Cipio aelodau o'r Llynges Frenhinol gan Iran, 2007

Cipio aelodau o'r Llynges Frenhinol gan Iran, 2007

Enghraifft o'r canlynol	Anghydfod diplomyddol
Dyddiad	23 Mawrth 2007
Lladdwyd	0
Lleoliad	Gwlff Persia
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Tri o'r morwyr Prydeinig ar Rwydwaith Newyddion Al-Alam

Dechreuodd yr anghydfod am gipio aelodau o'r Llynges Frenhinol gan Iran, 2007 ar 23 Mawrth 2007 pan gafodd bymtheg o bersonél y Llynges Frenhinol, o HMS Cornwall, eu hamgylchynu a'u cipio gan Lynges Corfflu y Gwarchodlu Chwyldroadol ger arfordir Irac-Iran. Bu'r criw o wyth morwr a saith môr-filwr o ddau gwch gwynt anhyblyg yn chwilio llong fasnachol pan cafon nhw eu caethiwo am 10:30 amser lleol Irac (07:30 GMT, 11:00 amser lleol Iran) gan chwe chwch Llynges Corfflu y Gwarchodlu Chwyldroadol. Wedyn cafon nhw eu cymryd i ganolfan Corfflu y Gwarchodlu Chwyldroadol yn Nhehran i gael eu holi.^[1][2]

Yn dilyn hyn bu ymdrechion diplomyddol dwys i sicrhau rhyddhad y personél. Ar 28 Mawrth dangosodd sianeli teledu ar draws y byd deunydd fideo a ddarparwyd gan yr awdurdodau Iranaidd yn dangos rhai o'r 15 morwr Prydeinig, gan gynnwys datganiad gan Faye Turney a llythyr a honnir ei ysgrifennwyd ganddi, yn ymddiheurio am dresmasiad y Deyrnas Unedig yn nyfroedd Iran.^[3] Ar 30 Mawrth dangoswyd tri aelod o'r criw ar deledu yn Iran a ryddhawyd dau lythyr arall a honnir ei ysgrifennwyd gan Turney, eto yn cyfaddef roedd y cwch Prydeinig yn nyfroedd Iranaidd.^[4]

Dywed llywodraeth Prydain bod y criw yn cynnal arolygiad cydymffurfiad ar long fasnach, dan rwymedigaeth Penderfyniad 1723 Cyngor Diogelwch y Cenhedloedd Unedig. Cododd y masnachwr drwgdybiaeth wrth hwylio ar hyd ddyfrffordd Shatt al-Arab. Roedd HMS Cornwall yn rhan o'r cyfraniad Prydeinig i luoedd y glymblaid a weithredir ymgyrchoedd diogelwch arforol yn dilyn Rhyfel Irac.^[5]

Ar 4 Ebrill, cyhoeddodd Arlywydd Iran Mahmoud Ahmadinejad, er yn ailadrodd yr haeriad y cafodd dyfroedd Iran eu goresgyn, y byddai'r morwyr yn cael eu rhyddhau fel "rhodd" i Brydain.^[6] Pan daethant yn ôl i'r DU dywedodd y criw cawsant eu rhoi o dan "bwysau seicolegol cyson" gan awdurdodau Iran.^[7]

Datganodd y Weinyddiaeth Amddiffyn ar 7 Ebrill dechreuad "ymchwiliad manwl" i'r amgylchiadau ag arweiniodd at gipiad y criw o 15 gan Iran.^[8] Cafodd yr ymchwiliad ei arwain gan yr Is-gadfridog Syr Robert Fulton, Llywodraethwr Gibraltar (a chyn-Comander Cyffredinol y Môr-filwyr Brenhinol).^[9]

Y personél Prydeinig

Y canlynol oedd y 15 o aelodau'r Llynges a Môr-filwyr Brenhinol a gipiwyd ar 23 Mawrth 2007:^{[4][10][11][12][13][14]}

• Is-gapten Felix Carman RN
• Capten Christopher Air RM
• Prif Is-swyddog Gavin Cavendish
• Sarsiant Actio Dean Harris
• Pen-llongwr Christopher Coe
• Pen-llongwr Dros Dro Faye Turney
• Is-gorporal Mark Banks
• Llongwr Abl Arthur Batchelor
• Llongwr Abl Andrew Henderson
• Llongwr Abl Simon Massey
• Llongwr Abl Nathan Summers
• Môr-filwr Paul Barton
• Môr-filwr Daniel Masterton
• Môr-filwr Adam Sperry
• Môr-filwr Joe Tindell

Cyfeiriadau

1. (Saesneg) "UK sailors captured at gunpoint", BBC, 26 Mawrth, 2007.
2. (Saesneg) "Diplomats meet over Iranian seizure of British sailors", CNN, 23 Mawrth, 2007.
3. (Saesneg) "Iran shows held sailors on television", Reuters, 28 Mawrth, 2007.
4. (Saesneg) "Iran airs second sailor 'apology'", BBC, 30 Mawrth, 2007.
5. (Saesneg) "Iraq urges Iran to free sailors", BBC.
6. "Teuluoedd morwyr 'wrth eu bodd'", BBC, 4 Ebrill, 2007.
7. (Saesneg) "Royal Navy captives: Key quotes", BBC, 6 Ebrill, 2007.
8. (Saesneg) "Sailors reunited – inquiry starts", Yorkshire Evening Post, 6 Ebrill, 2007.
9. (Saesneg) "Gibraltar Governor heads Royal Marine inquiry", gibfocus.gi, 16 Ebrill, 2007.
10. (Saesneg) "Captured UK officers shown on TV", BBC, 1 Ebrill, 2007.
11. (Saesneg) "More seized navy personnel named", The Guardian, 2 Ebrill, 2007.
12. (Saesneg) "Profile: Captured UK personnel", BBC, 3 Ebrill, 2007.
13. (Saesneg) "Named: the captured personnel", The Guardian, 4 Ebrill, 2007.
14. (Saesneg) "Named: 15 UK personnel return safely to UK from Iran", Y Llynges Frenhinol, Y Gweinyddiaeth Amddiffyn, 5 Ebrill, 2007.