Gwlad yn ne Ewrop yw Gweriniaeth yr Eidal neu'r Eidal (Eidaleg: Italia). Mae'r rhan fwyaf o'r wlad yn benrhyn mawr siâp esgid uchel gyda nifer o ynysoedd ym Môr y Canoldir: Sisili a Sardegna ydyw'r mwyaf. Yn y gogledd mae mynyddoedd yr Alpau. Ceir môr ar dair ochr i'r Eidal, ond yn y gogledd mae'n ffinio ar Ffrainc, y Swistir, Awstria, a Slofenia. Y tu mewn i'r Eidal mae dwy wladwriaeth fach: San Marino a Dinas y Fatican.
Heddiw, mae gan yr Eidal un o'r economïau mwyaf datblygedig yn y byd o ran CMC,[1][2][3] a hi yw'r wythfed economi fwyaf y byd yn ôl CMC enwol (y trydydd yn yr Undeb Ewropeaidd ), y chweched 'cyfoeth cenedlaethol' mwyaf ac yn ei banc canolog mae'r 3edd storfa fwyaf o aur wrth-gefnr. Fe'i rhestrir yn uchel iawn o ran disgwyliad oes ei phobl, ansawdd bywyd, gofal iechyd,[4] ac addysg. Mae'r wlad yn chwarae rhan amlwg mewn materion economaidd, milwrol, diwylliannol a diplomyddol rhanbarthol a byd-eang; mae'n bwer rhanbarthol[5][6] ac yn bwer mawr,[7][8] a ganddi hi mae'r wythfed byddin mwyaf pwerus y byd. Mae'r Eidal yn aelod sefydlol a blaenllaw o'r Undeb Ewropeaidd ac yn aelod o nifer o sefydliadau rhyngwladol, gan gynnwys y Cenhedloedd Unedig, NATO, yr OECD, y Sefydliad Diogelwch a Chydweithrediad yn Ewrop, Sefydliad Masnach y Byd, y Grŵp o Saith, y G20, Undeb Gwledydd y Môr Canoldir, Cyngor Ewrop, Uno er Consensws, Ardal Schengen a llawer mwy. Ganwyd llawer o ddyfeiswyr ac arlunwyr mawr y byd yn yr hyn rydym yn ei adnabod heddiw fel Yr Eidal. ,Bu'r wlad yn ganolfan fyd-eang yn y maesydd canlynol: celf, cerddoriaeth, llenyddiaeth, athroniaeth, gwyddoniaeth, technoleg, a ffasiwn ers amser maith, ac mae wedi dylanwadu a chyfrannu'n fawr at feysydd amrywiol gan gynnwys y sinema, bwyd, chwaraeon, y gyfraith, bancio a busnes.[9] Gan yr Eidal mae'r nifer fwyaf o Safleoedd Treftadaeth y Byd (58 yn 2020), a hi yw'r bumed wlad yr ymwelir â hi fwyaf gan dwristiaeth.
Mae hanes yr Eidal yn mynd yn ôl i gyfnod cynnar iawn, er mai yn gymharol ddiweddar yr unwyd yr Eidal i greu'r wladwriaeth fodern.
Daw'r enw Italia o'r hen enw am bobloedd a thiriogaeth de yr Eidal. Yn y rhan yma, roedd nifer o bobloedd wahanol, megis yr Etrwsciaid, Samnitiaid, Umbriaid a Sabiniaid. Yn y gogledd, ymsefydlodd llwythau Celtaidd o gwmpas dyffryn afon Po.
Yn rhan ddeheuol yr orynys ac ar ynys Sisili, ymsefydlodd Groegiaid rhwng 800 a 600 CC, a gelwid y rhan yma yn Magna Graecia ("Groeg Fawr") mewn Lladin. Yn y gogledd, yr Etrwsciaid oedd y grym mwyaf yn y cyfnod cynnar. Yn y 4 CC gorchfygwyd hwy gan y Rhufeiniaid, ac yn y 3 CC gorchfygodd Rhufain y Groegiaid yn y de hefyd.
Bu cyfres o ryfeloedd, y Rhyfeloedd Pwnig, rhwng Rhufain a Carthago; yn ystod yr Ail Ryfel Pwnig bu'r cadfridog Carthaginaidd Hannibal yn ymgyrchu yn yr Eidal am flynyddoedd. Er iddo ennill nifer o fuddugoliaethau ysgubol dros y Rhufeiniaid, bu raid iddo encilio o'r Eidal yn y diewedd. Ar ddiwedd y Trydydd Rhyfel Pwnig yn 146 CC, dinistriwyd Carthago.
Tyfodd Ymerodraeth Rhufain yn gyflym yn y cyfnod canlynol; concrwyd Gâl gan Iŵl Cesar rhwng 60 a 50 CC. Daeth ei fab mabwysiedig, Augustus, yn ymerawdwr cyntaf Rhufain. Daeth yr ymerodraeth yn y gorllewin i ben yn y 5g, a meddiannwyd yr Eidal gan bobloedd Almaenig megis yr Ostrogothiaid a'r Lombardiaid. Ffurfiwyd nifer o wladwriaethau.
