Thomas Evans (Tomos Glyn Cothi)

Thomas Evans
FfugenwTomos Glyn Cothi Edit this on Wikidata
Ganwyd20 Mehefin 1764 Edit this on Wikidata
Gwernogle Edit this on Wikidata
Bu farw29 Ionawr 1833, 1833 Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethbardd, gwëydd, llenor Edit this on Wikidata

Gweinidog, heddychwr, bardd a llenor Cymraeg o Sir Gaerfyrddin oedd Thomas Evans, a adnabyddir yn aml fel Tomos Glyn Cothi (20 Mehefin 1764 – 29 Ionawr 1833). Roedd yn bleidiol i egwyddorion y Chwyldro Ffrengig, yn un o sylfaenwr Undodiaeth yng Nghymru, yn fardd ac yn awdur sawl llyfr.[1]

Bywgraffiad

Ganed Tomos mewn bwthyn o'r enw Capel Sant Silyn, ger pentref Gwernogle, gogledd Sir Gaerfyrddin, ar 20 Mehefin 1764, yn fab i Ifan John a'i wraig a'r trydydd o'u chwech o blant. Dysgodd ddarllen ac ysgrifennu Cymraeg ar yr aelwyd a chafodd grap ar ddarllen Saesneg mewn ysgol leol cyn mynd i ysgol yn Abertawe. Dychwelodd i'w fro wedyn a dilynodd grefft gwehydd, fel ei dad.[1]

Enillodd ei awydd am wybodaeth nawdd boneddigion lleol a chafodd fenthyg llyfrau gan bobl fel yr ysgolhaig y Dr Joseph Priestley. Undodiad oedd Priestley, a daeth Tomos i feithrin ei syniadau ef. Aeth i wasanaethu capel Ariaidd Alltyblaca, ger Llanybydder. Yno daeth dan ddylanwad Dafydd Dafis, Castell Hywel.[1]

Priododd a chafodd chwech o blant. Dechreuodd bregethu yn ei gartref, dan drwydded. Yn 1796 codwyd Tŷ Cwrdd Cwm Cothi ar lannau afon Cothi, capel cyntaf yr Undodiaid Cymreig. Pregethodd yno a daeth ei enw yn gyfarwydd i lawer.[1]

Ym mis Awst 1801, â llywodraeth Prydain yn dal i ofni canlyniadau'r Chwyldro Ffrengig, carcharwyd Tomos am ddwy flynedd yng ngharchar Caerfyrddin am gefnogi egwyddorion y chwyldro hwnnw. Treuliodd ei amser yno yn ysgrifennu geiriadur Saesneg-Cymraeg (cyhoeddwyd 1809).[1]

Yn 1811 derbyniodd alwad i ddod yn weinidog yr Hen Dŷ Cwrdd yn Aberdâr.

Cyhoeddodd sawl llyfr, cyfieithiadau o destunau Undodaidd Saesneg gan fwyaf. Roedd yn fardd hefyd a gyfansoddodd nifer o gerddi ar y mesurau rhydd yn lladd ar ryfel a brenhinoedd a chlodfori rhyddid. Cyhoeddodd gasgliad o gant o emynau at wasanaeth yr Undodiaid (1811).[1]

Cyhoeddiadau

  • An English-Welsh Dictionary neu Eir-Lyfr Saesneg a Chymraeg (Merthyr Tudful, 1809)

Cyfeiriadau

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 J. J. Evans, Cymry enwog y Ddeunawfed Ganrif (Gwasg Aberystwyth, 1937).

Read other articles:

List of windmills in West Yorkshire

This is a list of windmills in the English county of West Yorkshire. Locations Location Name of mill andgrid reference Type Maps First mentionor built Last mention or demise Photograph Aberford Barkeston Mill 1216[1] 1216[1] Aberford Hicklam MillSE 434 359 Tower 18th century[2] Windmill World Aberford Lotherton Mill 1720[1] 1720[1] Barwick in Elmet Barwick Mill[3] 1850s[3] Demolished 1950s[3] Birstall Brownhill MillSE 233 262 Tow...

 

آدم وحواء والشجرة

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يوليو 2023) آدم وحواء والشجرةمعلومات عامةجزء من سقف كنيسة سيستيناNine scenes from Genesis (en) البداية 1510 (جريجوري) الاسم le Péché d’Adam et d’Ève et leur Expulsion du Paradis (بالgur) [1](1841) الحركة ال...

 

Spencer Ackerman

American journalist and writer This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article may contain an excessive amount of intricate detail that may interest only a particular audience. Please help by spinning off or relocating any relevant information, and removing excessive detail that may be against Wikipedia's inclusion policy. (August 2021) (Learn how and when to remove this temp...

