Αυτό το λήμμα αφορά την Ελισάβετ μητέρα του Βαπτιστού Ιωάννου. Για την Καθολική αγία και πριγκίπισσα του Βασιλείου της Ουγγαρίας, δείτε: Αγία Ελισάβετ της Ουγγαρίας.
Η Ελισάβετ (εβραϊκά: אֱלִישָׁבַע) ήταν σύζυγος του Ζαχαρία, σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Λουκά. Ήταν τουλάχιστον 60 ετών και πέρα απο τα όρια ηλικίας τεκνοποίησης όταν έμεινε έγκυος στον Ιωάννη.
Βιβλική αφήγηση
Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Λουκά, η Ελισάβετ ήταν από «τις κόρες του Ααρών» (ἐκ τῶν θυγατέρων Ἀαρών).[1] Εκείνη και ο σύζυγός της Ζαχαρίας ήταν «δίκαιοι ενώπιον του Θεού, ακολουθούσαν όλες τις εντολές και τις διαταγές του Κυρίου χωρίς δισταγμό», αλλά δεν είχαν παιδιά. Ενώ βρισκόταν στο ναό του Κυρίου, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ επισκέφθηκε τον Ζαχαρία:
Είπε δε προς αυτόν ο άγγελος: “μη φοβήσαι, Ζαχαρία· διότι η δέησίς σου έγινε ακουστή από τον Θεόν και η γυναίκα σου Ελισάβετ θα σου γεννήση παιδί και θα καλέσης το όνομά του Ιωάννην. Και θα είναι αυτό το γεγονός χαρά και αγαλλίασις δια σε, και πολλοί, όταν αργότερα ακούσουν το κήρυγμα του, θα χαρούν δια την γέννησίν του. Διότι αυτός θα αναδειχθή μέγας ενώπιον του Κυρίου και δεν θα πιή ποτέ οίνον η άλλο οινοπνευματώδες ποτόν. Και από τον καιρόν ακόμη, που θα ευρίσκεται εις την κοιλίαν της μητρός του, θα λάβη πλούσια τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος."[1] — Κατά Λουκάν 1:13-15
Ο Ζαχαρίας αμφέβαλλε για αυτό καθώς και αυτός και η σύζυγός του ήταν μεγάλοι. Ο άγγελος συστήθηκε ως Γαβριήλ και είπε στον Ζαχαρία πως "θα είσαι βωβός και δεν θα ημπορής να ομιλήσης μέχρι την ημέραν, που θα πραγματοποιηθούν αυτά, διότι δεν επίστευσες στους λόγους μου.". Όταν οι ημέρες της διακονίας του ήταν πλήρεις, επέστρεψε στο σπίτι του.[2] Μετά από αυτό, η σύζυγός του Ελισάβετ έμεινε έγκυος και για πέντε μήνες παρέμεινε σε απομόνωση. «Ο Κύριος το έκανε αυτό για μένα», είπε. «Σε αυτές τις μέρες έχει δείξει την εύνοιά του και αφαίρεσε την ντροπή μου ανάμεσα στους ανθρώπους».[3]
Σύμφωνα με την αφήγηση, ο άγγελος Γαβριήλ στάλθηκε στη Ναζαρέτ στη Γαλιλαία στην συγγενή της, την Μαρία, μια παρθένα, δοσμένη σε έναν άντρα ονόματι Ιωσήφ, και την ενημέρωσε ότι θα συλλάβει με το Άγιο Πνεύμα και θα φέρει γιο που θα αποκαλείται Ιησούς. Αφού ενημερώθηκε επίσης ότι η «συγγενής της Ελισάβετ» είχε μπει στον έκτο μήνα της εγκυμοσύνης της, ταξίδεψε στη «Χεβρώνα, στη χώρα του λόφου του Ιούδα», για να επισκεφτεί την Ελισάβετ.[1]
Και αμέσως μόλις ήκουσεν η Ελισάβετ τον χαιρετισμόν της Μαρίας, συνέβη τούτο το Θαυμαστόν· εσκίρτησε το βρέφος εις την κοιλίαν της. Και εγέμισε από Πνεύμα Αγιον η Ελισάβετ. Και από την πολλήν χαράν της εφώναξε με μεγάλην φωνήν και με τον φωτισμόν του Αγίου Πνεύματος είπε· “συ είσαι από τον Θεόν η ασυγκρίτως περισσότερον ευλογημένη μεταξύ όλων των γυναικών και ευλογημένος είναι ο καρπός της κοιλίας σου. Και πως μου έγινε η μεγάλη αυτή τιμή να έλθη εις επίσκεψίν μου η μητέρα του Κυρίου μου; Εκατάλαβα ότι είσαι μητέρα του Κυρίου μου, διότι ιδού μόλις έφθασεν εις τα αυτιά μου η φωνή του χαιρετισμού σου, εσκίρτησε με αγαλλίασιν το βρέφος μέσα εις την κοιλίαν μου. Και μακαρία είσαι συ, η οποία επίστευσες, ότι θα λάβουν πλήρη και τελείαν πραγματοποίησιν όσα δια του αγγέλου σου έχει είπει ο Κυριος”.[1] — Κατά Λουκάν 1:41-45
Απεικόνιση της συνάντησης της Ελισάβετ και της Μαρίας, απο τον Μαριόττο Αλμπερτινέλλι.