Oherwydd ei lleoliad daearyddol canolog yn Ne Ewrop a'r Môr Canoldir, yn hanesyddol bu'r Eidal yn gartref i fyrdd o bobl a diwylliannau gwahanol dros sawl mileniwm. Heddiw, mae'r rhan fwyaf yn bobloedd Italaidd Indo-Ewropeaidd a nhw a roddodd eu henw i'r penrhyn, gan ddechrau o'r oes glasurol (rhwng yr 8g CC a 6g ÔC). Y sefydlwyr cyntaf yn yr ardal roedd y Phoeniciaid a'r Carthaginiaid a sefydlodd drefedigaethau yar ynysoedd yr Eidal, yn bennaf.[10]Sefydlodd y Groegiaid aneddiadau yn Magna Graecia, ynNe'r Eidal, a bu'r Etrwsciaid a'r Celtiaid yn byw yng nghanol a gogledd yr Eidal, yn y drefn honno. Ffurfiodd llwyth Italaidd o'r enw'r Latins y Deyrnas Rufeinig yn yr 8g CC, a ddaeth yn weriniaeth (Gweriniaeth Rhufain) yn y pen draw, gyda llywodraeth o'r enw Senedd a'r Bobl . Aeth y Weriniaeth ati iorchfygu a chymhathu ei chymdogion ar benrhyn yr Eidal, gan orchyfygu rhannau o Ewrop, Gogledd Affrica ac Asia. Erbyn y ganrif gyntaf CC, daeth yr Ymerodraeth Rufeinig i'r amlwg fel y pŵer cryfaf ym masn y Môr Canoldir, a gynhwysai Pax Romana, cyfnod o fwy na 200 mlynedd lle datblygodd cyfraith, technoleg, economi, celf, a llenyddiaeth yr Eidal.[11][12]
Dechreuodd y Dadeni Dysg yn yr Eidal, gan ledaenu i weddill Ewrop, a chafwyd diddordeb newydd mewn dyneiddiaeth, <a href="./Gwyddoniaeth" rel="mw:WikiLink" data-linkid="undefined" data-cx="{"userAdded":true,"adapted":true}">gwyddoniaeth</a>, mordwyo a chelf. Ffynnodd diwylliant yr Eidal, gan gynhyrchu ysgolheigion, artistiaid a polymathiaid enwog. Yn ystod yr Oesoedd Canol, darganfu fforwyr Eidalaidd lwybrau newydd i'r Dwyrain Pell a'r Byd Newydd. Serch hynny, gwanhaodd pŵer masnachol a gwleidyddol yr Eidal yn sylweddol pan agorwyd llwybrau masnach a oedd yn osgoi Môr y Canoldir.[15] Erbyn y 15g a'r 16g roedd yr Eidal yn dameidiog, yn wleidyddol, a chafodd ei gorchfygu a'i rhannu ymhellach ymhlith nifer o bwerau Ewropeaidd tramor dros y canrifoedd.
Erbyn canol y 19g, roedd cenedlaetholdeb yr Eidal yn ei anterth, ac felly hefyd y galwadau am annibyniaeth er mwyn gostwng rheolaeth dramor, a chafwyd cyfnod o gynnwrf gwleidyddol chwyldroadol. Ar ôl canrifoedd o dra-arglwyddiaethu tramor a rhaniad gwleidyddol, unwyd yr Eidal bron yn gyfan gwbl ym 1861 yn dilyn rhyfel o annibyniaeth, gan sefydlu Teyrnas yr Eidal fel pŵer mawr.[16] O ddiwedd y 19g i ddechrau'r 20g, diwydiannwyd yr Eidal yn gyflym, yn y gogledd yn bennaf, a ganwyd ymerodraeth drefedigaethol,[17] tra bod y de yn parhau i fod yn dlawd i raddau helaeth ac wedi'i eithrio o ddiwydiant, gan ysgogi diaspora mawr a dylanwadol.[18] Er gwaethaf ei bod yn un o'r pedwar prif bŵer perthynol yn y Rhyfel Byd Cyntaf, aeth yr Eidal i gyfnod o argyfwng economaidd a chythrwfl cymdeithasol, gan arwain at gynnydd unbennaeth ffasgaidd yr Eidal ym 1922. Yn yr Ail Ryfel Byd ochrodd gyda'r Almaen ac yn filwrol, fe'u trechwyd, ac arweiniodd hyn at Ryfel Cartref yr Eidal. Yn dilyn rhyddhau'r Eidal, diddymodd y wlad eu brenhiniaeth, sefydlwyd Gweriniaeth ddemocrataidd, mwynhawyd ffyniant economaidd, a daeth yr Eidal yn wlad ddatblygedig iawn.[1]
Gwlad fynyddig yw'r Eidal. Yn y gogledd, ceir yr Alpau, sy'n ffurfio ffîn ogleddol y wlad. Y copa uchaf yw Monte Bianco (Ffrangeg: Mont Blanc), 4,807.5 medr o uchder, ar y ffîn rhwng yr Eidal a Ffrainc. Mynydd adnabyddus arall yw'r Matterhorn (Cervino mewn Eidaleg, ar y ffîn rhwng yr Eidal a'r Swistir. Ymhellach tua'r de, mae mynyddoedd yr Apenninau yn ymestyn o'r gogledd i'r de ar hyd yr orynys. Ceir y copa uchaf yn yr Apenninau Canolog, y Gran Sasso d'Italia (2,912 m). Ceir nifer o losgfynyddoedd byw yn yr Eidal: Etna, Vulcano, Stromboli a Vesuvius.
