Veliki Horasan

Približne granice regije Horasan (južno od Horezma i Transoksijane)

Veliki Horasan (perz. خراسان بزرگ; Horāsān-e Bozorg) je naziv za historijsku regiju koja se prostire u sjeveroistočnom dijelu Irana. U predislamskom i ranom islamskom periodu termin Horasan je označavao dosta veću teritoriju koja je uključivala i dijelove Centralne Azije i Afganistana.

Horasan u svom pravom smislu je obuhvatao gradove Balkh, Herat, Taloqan, Kabul, i Ghazni (Afganistanu), Mashhad, Nishapur i Sabzevar (sada na sjeveroistoku Irana), Merv i Nisa (sada u južnom Turkmenistanu), i Samarkand i Buhara (u Uzbekistanu).

U islamskom periodu, perzijski Irak i Horasan su bila dva važna teritorija. Pridjev veliki se dodaje se da bi se ova regija razlikovala od historijskog područja iranske provincije Horasan, koje obuhvata otprilike zapadnu polovinu historijske regije Veliki Horasan.

Naziv

Termin „Horasan” je izveden od perzijske riječi khwar (hor: „Sunce” i riječi āsān ili ayan što bi značilo „dolazi”) a najbliži prijevod bi bio „zemlja izlazećeg Sunca”). Horasan se ponekad poistovjećivao i s Horezmom (perz. خاور زمین; Hāvar-zamīn što znači „Istočna zemlja”).

Politička geografija

Kao politički entitet Horasan se po prvi pojavljuje za vrijeme vladavine Sasanida u 3. vijeku^[1], no njegove su se granice značajno mijenjale u idućih 1600 godina. Kao sasanidska pokrajina, Horasan se sastojao od najmanje 13 gradova, a to su: Nišapur, Herat, Merv, Farjab, Talokan, Balh, Buhara, Badgiz, Abivard, Gardžistan, Tus, Sarahs i Gorgan.^[1]

Najveću površinu regija je obuhvatala u vrijeme vladavine halife koji su podijelili područje jugozapadne Azije na tri zone uticaja, pored Horasana na Arapski i Perzijski Irak.^[2]

U srednjem vijeku, tokom vladavine omejidskih i abasidskih halifa Horasan je bio podijeljen na četiri dijela i to tako da je svaki dio pripao jednom velikom gradu: Heratu, Marvu, Balhu i Nišapuru.^[3]

Reference

1. Encyclopaedia of Islam, Brill, 1979., str. 56. Greška kod citiranja: Neispravna oznaka <ref>; naziv "EncyIslam2" definiran je nekoliko puta s različitim sadržajem
2. http://books.google.ba/books?id=cJQ3AAAAIAAJ&printsec=frontcover&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
3. "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 20. 10. 2013. Pristupljeno 29. 1. 2015.