Unsere Liebe Frau vom Berge Karmel (Quezon-Stadt)

Fassade der Kirche Unsere Liebe Frau vom Berge Karmel (englisch Our Lady of Mount Carmel) ist ein katholisches Nationalheiligtum und eine Pfarrkirche in Quezon-Stadt in der Hauptstadtregion Metro Manila auf den Philippinen. Die Kirche des Bistums Cubao mit dem Patrozinium Unserer Lieben Frau vom Berge Karmel wird von den Unbeschuhten Karmeliten betreut und trägt den Titel einer Basilica minor.[1] Inhaltsverzeichnis 1 Geschichte 2 Bauwerk 3 Weblinks 4 Einzelnachweise Geschichte Innenr...

 

Skye (grup musik)

SkyeSkye pada 2018 Incheon Airport Sky FestivalInformasi latar belakangNama lainIN2IT (2017–2023)AsalSeoul, Korea SelatanGenreK-popTahun aktif2017 (2017)–sekarangLabelMMOStoneArtis terkaitBoys24Anggota Jiahn Yeontae Inho Hyunuk Isaac Inpyo Mantan anggota Jinsub Sunghyun Skye (formerly IN2IT; Hangul: 인투잇)[1] adalah grup vokal pria asal Korea Selatan yang beranggotakan enam orang, Yoo Ji-ahn, Jung Yeon-tae, Hwang In-ho, Han Hyun-uk, Isaac Voo, dan Lee In-pyo yang...

 

Dendi Suryadi

Dendi SuryadiKomandan Korem 091/Aji Surya NatakesumaMasa jabatan25 Februari 2022 – 27 April 2023PendahuluCahyo Suryo PutroPenggantiYudhi PrasetiyoKepala Staf Korem 043/ Garuda HitamMasa jabatan21 Oktober 2021 – 25 Februari 2022PendahuluBudi HariswantoPenggantiPrasetyo Informasi pribadiLahir20 September 1968 (umur 55)Tanjung Jabung, JambiOrang tuaDjamhur (ayah)Emly (ibu)Alma materAkademi Militer (1993)Karier militerPihak IndonesiaDinas/cabang TNI Angkatan DaratM...

1Borneo

1BorneoLokasiKota Kinabalu, Sabah, Malaysia TimurTanggal dibuka31 Mei 2008[1]Jumlah lantai4[1] Mall 1 Borneo yang juga dikenal sebagai 1 Borneo merupakan pusat perbelanjaan terbesar di Malaysia Timur. Ia terletak di daerah yang merupakan sektor yang paling cepat berkembang di Sabah. Ia hanya 7 km jauhnya dari pusat Kota Kinabalu dan sekitar 13 km dari Bandara Internasional Kota Kinabalu.[2][3] Referensi ^ a b SabahBah (2008-03-24). 1Borneo's Opening: An Update....

 

Sushma Swaraj

Indian stateswoman and diplomat (1952–2019) Sushma SwarajSwaraj in 201729th Minister of External AffairsIn office26 May 2014 – 30 May 2019Prime MinisterNarendra ModiPreceded bySalman KhurshidSucceeded bySubrahmanyam JaishankarMinister of Overseas Indian AffairsIn office26 May 2014 – 7 January 2016Prime MinisterNarendra ModiPreceded byVayalar RaviSucceeded byOffice abolishedLeader of the Opposition in the Lok SabhaIn office21 December 2009 – 26 May 2014Prime ...

 

Haruki Murakami

Japanese writer (born 1949) Haruki Murakami村上 春樹Born (1949-01-12) January 12, 1949 (age 74)Fushimi-ku, Kyoto, Japan[a]OccupationNovelistshort-story writeressayisttranslatorLanguageJapaneseAlma materWaseda UniversityPeriodContemporaryGenresFictionBildungsromanpicaresqueLiterary movementSurrealismmagical realismpostmodernismrealismNotable works Norwegian Wood (1987) The Wind-Up Bird Chronicle (1994–95) Kafka on the Shore (2002) 1Q84 (2010) Men Without Women (2014) Si...

Stadion de l'Abbé-Deschamps

Stadion de l'Abbé-Deschamps[1]l'Abbé-DeschampsInformasi stadionNama lengkapStade Abbé-DeschampsOperatorAJ AuxerreLokasiLokasiAuxerre, PrancisKoordinat47°47′12.31″N 3°35′19.19″E / 47.7867528°N 3.5886639°E / 47.7867528; 3.5886639KonstruksiDibuka13 Oktober 1918[2]Direnovasi1994Data teknisPermukaanRumputKapasitas18,541Ukuran lapangan110 m × 60 m (360 ft × 200 ft)PemakaiAJ Auxerre Stadion de l'Abbé-Deschamps ad...

 

Starhemberg

This article is about the Austrian noble family. For the ruined castle in Lower Austria, see Burgruine Starhemberg. You can help expand this article with text translated from the corresponding article in German. (December 2009) Click [show] for important translation instructions. View a machine-translated version of the German article. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and conf...