Afon fwyaf yr Eidal yw Afon Po, sy'n tarddu yn yr Alpau Cottaidd ac yn llifo tua'r dwyrain am 652 km (405 milltir) i'r Môr Adriatig ar hyd gwastadedd eang. Y llyn mwyaf yw Llyn Garda yn y gogledd.
Ar 8 Mai, 2008, daeth Silvio Berlusconi yn Brif Weinidog yr Eidal am y trydydd tro, fel olynydd i Romano Prodi. Roedd Berlusconi hefyd yn Brif Weinidog o 1994 hyd 1995 ac o 2001 hyd 2006. Ymddiswyddodd mewn cywilydd ar 16 Tachwedd 2011 oherwydd diffyg arian y wlad a phenodwyd Mario Monti yn ei le.
Eidaleg yw iaith swyddogol yr Eidal. Yn nhalaith Bolzano-Bozen, mae'r mwyafrif o'r boblogaeth yn siarad Almaeneg fel iaith gyntaf, ac mae Almaeneg yn iaith swyddogol yno ar y cyd ag Eidaleg. Mae Ffrangeg yn gyd-iaith swyddogol yn Val d'Aosta.
Yr amgylchedd
Yr Eidal oedd y wlad gyntaf i ymelwa ar ynni geothermol i gynhyrchu trydan.[19] Mae'r graddiant geothermol uchel sy'n ffurfio rhan o'r penrhyn yn ei gwneud yn bosibl y gellir ei hecsbloetio hefyd mewn rhanbarthau eraill; nododd ymchwil a wnaed yn y 1960au a'r 1970au feysydd geothermol posibl yn Lazio a Thysgani, yn ogystal ag yn y rhan fwyaf o'r ynysoedd folcanig. [19]
Ar ôl ei thwf diwydiannol cyflym, cymerodd yr Eidal amser hir i wynebu ei phroblemau amgylcheddol. Mae bellach yn safle 84 yn y byd am gynaliadwyedd ecolegol.[20] Ceir ynddi barciau cenedlaethol sy'n gorchuddio tua 5% o'r wlad,[21] tra bod cyfanswm yr arwynebedd a warchodir gan barciau cenedlaethol, parciau rhanbarthol a gwarchodfeydd natur yn gorchuddio tua 10.5% o diriogaeth yr Eidal,[22] ac mae 12% o'r arfordiroedd yn ardaloedd morol gwarchodedig.[23]
Yn y 2010au, daeth yr Eidal yn un o gynhyrchwyr mwyaf blaenllaw y byd o ynni adnewyddadwy, a'r pedwerydd mwyaf y byd o ran ei chapasiti ynni solar wedi'i osod[24][25] a'r chweched mwyaf o gapasiti ynni gwynt yn 2010.[26] Darparodd ynni adnewyddadwy tua 37% o ddefnydd ynni'r Eidal yn 2020, o'i gymharu a dros hanner yng Nghymru yn yr un cyfnod.[27] Mae llygredd aer yn parhau i fod yn broblem ddifrifol, yn enwedig yn y gogledd diwydiannol, gan gyrraedd y degfed lefel uchaf ledled y byd o allyriadau carbon deuocsid diwydiannol yn y 1990au.[28] Yr Eidal oedd y deuddegfed cynhyrchydd carbon deuocsid mwyaf yn 2020.