Η Μαρία έμεινε με την Ελισάβετ για περίπου τρεις μήνες και μετά επέστρεψε στο σπίτι. Όταν ήρθε η ώρα για την Ελισάβετ να αποκτήσει το μωρό της, γέννησε έναν γιο. Οι γείτονες και οι συγγενείς της άκουσαν ότι ο Κύριος της είχε δείξει μεγάλο έλεος και μοιράστηκαν τη χαρά της. Την όγδοη μέρα ήρθαν να περιτομήσουν το παιδί και επρόκειτο να το ονομάσουν από τον πατέρα του Ζαχαρία, αλλά η μητέρα του μίλησε και είπε: «Όχι! Πρέπει να αποκαλείται Ιωάννης.". Της είπαν: «Δεν υπάρχει κανένας ανάμεσα στους συγγενείς σου που να έχει αυτό το όνομα». Στη συνέχεια έκαναν νοήματα στον πατέρα του παιδιού καθώς ακόμα ήταν βωβός, για να μάθουν πως θα ήθελε να ονομαστεί το παιδί. Ζήτησε ένα δισκίο γραφής και με έκπληξη σε όλους έγραψε: «Το όνομά του είναι Ιωάννης». Αμέσως άνοιξε το στόμα του και η γλώσσα του ελευθερώθηκε, και άρχισε να μιλάει, επαινώντας τον Θεό.[4]
Αυτή είναι η τελευταία αναφορά της Ελισάβετ, η οποία δεν αναφέρεται σε κανένα άλλο κεφάλαιο στη Βίβλο. Το κεφάλαιο συνεχίζεται με την προφητεία του Ζαχαρία (γνωστή ως Βενέδικτος ή Τραγούδι του Ζαχαρία) και τελειώνει με τη σημείωση ότι ο Ιωάννης «μεγάλωσε, και έγινε δυνατός στο πνεύμα, και ήταν στις ερήμους» μέχρι που ξεκίνησε η διακονία του προς το Ισραήλ. Άρα δεν είναι γνωστό πόσο καιρό έζησε η Ελισάβετ και ο σύζυγός της.[5]
Ένας παραδοσιακός «τάφος της Ελισάβετ» εμφανίζεται στη Φραγκισκανική Μονή του Αγίου Ιωάννη στην έρημο κοντά στην Ιερουσαλήμ.
Άλλες αναφορές
Απόκρυφα
Η Ελισάβετ αναφέρεται σε πολλά Απόκρυφα βιβλία, κυρίως στο Ευαγγέλιο του Ιακώβου, στα οποία χρονολογούνται η γέννηση του γιου της και η επακόλουθη δολοφονία του συζύγου της Ζαχαρία.
Απεικόνιση του 15ου αιώνα της Γεννήσεως του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, με την Ελισάβετ στα αριστερά.
Στο Κοράνιο, ο Θεός μιλάει για τον Ζαχαρία, τη σύζυγό του και τον Ιωάννη που περιγράφονται και οι τρεις ως ταπεινοί υπηρέτες του Κυρίου:
Τον ακούσαμε λοιπόν και του δώσαμε τον Ιωάννη. Θεραπεύσαμε την στειρότητα της γυναίκας του για αυτόν. Αυτοί οι τρεις ήταν δοσμένοι σε καλά έργα. Συνήθιζαν να μας καλούν με αγάπη και σεβασμό, και όντας ταπεινωμένοι μπροστά μας.[7] — Κοράνι 21:90
Στο ΣιιτικόΧαντίθ ονομάζεται Χανάνα και αναγνωρίζεται ως αδερφή της μητέρας της Μαρίας της Άννας. Ο Αμπού Μπασίρ κατέγραψε ότι ο ιμάμης Τζα'φαρ αλ-Σαντίκ, ο μεγάλος εγγονός του ισλαμικού προφήτη Μωάμεθ, δήλωσε ότι "η Άννα, η σύζυγος του Ιμράν, και η Χανάνα, η σύζυγος του Ζαχαρία, ήταν αδελφές. Στη συνέχεια, λέει ότι η Μαρία γεννήθηκε από την Άννα (ή Χάνα) και ο Ιωάννης γεννήθηκε από την Χανάνα. Η Μαρία γέννησε τον Ιησού και ήταν γιος της κόρης της θείας του Ιωάννη. Ο Ιωάννης ήταν γιος της θείας της Μαρίας και η θεία της μητέρας του ήταν σαν θεία του.".[8]
.jpg)