 

Stasiun Pasar Minggu Baru

Stasiun Pasar Minggu Baru B13 Stasiun Pasar Minggu BaruLokasiJalan Rawajati TimurPejaten Timur, Pasar Minggu, Jakarta Selatan, 12510IndonesiaKetinggian+37 mOperatorKAI CommuterLetak dari pangkalkm 16+100 lintas Jakarta-Manggarai-Bogor[1]Jumlah peronDua peron sisi yang tinggiJumlah jalur2Informasi lainKode stasiunPSMB-[2]KlasifikasiII[2]Operasi layananCommuter Line Bogor Stasiun sebelumnya Stasiun berikutnya Duren Kalibatake arah Jakarta Kota Lin BogorJakarta Kota–Bog...

St. Peter und Paul (Mössingen)

St. Peter und Paul in Mössingen Die evangelische Pfarrkirche St. Peter und Paul steht in Mössingen, einer Großen Kreisstadt im Landkreis Tübingen in Baden-Württemberg. Die Kirchengemeinde gehört zum Kirchenbezirk Tübingen der Evangelischen Landeskirche in Württemberg. Das Bauwerk ist beim Landesamt für Denkmalpflege Baden-Württemberg als Baudenkmal eingetragen. Inhaltsverzeichnis 1 Beschreibung 2 Literatur 3 Weblinks 4 Einzelnachweise Beschreibung Die Saalkirche wurde 1517 erbaut. S...

 

Eure-et-Loir's 4th constituency

Constituency of the National Assembly of France 4th constituency of Eure-et-LoirinlineConstituency of the National Assembly of FranceConstituency in departmentEure-et-Loir in FranceDeputyPhilippe VigierMoDemDepartmentEure-et-LoirCantonsAuneau, Bonneval, Brou, Châteaudun, Cloyes-sur-le-Loir, Janville, Orgères-en-Beauce, Voves Politics of France Political parties Elections Previous Next The 4th constituency of Eure-et-Loir is a French legislative constituency in the Eure-et-Loir département....

 

ثاؤنا (بابا الإسكندرية)

ثاؤنا (بالإغريقية: Θεωνάς)‏  معلومات شخصية الميلاد القرن 3  مصر  الوفاة 28 ديسمبر 300  مصر  مكان الدفن الإسكندرية  الإقامة الكاتدرائية المرقسية  مواطنة روما القديمة  مناصب بطريرك الإسكندرية (16 )   في المنصب282  – 300  مكسيموس  بطرس الأول  الحياة ...

Edmund Yates

19th-century British journalist, novelist and dramatist Edmund Hodgson YatesBorn(1831-07-03)July 3, 1831Edinburgh, ScotlandDiedMay 20, 1894(1894-05-20) (aged 62)OccupationJournalistnovelistplaywright Edmund Hodgson Yates (3 July 1831 – 20 May 1894) was a British journalist, novelist and dramatist. Early life He was born in Edinburgh to the actor and theatre manager Frederick Henry Yates and was educated at Highgate School in London from 1840 to 1846,[1] and later i...

 

Goodbye Cruel World (TV series)

This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Goodbye Cruel World TV series – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (June 2013) British TV series or programme Goodbye Cruel WorldGenreDramaWritten byTony MarchantDirected byAdrian ShergoldStarringSue JohnstonAlun ArmstrongBrenda Bru...

 

Insurgencia chiita en Yemen

Insurgencia chiita en Yemen Parte de Guerra contra el Terrorismo, Guerra Fría del Medio Oriente y Primavera Árabe Zona con actividad houtiFecha 18 de junio de 2004- 6 de febrero de 2015Lugar Sa'dah, Hajjah, 'Amran y Yauf (Yemen) y Jizán (Arabia Saudita)Resultado Victoria Hutie Golpe de Estado de Yemen (2014 - 2015)Consecuencias Guerra civil de Yemen de 2015Cambios territoriales Rebeldes se apoderan de Sa'dah[1]​ y establecen un gobierno independiente,[2]​[3]​ expansión p...

زواج المثليين في نويفو ليون

الأوضاع القانونية لزواج المثليين زواج المثليين يتم الاعتراف به وعقده هولندا1 بلجيكا إسبانبا كندا جنوب أفريقيا النرويج السويد المكسيك البرتغال آيسلندا الأرجنتين الدنمارك البرازيل فرنسا الأوروغواي نيوزيلندا3 المملكة المتحدة4 لوكسمبورغ الولايات المتحدة5 جمهورية أيرلندا ...

 

Tariq Anam Khan

Bangladeshi actor, director, writer and producer Tariq Anam Khanতারিক আনাম খানKhan in 2013Born (1953-05-10) May 10, 1953 (age 70)Satkhira, East Bengal, Dominion of PakistanNationalityBangladeshiOccupationsActordirectorwriterproducerYears active1981–presentSpouse Nima Rahman ​(m. 1985)​ChildrenAriq Anam KhanAwardsMeril Prothom Alo Award Tariq Anam Khan (born May 10, 1953) is a Bangladeshi actor, director, writer and producer in t...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!