Mae llawer o gyrsiau dŵr a darnau arfordirol wedi’u halogi gan weithgarwch diwydiannol ac amaethyddol, ac oherwydd bod lefelau dŵr yn codi, mae Fenis wedi bod dan ddŵr yn rheolaidd yn ystod y blynyddoedd diwethaf. Nid yw gwastraff o weithgarwch diwydiannol bob amser yn cael ei waredu trwy ddulliau cyfreithiol ac mae wedi arwain at effeithiau iechyd parhaol ar drigolion yr ardaloedd yr effeithiwyd arnynt, fel yn achos trychineb Seveso. Mae'r wlad hefyd wedi gweithredu sawl adweithydd niwclear rhwng 1963 a 1990 ond, ar ôl trychineb Chernobyl a refferendwm ar y mater daeth y rhaglen niwclear i ben, penderfyniad a gafodd ei wyrdroi gan y llywodraeth yn 2008, gan gynllunio i adeiladu hyd at bedair gorsaf ynni niwclear gyda thechnoleg Ffrangeg. Cafodd hyn ei wyrdroi ei daro gan refferendwm yn dilyn damwain niwclear Fukushima.[29]
Mae datgoedwigo, adeiladu anghyfreithlon a pholisïau rheoli tir gwael wedi arwain at erydiad sylweddol ar draws rhanbarthau mynyddig yr Eidal, gan arwain at drychinebau ecolegol mawr fel llifogydd Argae Vajont 1963, Sarno yn 1998[30] a llithriadau llaid Messina yn 2009. Roedd gan y wlad sgôr cymedrig Mynegai Uniondeb Tirwedd Coedwig 2019 o 3.65/10, gan ei gosod yn safle 142 yn fyd-eang allan o 172 o wledydd.[31]
Hinsawdd
Mae hinsawdd yr Eidal yn cael ei ddylanwadu gan ddŵr y Môr Canoldir sy'n amgylchynu'r Eidal ar bob ochr oddigerth i'r gogledd. Mae'r moroedd hyn yn gronfa o wres a lleithder i'r Eidal. O fewn y parth tymherus deheuol, maen nhw'n pennu hinsawdd y Canoldir gyda gwahaniaethau lleol oherwydd geomorffoleg y diriogaeth.[33]
Oherwydd hyd y penrhyn (Gog - De)a'r gefnwlad fynyddig yn bennaf, mae hinsawdd yr Eidal yn amrywiol iawn. Yn y rhan fwyaf o'r rhanbarthau mewndirol gogleddol a chanolog, mae'r hinsawdd yn amrywio o is-drofannol llaith i gyfandirol llaith a chefnforol. Mae hinsawdd rhanbarth daearyddol dyffryn Po yn is-drofannol llaith yn bennaf, gyda gaeafau oer a hafau poeth.[34][35] Mae ardaloedd arfordirol Liguria, Toscana a'r rhan fwyaf o'r De yn gyffredinol yn cyd-fynd â hinsawdd arferol Môr y Canoldir (dosbarthiad hinsawdd Köppen).
Mae tywydd yr arfordir yn wahanol i'r rhai y tu mewn i'r wlad, yn enwedig yn ystod misoedd y gaeaf pan fo'n oerach ar y mynyddoedd, yn wlyb, ac yn aml yn eira. Mae gan y rhanbarthau arfordirol aeafau mwyn a hafau poeth a sych yn gyffredinol; mae dyffrynnoedd yr iseldir yn boeth yn yr haf. Gall tymheredd cyfartalog y gaeaf amrywio o tua 0 °C (32 °F) yn yr Alpau i 12 °C (54 °F) yn Sisili, felly mae tymheredd cyfartalog yr haf yn amrywio o 20 °C (68 °F) i dros 25 °C (77 °F).
Gall gaeafau amrywio’n fawr ar draws y wlad gyda chyfnodau o oerni, niwl ac eira yn y gogledd ac amodau mwynach a brafiach yn y de. Ceir hafau poeth drwy'r Eidal benbaladr, ac eithrio ar y mynyddoedd, yn enwedig yn y de. Gall ardaloedd gogleddol a chanolog brofi stormydd mellt a tharanau o bryd i'w gilydd o'r gwanwyn i'r hydref.[36]
Cefnogodd yr Eidal ymdrechion rhyngwladol i ailadeiladu a sefydlogi Irac, ond roedd wedi tynnu ei fintai filwrol o ryw 3,200 o filwyr yn ôl erbyn 2006, gan gynnal dim ond gweithredwyr dyngarol a phersonél sifil eraill. Ym mis Awst 2006 anfonodd yr Eidal tua 2,450 o filwyr yn Libanus ar gyfer cenhadaeth cadw heddwch y Cenhedloedd Unedig UNIFIL . Yr Eidal yw un o arianwyr mwyaf Awdurdod Cenedlaethol Palestina, gan gyfrannu €60 miliwn yn 2013 yn unig. [37]
Milwrol
Mae Byddin yr Eidal, y Llynges, yr Awyrlu a'r Carabinieri gyda'i gilydd yn ffurfio Lluoedd Arfog yr Eidal, dan orchymyn yr Uchel Gyngor Amddiffyn, dan lywyddiaeth Llywydd yr Eidal, fel y'i sefydlwyd gan erthygl 87 o Gyfansoddiad yr Eidal. Yn ôl erthygl 78, mae gan y Senedd yr awdurdod i ddatgan cyflwr o ryfel a breinio’r pwerau angenrheidiol yn y Llywodraeth.
