Michelangelo

Michelangelo
Ganwyd	Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni  6 Mawrth 1475  Caprese Michelangelo
Bu farw	18 Chwefror 1564  Rhufain
Dinasyddiaeth	Gweriniaeth Fflorens
Alma mater	Prifysgol Fflorens
Galwedigaeth	cerflunydd, drafftsmon, arlunydd, pensaer, bardd, peiriannydd, general contractor, llenor, artist
Adnabyddus am	Dafydd, Pietà, Y Caethwas ar Farw, Y Farn Olaf, Tondo Doni, Madonna della Scala, Brwydr y Dynfeirch, Ysbryd Buddugoliaeth, Pietà Fflorens, Pietà Rondanini, nenfwd y Cappella Sistina, Y Caethwas Anufudd, Sant Mathew, Capeli'r Medici, Bacchus, Brutus, Basilica Sant Pedr, Y Caethweision, Biblioteca Medicea Laurenziana
Arddull	celf Gristnogol, homoerotiaeth
Mudiad	yr Uchel Ddadeni, paentio'r Dadeni
Tad	Lodovico di Leonardo Buonarroti Simoni
Mam	Francesca di Neri del Miniato Siena
Partner	Tommaso dei Cavalieri
Perthnasau	Michelangelo Buonarroti
Llinach	teulu Buonarroti
llofnod

Roedd Michelangelo di Lodovico Buonarroti (6 Mawrth 1475 – 18 Chwefror 1564), a elwir yn Michelangelo, yn gerflunydd, peintiwr, pensaer a bardd o gyfnod y Dadeni Eidalaidd. Ynghyd â'i gyfoediwr a'i gyd-ddyn o Fflorens, Leonardo da Vinci, caiff Michelangelo ei ystyried fel un o "wŷr y Dadeni", dynion a all droi eu dwylo at unrhyw faes a'i feistroli'n llwyr.

Fe'i ganwyd yn Caprese, ger Arezzo yn yr Eidal, yn fab i'r banciwr Ludovico di Leonardo di Buonarotto Simoni a'i wraig Francesca di Neri del Miniato di Siena.

Roedd yr athrylith hwn wedi cwblhau un o'i gampweithiau, y Pietà sydd heddiw ym Masilica Sant Pedr (San Pietro) yn Rhufain, cyn ei fod yn ddeg ar hugain oed, ac un arall, y cerflun o Dafydd, yn ei dri degau cynnar. Er gwaetha'r ffaith ei fod yn ystyried ei hun yn gerflunydd cyn pob dim, creodd Michelangelo hefyd ddau o'r peintiadau ffresgo mwyaf dylanwadol yn hanes celf ar nenfwd a wal ddwyreiniol y Cappella Sistina (hefyd yn Rhufain). Meistrolodd Michelangelo bensaernïaeth yn ei henaint a cynlluniodd gromen San Pietro yn 70 oed. Roedd effaith yr arlunydd ar bob un o'r maesydd yma yn chwyldroadol.

Yn wahanol i lawer o artistiaid cyn y Dadeni Dysg, cydnabwyd Michelangelo fel athrylith tra'r oedd yn dal yn fyw, ac fe'i galwyd yn Il Divino, "yr un dwyfol" (llysenw addas o ystyried ei fod yn ŵr crefyddol iawn). Cyhoeddwyd dau fywgraffiad ohono tra yn fyw, un gan Giorgio Vasari, cyfaill i Michelangelo, a'r llall gan Ascanio Condivi. Diolch i Vasari yn bennaf cafodd Michelangelo ei ystyried fel copa pob cyrhaeddiad yng nghelf am ganrifoedd wedi ei farwolaeth.

Oriel

Pietà (Mair yn galaru dros gorff marw Crist), 1499–1500 Pietà (Mair yn galaru dros gorff marw Crist), 1499–1500  Dafydd, 1501–1504 Dafydd, 1501–1504  Duw yn creu Adda, o nenfwd y Cappella Sistina, 1508–1512 Duw yn creu Adda, o nenfwd y Cappella Sistina, 1508–1512  Moses, o fedd Pâb Iŵl II, tua 1513–1515 Moses, o fedd Pâb Iŵl II, tua 1513–1515

Eginyn erthygl sydd uchod am un o'r Eidal. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.