Α΄ ηγεμόνα της Λέσβου.
- Δαυίδ (1408-1462), αυτοκράτορας της Τραπεζούντας.
- Θεοδώρα, παντρεύτηκε τον Τουρκομάνο Οσμάν μπεγκ Καρά Ιλουκ, χάνο των Ασπροπροβατάδων.
- Ευδοκία, παντρεύτηκε τον Νικολό Κρίσπο άρχοντα της Σύρου, γιο του Φραντζέσκο Α΄· μετονομάστηκε σε Βαλέντσα.[7] Η κόρη τους Φιορέντσα παντρεύτηκε τον Μάρκο Κορνάρο και είχαν κόρη την Αικατερίνη Κορνάρο της Κύπρου.
Γενεαλογία
Παραπομπές
- ↑ p21913.htm#i219128.
- ↑ p21913.htm#i219128. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Michel Kuršanskis: «La descendance d'Alexis IV, empereur de Trébizonde. Contribution à la prosopographie des Grands Comnènes» 1979.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ Παππάς, Νικόλαος (2005). «Τραπεζούς (Βυζάντιο), Ναός Παναγίας Χρυσοκεφάλου». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μικρά Ασία. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2021.
- ↑ Donald Nicol, Βιογραφικό Λεξικό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, μτφρ. Ευγένιος Πιερρής, εκδ. Ελληνική Ευρωεκοδοτική, Αθήνα 1993, σελ.48
- ↑ http://genealogy.euweb.cz/italy/crispo1.html#J2
Πηγές
- Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Εκδοτική Αθηνών. Τόμος Θ'. Οι Αυτοκράτορες της Τραπεζούντας, σελ. 334. ISBN 960-213-105-5.
- Donald Nicol, Βιογραφικό Λεξικό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας,μτφρ.Ευγένιος Πιερρής, εκδ. Ελληνική Ευρωεκοδοτική, Αθήνα, 1993, σελ.48