Er nad yw'n gangen o'r lluoedd arfog, mae gan y Guardia di Finanza (y "Gwarchodlu Ariannol") statws milwrol ac fe'i trefnir yn eitha milwrol.[38] Ers 2005, mae'r gwasanaeth milwrol yn wirfoddol.[39] Yn 2010, roedd gan fyddin yr Eidal 293,202 o bersonél ar ddyletswydd weithredol,[40] gyda 114,778 ohonynt yn Carabinieri.[41] Fel rhan o strategaeth rhannu niwclear NATO mae'r Eidal hefyd yn cynnal 90 o fomiau niwclear B61 yr Unol Daleithiau, sydd wedi'u lleoli yng nghanolfannau awyr Ghedi ac Aviano.[42]
Cerbydau ymladd mwyaf adnabyddus byddin yr Eidalyw cerbyd ymladd milwyr traed Dardo, dinistriwr tanciau Centauro a thanc Ariete, ac ymhlith ei awyrennau ceir yr hofrennydd ymosod Mangusta, yn ystod y blynyddoedd diwethaf a ddefnyddiwyd yn nheithiau'r UE, NATO a'r Cenhedloedd Unedig. Mae ganddo hefyd lawer o gerbydau arfog Leopard 1 a M113. Fe'i ffurfiwyd yn 1946 o'r hyn a oedd ar ôl o'r Regio Esercito ("y Fyddin Frenhinol", a sefydlwyd ar achlysur cyhoeddi Teyrnas yr Eidal, 1861 ) ar ôl yr Ail Ryfel Byd, pan ddaeth yr Eidal yn weriniaeth yn dilyn refferendwm.
Economi
Mae gan yr Eidal economi gymysg a datblygedig [43] fawr, sy'n safle trydydd mwyaf yn Ardal yr Ewro a'r wythfed-fwyaf yn y byd.[44] Yn un o sylfaenwyr y G7, Ardal yr Ewro a'r OECD, fe'i hystyrir yn un o genhedloedd mwyaf diwydiannol y byd ac yn wlad flaenllaw ym myd masnach ac allforion y byd.[45][46][47] Hi oedd yr 8fed wlad o ran ansawdd bywyd uchaf yn y byd yn 2005 a'r 26ain ar y Mynegai Datblygiad Dynol. Mae'r wlad yn adnabyddus am ei busnesau creadigol ac arloesol,[48] sector amaethyddol mawr a chystadleuol [49] (y cynhyrchwr gwin mwya'r byd), [50] ac am ei sector geir dylanwadol ac o ansawdd uchel, peiriannau, bwyd, diwydiant dylunio a ffasiwn.[51][52][53]
Yr Eidal yw chweched wlad gweithgynhyrchu fwya'r byd, a nodweddir gan nifer llai o gorfforaethau rhyngwladol byd-eang. Mae wedi cynhyrchu sector gweithgynhyrchu sy'n canolbwyntio'n aml ar allforio marchnad arbenigol a chynhyrchion moethus, os yw ar un ochr yn llai abl i gystadlu ar y swm, ar yr ochr arall mae'n fwy nag abl i gystadlu mewn safon.[54] Yr Eidal oedd degfed allforiwr mwya'r byd yn 2019 ac mae ei chysylltiadau agos â gwledydd eraill yr Undeb Ewropeaidd yn gymorth sylweddol. Ei phartneriaid allforio mwyaf yn 2019 oedd yr Almaen (12%), Ffrainc (11%), a'r Unol Daleithiau (10%).[55]
Mae'r diwydiant modurol yn rhan sylweddol o sector gweithgynhyrchu'r Eidal, gyda dros 144,000 o gwmnïau a bron i 485,000 o bobl yn cael eu cyflogi yn yn 2015,[56] gyda chyfraniad o 8.5% i CMC yr Eidal.[57] Fiat Chrysler Automobiles neu FCA oedd y seithfed gwneuthurwr ceir mwyaf yn y byd yn y 2010au.[58] Mae gan y wlad ystod eang o gynhyrchion clodwiw, o geir dinas gryno i supercars moethus fel Maserati, Lamborghini, a Ferrari.[59] Banca Monte dei Paschi di Siena yw banc hynaf neu ail hynaf y byd sydd wedi weithredu'n ddi-dor, yn dibynnu ar y diffiniad.[60] Mae gan yr Eidal sector gydweithredol cryf hefyd, gyda'r gyfran fwyaf o'r boblogaeth (4.5%) yn cael ei chyflogi gan gwmniau cydweithredol.[61]
Mae rhaniad cynyddol rhwng y Gogledd a'r De yn ffactor mawr mewn gwendid economaidd-gymdeithasol.[62] Gellir ei nodi gan y gwahaniaeth enfawr mewn incwm ystadegol rhwng y rhanbarthau gogleddol cyfoethog a thlodi'r de a'r bwrdeistrefi.[63] Mae'r dalaith gyfoethocaf, Alto Adige-South Tyrol, yn ennill 152% o'r CMC cenedlaethol y pen, tra bod y rhanbarth tlotaf, Calabria, yn 61%.[64] Mae'r gyfradd ddiweithdra (11.1%) ychydig yn uwch na chyfartaledd Ardal yr Ewro,[65] sef 6.6% yn y Gogledd a 19.2% yn y De.[66] Mae’r gyfradd ddiweithdra ymhlith pobl ifanc (31.7% ym mis Mawrth 2018) yn hynod o uchel o gymharu â safonau’r UE.[67]
Oherwydd na unwyd yr Eidal fel un wladwriaeth hyd yn gymharol ddiweddar, bu amrywiaeth mawr mewn diwylliant. Yn yr Eidal y dechreuodd y Dadeni yn Ewrop.
