Η Αγία Αγάθη είναι μάρτις της πρωτοχριστιανικής Εκκλησίας. Έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ. και μαρτύρησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Δεκίου, (249-251 μ.Χ).
Οι πηγές του βίου της
Όσα γνωρίζουμε γι' αυτήν προέρχονται κυρίως από δύο διηγήσεις του μαρτυρίου της. Η πρώτη και αρχαιότερη είναι γραμμένη στα λατινικά από κάποιον ανώνυμο πιστό ενώ η δεύτερη, η ελληνική, είναι μεταγενέστερη και επίσης από ανώνυμο συγγραφέα. Τον 9ο αι. ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Μεθόδιος (843-847), συνέταξε Εγκώμιον εις την Αγίαν μεγαλομάρτυρα του Χριστού Αγάθη. Το Εγκώμιον αυτό στηρίζεται σε πληροφορίες που παρείχε το ελληνικό μαρτύριο της αγίας. Επίσης ανάμεσα στα έργα του Συμεών του Μεταφραστή (10ος αι.) συγκαταλέγεται και η Άθλησις της Αγίας και καλλινίκου μαρτύρος του Χριστού Αγάθης παρθένου.[5] Και αυτό αντλεί αρκετό υλικό από το ελληνικό μαρτύριο. Οι κατοπινές συλλογές των Μηνολογίων και Συναξαρίων στηρίζονται στο κείμενο του Συμεών του Μεταφραστή.
Ο βίος
Την καταγωγή της διεκδικούν δύο πόλεις της Σικελίας, η Κατάνη και το Παλέρμο. Ενώ το λατινικό μαρτύριο και το Εγκώμιό του Μεθόδιου, δεν μνημονεύουν την ιδιαίτερη πατρίδα της, το ελληνικό μαρτύριο υποδεικνύει ως τέτοιο την Κατάνη. Ο Συμεών Μεταφραστής, τέλος, αναφέρει την Πάνορμο, το σημερινό Παλέρμο. Την εκ Κατάνης καταγωγή ενισχύει ο Πέτρος επίσκοπος Άργους, στο Εγκώμιον που συνέταξε για τον εκ Κατάνης καταγόμενο, επίσκοπο Μεθώνης Αθανάσιο. Ο Πέτρος αναφέρει πως στη ίδια πόλη γεννήθηκε ανατράφηκε και μαρτύρησε η αγία[6]. Προερχόταν από πλούσια οικογένεια ειδωλολατρών. Τα ονόματα των γονιών της δεν έχουν σωθεί, ενώ μάλλον ήταν μοναχοκόρη[7]. Επίσης δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν οι μαρτυρίες που λένε πως μοίρασε την οικογενειακή της περιουσία ή πως μαρτύρησε δεκαπέντε χρονών, αφού δεν ξέρουμε το έτος γέννησής της.[8] Αυτό που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι ότι μαρτύρησε σε νεαρή ηλικία, στις 5 Φεβρουαρίου στα χρόνια του αυτοκράτορα Δεκίου. Μάλιστα στο λατινικό μαρτύριο προσδιορίζεται και το ακριβές έτος: «sub Decio imperatore, ipso Decio ter Consule», δηλαδή κατά το τρίτο έτος της βασιλείας του Δέκιου[9]. Ο Δέκιος διέταξε τον διωγμό στα τέλη του 249 ή στις αρχές του 250, άρα θα θανατώθηκε το 251. Περίπου ένα χρόνο μετά τον θάνατό της, η Αίτνα εξεράγη και η κυλιόμενη λάβα απείλησε να κάψει την πόλη. Τότε οι κάτοικοι της Κατάνης, με το πέπλο της αγίας στα χέρια, και προσευχόμενοι, εξόρκισαν την λάβα, και η λάβα πάγωσε επί τόπου. Έτσι η πόλη σώθηκε.
Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη της στις 5 Φεβρουρίου.
Το απολυτίκιο της Αγίας
Απολυτίκιο. ήχος γ’. Θείας πίστεως.
Ρόδον εύοσμον, της παρθενίας, νύμφη άφθορος, του Ζωοδότου, αναδέδειξαι Αγάθη πανεύφημε, των αγαθών την πηγήν γαρ ποθήσασα, μαρτυρικώς εν τω κόσμω διέπρεψας. Μάρτυς ένδοξε, λιταίς σου θείαις αγάθυνον, τους πόθω μεγαλύνοντας τους άθλους σου.
Κοντάκιον. Ήχος δ. Επεφάνης σήμερον.
Στολιζέσθω σήμερον, η Εκκλησία, πορφυρίδα ένδοξον, καταβαφείσαν εξ αγνών, λύθρων Αγάθης τής Μάρτυρος, Χαίρε, βοώσα, Κατάνης το καύχημα.
Παραπομπές
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mzk20231194516. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2023.
- ↑ pantheon.world/profile/person/Agatha_of_Sicily. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Агафия» (Ρωσικά)
- ↑ «Calendarium Romanum». (λατινική γλώσσα) Calendarium Romanum Generale (1969). Typis Polyglottis Vaticanis Publisher. Βατικανό. 1969. σελ. 24.
- ↑ Patrologia Graeca τομ. 114 ,στ.1332-1345
- ↑ Δ. Σ. Λουκάτου, Αγάθη, Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τομ 1, (1962), στ. 89-90
- ↑ Γ. Κ. Γούναρη, «Η Αγία παρθενομάρτυς Αγάθη», Όσιος Νικάνωρ τομ. 6 (1981), σελ. 21-22
- ↑ Φώτιος Ιωαννίδης, «Αγία Αγάθη» Κληρονομία 20 (1988), σελ. 137
- ↑ όπ.π. σελ.137
Βιβλιογραφία
- Δ. Σ. Λουκάτου, Αγάθη, Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεια, τομ.1 (1962), στ. 89-90
- αρχιμ. Χαρ. Βασιλόπουλου, Η Αγία Αγάθη, εκδ. Ορθόδοξου Τύπου, Αθήναι 1980
- Γ. Κ. Γούναρη, « Η Αγία παρθενομάρτυς Αγάθη », Όσιος Νικάνωρ 6 (1991) τ/χ62, σελ. 21-22
- Φώτιος Ιωαννίδης « Αγία Αγάθη » Κληρονομία 20 (1988), σελ.133-142
