Alfred Robens, Barwn Robens o Woldingham

Alfred Robens, Barwn Robens o Woldingham
Ganwyd	18 Rhagfyr 1910  Manceinion
Bu farw	27 Mehefin 1999  Chertsey
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig, Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon
Galwedigaeth	gwleidydd, undebwr llafur
Swydd	Aelod o Dŷ'r Arglwyddi, aelod o Gyfrin Gyngor y Deyrnas Unedig, Aelod o 42fed Llywodraeth y DU, Aelod o 41fed Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 40fed Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 39fed Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 38ain Senedd y Deyrnas Unedig, Cynrychiolydd Cynulliad Seneddol Cyngor Ewrop, Ysgrifennydd Tramor yr Wrthblaid
Plaid Wleidyddol	y Blaid Lafur
Tad	George Robens
Mam	Edith
Priod	Eva Powell
Gwobr/au	Medal Albert

Alfred Robens, Barwn Robens o Woldingham
Gweinidog Llafur a Gwasanaeth Cenedlaethol
Cyfnod yn y swydd 24 Ebrill 1951 – 26 Hydref 1951
Prif Weinidog	Clement Attlee
Rhagflaenydd	Aneurin Bevan
Olynydd	Walter Monckton
Aelod Seneddol dros Wansbeck
Cyfnod yn y swydd 1945 – 1950
Rhagflaenydd	Donald Scott
Olynydd	diddymwyd yr etholaeth
Aelod Seneddol dros Blyth
Cyfnod yn y swydd 1950 – 1960
Rhagflaenydd	crewyd yr etholaeth
Olynydd	Eddie Milne
Geni

Undebwr llafur, diwydiannwr a gwleidydd Llafur o Sais oedd Alfred Robens, Barwn Robens o Woldingham CBE PC (18 Rhagfyr 1910 – 27 Mehefin 1999). Roedd yn Gadeirydd y Bwrdd Glo Cenedlaethol o 1961 hyd 1971. Cafodd ei enw ei niweidio, yn enwedig yng Nghymru, oherwydd ei fethiant i ragweld trychineb Aberfan a'i ymddygiad wedi'r drychineb.

Bywyd cynnar a phersonol

Ganwyd ym Manceinion ar 18 Rhagfyr 1910 i deulu tlawd yn y dosbarth gweithiol. Gweithiodd fel negesydd i'r Co-op lleol a gwerthwr ymbareli. Daeth yn swyddog llaw-amser yn undeb y gweithwyr siopau, Usdaw, ym 1935.^[1]

Priododd Eva Powell ym 1937 a mabwysiadodd y pâr un fab,^[2] Alfred.^[1] Bu farw'r Arglwydd Robens yn Chertsey, Surrey, ar 27 Mehefin 1999.^[2]

Gyrfa wleidyddol

Cafodd Robens ei ethol yn Aelod Seneddol Llafur dros Wansbeck yn Northumberland ym 1945, gan eistedd yn y sedd honno hyd ddiddymu'r etholaeth ym 1950. Cafodd ei ethol yn AS dros Blyth ym 1950, a chollodd ei sedd mewn is-etholiad ym 1960. Roedd Robens yn Ysgrifennydd Seneddol Preifat i'r Gweinidog Cludiant o 1945 hyd 1947, ac yn Weinidog Llafur a Gwasanaeth Cenedlaethol o Ebrill hyd fis Hydref 1951. Cafodd ei benodi i'r Cyfrin Gyngor ym 1951, a chafodd ei urddo'n Farwn Robens o Woldingham ym 1961.^[2]

Gyrfa ddiwydiannol

Gwasanaethodd Robens fel Cadeirydd y Bwrdd Glo Cenedlaethol (1961–71), Cadeirydd y Foundation on Automation and Employment (1962), Llywydd y Gymdeithas Hysbysebu (1963–68), Cadeirydd Bwrdd Llywodraethwyr Ysbyty Guy (1965–75) ac Ysgol Feddygol a Deintyddol Ysbyty Guy (1974–82), Canghellor Prifysgol Surrey (1966-77), a chyfarwyddwr Banc Lloegr (1966–81).^[2]

Trychineb Aberfan

Pan glywodd newyddion y drychineb, penderfynodd Robens i fynd ati i fynychu seremoni i'w benodi'n Ganghellor Prifysgol Surrey yn lle teithio'n syth i Aberfan. Er hyn, dywedodd y Bwrdd Glo Cenedlaethol i Ysgrifennydd Gwladol Cymru taw Robens oedd yn arwain yr ymdrech gymorth yn y pentref.

Ymwelodd Robens ag Aberfan y Dydd Sul wedi'r trychineb, gan achosi tramgwydd trwy ysmygu sigâr fawr wrth iddo mynd am dro trwy'r pentref.^[2] Pan gyrhaeddodd Aberfan, honnodd Robens taw "ffynhonnau naturiol anhysbys" o dan y domen lo oedd achos y drychineb. Roedd y bobl leol yn gwybod am y ffynhonnau, ac yr oeddent yn ymddangos ar fapiau o'r ardal. Cafodd Robens a'r Bwrdd Glo Cenedlaethol eu condemnio'n llym gan Ymchwiliad Davies. Cynigodd Robens ymddiswyddo, ond gwrthodwyd hyn gan y Bwrdd. Yn ôl yr Athro Iain McLean, a ymchwiliodd i ymateb y llywodraeth i drychineb Aberfan, bwriadodd Robens aros yn ei swydd ac ystum yn unig oedd ei gynnig i ymddiswyddo.^[3]

Wedi'r Bwrdd Glo

Roedd yn gadeirydd y cwmni peirianneg Vickers Limited o 1971 hyd 1979, ac yn gadeirydd Johnson Matthey o 1971 hyd 1983, yn llywydd Cymdeithas Gorfforedig Hysbysebwyr Prydain o 1973 i 1976, yn gadeirydd y Cyngor Diwydiannau Peirianyddol o 1976 i 1980, yn gadeirydd Snamprogetti o 1980 i 1988, ac yn llywydd Snamprogetti o 1988 i 1999.^[2]

Cyfeiriadau

1. (Saesneg) Goodman, Geoffrey (29 Mehefin 1999). Obituary: Lord Robens of Woldingham. The Guardian. Adalwyd ar 15 Hydref 2013.
2. (Saesneg) Pattinson, Terry ac Amara, Glen (29 Mehefin 1999). Obituary: Lord Robens of Woldingham. The Independent. Adalwyd ar 15 Hydref 2013.
3. (Saesneg) Yr Athro Iain McLean a'r Dr Martin Johnes (2000). Corporatism and Regulatory Failure: Government Response to the Aberfan Disaster. Adalwyd ar 15 Hydref 2013.