Bu cerddoriaeth yn elfen bwysig iawn yn niwylliant yr eidal o gyfnod cynnar. Yn yr Eidal y dyfeisiwyd opera, ac mae'n parhau'n boblogaidd iawn hyd heddiw. Y tŷ opera enwocaf yw La Scala yn Milan.
↑Gabriele Abbondanza, Italy as a Regional Power: the African Context from National Unification to the Present Day (Rome: Aracne, 2016)
↑"Operation Alba Mai be considered one of the most important instances in which Italy has acted as a regional power, taking the lead in executing a technically and politically coherent and determined strategy."
↑"Unification of Italy". Library.thinkquest.org. 4 April 2003. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 7 Mawrth 2009. Cyrchwyd 19 Tachwedd 2009.
↑"The Italian Colonial Empire". All Empires. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 24 Chwefror 2012. Cyrchwyd 17 Mehefin 2012. At its peak, just before WWII, the Italian Empire comprehended the territories of present time Italy, Albania, Rhodes, Dodecanese, Libya, Ethiopia, Eritrea, the majority of Somalia and the little concession of Tientsin in China
↑Jon Rynn. "WHAT IS A GREAT POWER?"(PDF). economicreconstruction.com. Archifwyd o'r gwreiddiol(PDF) ar 28 April 2017. Cyrchwyd 15 Mawrth 2017.
↑The Guardia di Finanza also operates a large fleet of ships, aircraft and helicopters, enabling it to patrol Italy's waters and to eventually participate in warfare scenarios
↑"Gross domestic product (2015)"(PDF). The World Bank: World Development Indicators database. World Bank. 28 April 2017. Archifwyd o'r gwreiddiol(PDF) ar 1 February 2017. Cyrchwyd 17 May 2017.
Political party in Zambia Socialist Party AbbreviationSPLeaderFred M'membeFoundedMarch 2018 (2018-03)Split fromRainbow PartyIdeology Socialism Marxism–Leninism Political positionLeft-wing to far-leftColours RedSloganJustice Equity PeaceNational Assembly0 / 156Websitesocialistpartyzambia.comPolitics of ZambiaPolitical partiesElections The Socialist Party is an opposition party in Zambia. It describes itself as socialist and Marxist–Leninist.[1] The party …
Scholarly book on sources of Tolkien's fiction The Keys of Middle-earth Cover of first editionAuthorStuart D. Lee; Elizabeth SolopovaCountryUnited KingdomLanguageEnglishSubjectTolkien's influencesGenreMedieval literature; literary criticismPublished2005PublisherPalgrave MacmillanMedia typePrint (paperback)Pages284ISBN978-1-137-45470-6 The Keys of Middle-earth: Discovering Medieval Literature Through the Fiction of J.R.R. Tolkien is a 2005 book by Stuart Lee and Elizabeth Solopova. It is mea…
Echelon II shore command of the U.S. Navy This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Commander, Navy Installations Command – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2017) (Learn how and when to remove this template message) Commander, Navy Installations CommandNavy Installations Command (UIC …
Untuk kegunaan lain, lihat Rajasthani (disambiguasi). Bahasa Rajasthani राजस्थानीRājasthānī Dituturkan diIndia, PakistanWilayahRajasthan dan wilayah negara bagian India sekitarnya; juga dipakai di beberapa wilayah provinsi Sindh dan Punjab di PakistanPenutur20 juta (2001)[1][2]Rumpun bahasaIndo-Eropa Indo-IranIndo-AryaBarat[3]Rajasthani Bentuk awalMaru-Gujar Rajasthani Kode bahasaISO 639-2rajISO 639-3raj – kode inklusifKode individual:bgq&…
American professional ice hockey forward Ice hockey player Alex Foster Born (1984-08-26) August 26, 1984 (age 39)Canton, Michigan, U.S.Height 6 ft 0 in (183 cm)Weight 200 lb (91 kg; 14 st 4 lb)Position Left wingShot LeftPlayed for Toronto Maple LeafsHC Sparta PrahaAdler MannheimIserlohn RoostersHC BolzanoBelfast GiantsRapid City RushBrampton BeastNHL Draft UndraftedPlaying career 2006–2018 Alexander Dwight Foster (born August 26, 1984) is an American…
Джироламо Сиркьяитал. Girolamo Sirchia Министр здравоохранения Италии 11 июня 2001 — 23 апреля 2005 Глава правительства Сильвио Берлускони Предшественник Умберто Веронези Преемник Франческо Стораче Рождение 14 сентября 1933(1933-09-14) (90 лет)Милан, Италия Имя при рождении итал. Girolamo …
