Άουγκουστ Φέρντιναντ Μέμπιους

Άουγκουστ Φέρντιναντ Μέμπιους
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	August Ferdinand Möbius (Γερμανικά)
Γέννηση	17  Νοεμβρίου 1790[1][2][3] Σούλπφορτε
Θάνατος	26  Σεπτεμβρίου 1868[1][2][3] Λειψία[4]
Κατοικία	Βασίλειο της Σαξονίας
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Σαξονίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Γερμανικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Γερμανικά[5]
Εκπαίδευση	διδάκτωρ φιλοσοφίας
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν (1813–1814)[6] Πανεπιστήμιο της Λειψίας (1809–1813)[6] Πανεπιστήμιο Μαρτίνου Λούθηρου του Χάλλε-Βιτεμβέργης[7] Landesschule Pforta
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μαθηματικός αστρονόμος διδάσκων πανεπιστημίου
Εργοδότης	Πανεπιστήμιο της Λειψίας (1814–1868)[6]
Οικογένεια
Τέκνα	Theodor Möbius Paul Möbius
Γονείς	Johann Heinrich Möbius[8] και Johanne Katherine Christiane Keil[8]
Συγγενείς	Χάινριχ ντ' Αρέ (γαμπρός)
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	καθηγητής πανεπιστημίου
Σχετικά πολυμέσα

Ο Άουγκουστ Φέρντιναντ Μέμπιους (γερμανικά: August Ferdinand Möbius‎‎, 17 Νοεμβρίου 1790 – 26 Σεπτεμβρίου 1868) ήταν Γερμανός μαθηματικός, αλλά και θεωρητικός αστρονόμος.

Είναι περισσότερο γνωστός για την ανακάλυψη της λωρίδας του Μέμπιους, μιας διδιάστατης μη προσανατολίσιμης επιφάνειας που έχει μόνο μία πλευρά όταν είναι ενσωματωμένη στον τριδιάστατο ευκλείδειο χώρο. Η λωρίδα αυτή πάντως ανακαλύφθηκε ανεξάρτητα περίπου την ίδια εποχή από τον Γιόχαν Μπένεντικτ Λίστινγκ. Ο Μέμπιους υπήρξε ο πρώτος που εισήγαγε τις ομογενείς συντεταγμένες στην προβολική γεωμετρία. Αρκετές άλλες μαθηματικές έννοιες φέρουν το όνομά του.

Το ενδιαφέρον του Μέμπιους για τη θεωρία αριθμών οδήγησε στη σημαντική συνάρτηση Μέμπιους μ(n), καθώς και στη σχέση αντιστροφής του Μέμπιους. Στην Ευκλείδεια γεωμετρία, καθιέρωσε συστηματικά τη χρήση γωνιών με πρόσημα και ευθύγραμμων τμημάτων που οδήγησε στην απλοποίηση και την ενοποιημένη παρουσίαση διαφόρων αποτελεσμάτων.^[9]

Βιογραφικά στοιχεία

Λίγα είναι γνωστά για τη ζωή του Μέμπιους. Γεννήθηκε στο Σούλπφορτε της Σαξωνίας-Άνχαλτ και καταγόταν από την πλευρά της μητέρας του από τον θρησκευτικό μεταρρυθμιστή Μαρτίνο Λούθηρο.^[10] Σπούδασε μαθηματικά στα γερμανικά πανεπιστήμια της Λειψίας, του Γκέτινγκεν και του Χάλλε, έχοντας καθηγητές, μεταξύ άλλων, τον Καρλ Φρίντριχ Γκάους, τον Γιόχαν Πφαφ και τον Καρλ Μολβέιντε (ο δεύτερος επέβλεψε και την εκπόνηση της διδακτορικής του διατριβής). Ο Μέμπιους σταδιοδρόμησε στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας, όπου αξιοσημείωτοι φοιτητές του υπήρξαν οι Χέρμαν Χάνκελ και Βίλχελμ Φήντλερ. Ο Μέμπιους πέθανε στη Λειψία σε ηλικία 77 ετών.

Συλλογή των απάντων του

• Gesammelte Werke (τόμος 1) (S. Hirzel, Λειψία 1885)
• Gesammelte Werke (τ. 2) (S. Hirzel, Λειψία 1885)
• Gesammelte Werke (τ. 3) (S. Hirzel, Λειψία 1885)
• Gesammelte Werke (τ. 4) (S. Hirzel, Λειψία 1885)

Ονομάσθηκαν προς τιμή του

• Η λωρίδα του Μέμπιους στην τοπολογία
• Ο μετασχηματισμός Μέμπιους, σημαντικός στην προβολική γεωμετρία
• Η σχέση αντιστροφής του Μέμπιους στη Θεωρία αριθμών
• Η συνάρτηση Μέμπιους
• Η configuration Μέμπιους και η configuration Μέμπιους-Καντόρ
• Ο Γράφος Μέμπιους-Καντόρ
• Ο κρατήρας Μέμπιους στην αόρατη πλευρά της Σελήνης
• Ο αστεροειδής 28516 Μέμπιους, που ανακαλύφθηκε το έτος 2000

Παραπομπές

1. MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2017.
2. (Αγγλικά) SNAC. w69s3mfz. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
3. (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. möbius-august-ferdinand. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
4. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 123401153. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
6. Moebius_1280.
7. Ανακτήθηκε στις 9  Ιουλίου 2019.
8. Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
9. Howard Eves (1963). A Survey of Geometry (Ανανεωμένη έκδοση 1972 έκδοση). Allyn & Bacon. σελ. 64. ISBN 0-205-03226-5. 
10. Szpiro, George (2007). Poincaré's Prize: The Hundred-Year Quest to Solve One of Math's Greatest Puzzles. Plume. σελ. 66. ISBN 978-0-525-95024-0. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Μαθηματική βιογραφία από τους J.J. O'Connor και E.F. Robertson
• August Ferdinand Möbius - Œuvres complètes (τα έργα του στη γαλλική από τη Gallica-Math)
• Οπτικοποίηση των μετασχηματισμών Μέμπιους από μαθηματικούς στο Πανεπ. της Μινεζότα
• Middle School Mathematician Project Σύντομη βιογραφία του Μέμπιους από μαθητές του γυμνασίου

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα August Ferdinand Möbius της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).