65. Eurovision Song Contest Motto Open Up (deutsch Öffne dich) Datum Abgesagtursprünglich geplant: 12.–16. Mai 2020 Austragungsland Niederlande Niederlande Austragungsort Rotterdam Ahoy, Rotterdam Austragender Fernsehsender , , Moderation Chantal Janzen, Edsilia Rombley und Jan Smit Teilnehmende Länder 41 Zurückkehrende Teilnehmer Bulgarien Bulgarien,Ukraine Ukraine Zurückgezogene Teilnahme Montenegro Montenegro,Ungarn Ungarn ◄ Israel ESC 2019 • Nieder…
Maccabi Ashdod B.C.מכבי אשדודDatos generalesNombre completo Maccabi Ashdod B.C.Deporte BaloncestoFundación 1961Presidente Meir KikozEntrenador Brad GreenbergInstalacionesEstadio cubierto HaKiriya ArenaUbicación Ashdod, Israel IsraelCapacidad 2.200Uniforme Casa Fuera Última temporadaLiga Ligat ha'Al2015/16 9ºActualActualidad Ligat ha'AlWeb oficial[editar datos en Wikidata] El Maccabi Ashdod (Hebreo: מכבי אשדוד) es la sección de baloncesto del club polid…
Artikel ini perlu diwikifikasi agar memenuhi standar kualitas Wikipedia. Anda dapat memberikan bantuan berupa penambahan pranala dalam, atau dengan merapikan tata letak dari artikel ini. Untuk keterangan lebih lanjut, klik [tampil] di bagian kanan. Mengganti markah HTML dengan markah wiki bila dimungkinkan. Tambahkan pranala wiki. Bila dirasa perlu, buatlah pautan ke artikel wiki lainnya dengan cara menambahkan [[ dan ]] pada kata yang bersangkutan (lihat WP:LINK untuk keterangan lebih lanjut). …
Сандрін Кіберленфр. Sandrine Kiberlain 2013 роціДата народження 25 лютого 1968(1968-02-25) (55 років)Місце народження Булонь-Біянкур, О-де-Сен, ФранціяГромадянство ФранціяПрофесія акторка, співачкаAlma mater Курси Флоран[1]Роки активності 1986 — наш часЧоловік Венсан Ліндон (1998—2008)Діт…
Hendarman SupandjiHendarman Supandji sebagai Kepala BPN (2012)Kepala Badan Pertanahan Nasional Ke-8Masa jabatan14 Juni 2012 – 27 Oktober 2014PresidenSusilo Bambang YudhoyonoWakil PresidenBoedionoPendahuluJoyo WinotoPenggantiFerry Mursyidan BaldanJaksa Agung Republik Indonesia ke-21Masa jabatan9 Mei 2007 – 24 September 2010PresidenSusilo Bambang YudhoyonoWakil PresidenMuhammad Jusuf Kalla BoedionoPendahuluAbdul Rahman SalehPenggantiDarmono (Plt.) Informasi pribadiLah…
Nastassja Kinski Nastassja KinskiNastassja Kinski em 2017 Nome completo Nastassja Aglaia Nakszyński Nascimento 24 de janeiro de 1961 (62 anos)Berlim, Alemanha Ocidental Ocupação Atriz Globos de Ouro Melhor Atriz Revelação 1981 - Tess (filme) Nastassja Kinski, nome artístico de Nastassja Aglaia Nakszynski, (Berlim, 24 de janeiro de 1961)[1][2] é uma atriz alemã. Filha do também ator Klaus Kinski, começou a sua carreira no cinema em 1975 no filme Falsche Bewegung, de Wim Wender…
This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Central Bucks High School West – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2012) (Learn how and when to remove this template message) Public high school in Doylestown, Pennsylvania, United StatesCentral Bucks High School WestAddress375 West Court Stree…
AEK Athens 1992–93 football seasonAEK Athens1992–93 seasonChairmanDimitris MelissanidisManagerDušan BajevićStadiumNikos Goumas StadiumAlpha Ethniki1stGreek CupSemi-finalsGreek Super CupRunners-upUEFA Champions LeagueSecond roundTop goalscorerLeague: Vasilis Dimitriadis (33)All: Vasilis Dimitriadis (44)Highest home attendance31,050 (vs PSV Eindhoven)(21 October 1992)Lowest home attendance2,791 (vs Atromitos)(27 January 1993)Average home league attendance13,716Biggest winAEK Athens 7–0 Kor…
American judge Lorie Skjerven GildeaChief Justice of the Minnesota Supreme CourtIn officeJuly 1, 2010 – October 1, 2023Appointed byTim PawlentyPreceded byEric MagnusonSucceeded byNatalie HudsonAssociate Justice of the Minnesota Supreme CourtIn officeJanuary 11, 2006 – July 1, 2010Appointed byTim PawlentyPreceded byRussell AndersonSucceeded byDavid StrasJudge of the 4th Judicial District of MinnesotaIn officeSeptember 26, 2005 – January 10, 2006Appointed byTim Paw…
هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (سبتمبر 2020) بازيليكا جسد المسيح بازيليكا جسد المسيح معلومات أساسيّة الموقع كازيميرز، كراكوف، بولندا الانتماء الديني الكنيسة الرومانية الكاثوليكية الطراز المعماري روم…
Suburb of City of Ipswich, Queensland, AustraliaWillowbankQueenslandWillowbank, 2010WillowbankCoordinates27°40′55″S 152°40′25″E / 27.6819°S 152.6736°E / -27.6819; 152.6736Population1,315 (2016 census)[1] • Density63.83/km2 (165.3/sq mi)Postcode(s)4306Area20.6 km2 (8.0 sq mi)Time zoneAEST (UTC+10:00)Location 53 km (33 mi) from Brisbane 14.5 km (9 mi) from Ipswich LGA(s)City of IpswichState electorate(s…
2009 single by Rihanna HardSingle by Rihanna featuring Jeezyfrom the album Rated R ReleasedNovember 10, 2009 (2009-11-10)Recorded2009StudioStudios Devout (Paris, France); The Boom Boom Room (Burbank, California); Legacy Recording Studios (New York City, New York); Triangle Sound Studios (Atlanta, Georgia)GenreHip hopLength4:10Label Def Jam SRP Songwriter(s) Terius Nash Christopher Stewart Robyn Fenty Jay Jenkins Producer(s) Tricky Stewart The-Dream Rihanna singles chronology R…
In deze lijst van beschermd erfgoed in de gemeente Kehlen zijn alle geclassificeerde nationale monumenten van de Luxemburgse gemeente Kehlen opgenomen. Monumenten per plaats Kehlen Object Bouwjaar/architect Locatie Datum beschermd? Coördinaten Afbeelding Gebouwen rue de Schoenberg 1 26 oktober 2007 (MN) Keispelt Object Bouwjaar/architect Locatie Datum beschermd? Coördinaten Afbeelding Gebouwen rue Pierre Dupong 17 26 september 2008 (MN) Nospelt Object Bouwjaar/architect Locatie Datum beschermd…
This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: Great River film – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2022) (Learn how and when to remove this template message) 2010 Canadian filmGreat RiverDirected byMatt LeMayProduced byMatt LeMayStarringMatt LeMayNarrated byMatt LeMayCinematographyMatt LeMayEdited byMatt LeMayDistributed byFirst N…
Nuestra Señora del Topo Nuestra Señora del Topo es una advocación mariana con que se venera a la Virgen María en el Catolicismo. Esta imagen de la Virgen de las Angustias es un óleo atribuido a la escuela de pintura de Luis de Morales “El Divino” en el siglo XVI. Este cuadro se venera en la Catedral Basílica Metropolitana y Primada de Bogotá desde 1610. Reseña histórica Durante la Colonia había una doctrina llamada Topo en las cercanías del actual pueblo de Pauna, Boyacá, Co…
Muslim shrine in Srinagar, Jammu and Kashmir, India Hazratbal Shrineدرگاہ حَضْرَت بلThe Hazratbal Shrine in 2019ReligionAffiliationIslamDistrictSrinagar DistrictRegionKashmir ValleyLeadershipJammu and Kashmir Muslim Waqf BoardStatusActiveLocationLocationHazratbalMunicipalitySrinagarStateJammu and KashmirCountryIndiaLocation within Jammu and KashmirShow map of Jammu and KashmirLocation within IndiaShow map of IndiaTerritoryJammu and KashmirGeographic coordinates34°7′45″N 74°50…
Rondo Days is an annual festival held the 3rd Saturday in July in Saint Paul, Minnesota, that commemorates the Rondo neighborhood, an African-American community that was split in two by the construction of Interstate 94 in the mid-1960s. The festival has grown since its inception in 1983, by co-founders Floyd G. Smaller and Marvin R. Anderson, to become the largest African American sponsored festival in Minnesota.[1] History The construction of Highway 94 through St. Paul in the 1960s de…
This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: AGM-83 Bulldog – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2024) (Learn how and when to remove this template message) Air-to-ground missile AGM-83 Bulldog AGM-83 BulldogTypeAir-to-ground missilePlace of originUnited StatesProduction historyMa…
Soccer game played in Commerce City, Colorado Football matchSierra Mist 2007 MLS All-Star GameEventMLS All-Stars MLS All-Stars Celtic 2 0 DateJuly 19, 2007VenueDick's Sporting Goods Park, Commerce City, ColoradoMan of the MatchJuan Pablo Ángel (MLS All-Stars)RefereeBaldomero Toledo David Bragg Jose Corro Michael KennedyAttendance18,661WeatherCloudy, 85 °F← 2006 2008 → The 2007 Major League Soccer All-Star Game was the 12th annual Major League Soccer All-Star Game. The 2007 MLS All-…