PROFILBARU.COM

Sima Ćirković
Sima Ćirković
Rođenje	29. januar 1929.; Osijek, Kraljevina SHS
Smrt	14. novembar 2009 (80 godina); Beograd, Srbija
Zanimanje	Historičar

Sima Ćirković (Сима Ћирковић; 29. januar 1929 – 14. novembar 2009) bio je srbijanski historičar i akademik.

Osnovnu školu završio je u Somboru, a gimnaziju je pohađao u Beogradu (1941-44) i Somboru (1945-48). Studirao je historiju na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu 1948-52., gdje je 1957. doktorirao. Nakon diplomiranja kraće vrijeme je proveo radeći u Državnom arhivu u Zrenjaninu i Narodnoj biblioteci u Beogradu, a 1955. godine je dobio mjesto asistenta u Istorijskom institutu SANU. Poslije toga se zapošljava na Filozofskom fakultetu u Beogradu gdje je prošao sva zvanja. Bio je i dekan Filozofskog fakulteta u Beogradu.

Bio je dopisni i redovni član SANU, ANUBiH, JAZU, CANU, VANU, Académie européenne d'histoire, u Briselu. Glavno područje njegovog istraživanja predstavlja srednjovjekovna historija južnoslavenskih naroda i prostora, posebno bosanske i srpske države. Koautor je Istorije Crne Gore, knj. II (2. sv. 1970), Istorije Jugoslavije (1972), Istorije srpskog naroda (l-II, 1981-82), autor kritičkih komentara uz Kraljevstvo Slovena Mavra Orbinija (1968) te komentara uz pretiske izdanja Stari srpski zapisi i natpisi Lj. Stojanovića (1982), Srbi i Turci XIV i XV veka (1960), Selo (1965) i Istorija i tradicija S. Novakovića (1982), Srpske zernlje u srednjem veku M. Dinića (1978) i Nemirno Pomorje u XV veku I. Božića (1979). Glavna djela: Herceg Stefan Vukčić Kosača i njegovo doba (1964), Istorija srednjovekovne bosanske države (1964), Srbi u srednjem veku (I Serbi nel medioevo, 1992), Rabotnici, vojnici, duhovnici. Društva srednjovekovnog Balkana (1997).^[1]

Politički stavovi i aktivizam

U januaru 1975. godine Sima Ćirković je podnio ostavku na mjesto dekana Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu nakon planirane suspenzije disidentske marksističke humanističke grupe Praxis, koji su zajedno sa njim bili profesori na istom fakultetu.^[2] Godine 1986. on je kritizirao Memorandum Srpske akademije nauka i umjetnosti, dok su za vrijeme opsade Dubrovnika 1991. godine on i drugi jugoslavenski historičari poslali otvoreno pismo jugoslavenskim vojnim snagama tražeći od njih da ne oštećuju stari historijski dio grada.^[3]

Smatrao je teoriju da su kosovski Albanci autohtoni na teritoriji Kosova mitom koji će se raspasti pred kritičkim naučnim pristupom.^[4] Ćirković je smatrao da Bosna i Hercegovina ne bi trebala biti organizirana kao nacionalna, nego kao građanska država i da bi trebala biti stabilan faktor u povezivanju susjednih država.^[5] Prema Ćirkoviću, kontroverzni Memorandum SANU trebalo bi smatrati "takozvanim Memorandumom", jer ga Akademija nikada nije usvojila, a on tvrdi da je stoga nazivanje "memorandum" dokumentom manipulacija.^[6]

O životu i djelu Sime Ćirkovića

Akademik Sima Ćirković (1929), Kosovo, prošlost i sadašnjost, Međunarodna politika, Beograd 1989, 361.
Sima Ćirković, Biografija i Bibliografija, Godišnjak SANU 79 (1972), Beograd 1975, 751-756.
Sima Ćirković, (dopuna biografije i bibliografije), Godišnjak SANU 84 (za 1977), Beograd 1978,485-488.
Sima Ćirković, (dopuna biografije i bibliografije), Godišnjak SANU 90 (za 1983), Beograd 1984, 379-384.
Sima Ćirković, Godišnjak SANU 97 (za 1989), Beograd 1990.
Rade Mihaljčić, Ćirković Sima, Enciklopedija Jugoslavije III, 2. izdanje, Zagreb 1984, 342.
Sima Ćirković, Bibliografija nastavnika i saradnika Filozofskog fakulteta u Beogradu, Knjiga I, Beograd 1995.
Vlastimir Đokić, O piscu knjige, «S. Ćirković, Rabotnici, vojnici, duhovnici. Društva srednjovekovnog Balkana», Beograd 1997, 511-513.

Iz bibliografije Sime Ćirkovića

Bibliografija predstavlja izbor vezan za historiju srednjovjekovne Bosne:

Srednjovekovna srpska država. Izabrani izvori, Na izvorima historije 9, Školska knjiga, Zagreb 1959.
Istorija ljudskog društva i kulture od XII do XVIII veka za učenike II razreda gimnazije društveno-jezičkog smera, 1. izdanje, Beograd 1962; 2. izdanje 1964; 3. izd. 1966; 4. izd. 1968; 5. izd. 1970; 6. izd. 1971. (te izdanja na mađarskom, rumunskom, bugarskom i albanskom jeziku).
Herceg Stefan Vukčić-Kosača i njegovo doba, Posebna izdanja SANU 376, Odeljenje društvenih nauka 48, Beograd 1964.
Istorija srednjovekovne bosanske države, SKZ, Beograd 1964.
Istorija za drugi razred gimnazije, Zavod za izdavanje udžbenika, 1. izdanje, Sarajevo 1967; 2. izd. Sarajevo 1969.
Bitka na Kosovu 1389. godine, SANU, Beograd 1989.
Srbi u srednjem veku, Idea, Beograd 1995; 2. izd. 1997. (I Serbi nel medioevo, Milano 1992., 2. izd. 1994; La Serbie au moyen age, Paris 1992; Serbija srednie veka, Moskva 1996.)
Rabotnici, vojnici, duhovnici. Društva srednjovekovnog Balkana, Equilibrium, Biblioteka Dimenzije istorije 1, Beograd 1997.
Dve godine bosanske istorije (1414-1416), Istorijski glasnik 3-4, Beograd 1953, 29-42.
Vlastela i kraljevi u Bosni posle 1463. godine, Istorijski glasnik 3, Beograd 1954, 123-131.
Ostaci starije društvene strukture u bosanskom feudalnom društvu, Istorijski glasnik 3-4, Beograd 1958, 155-164.
Jedan prilog o banu Kulinu, Istorijski časopis 9-10, Beograd 1959, 71-77.
Pregled istorije jugoslavenskih naroda I, (više autora) 1. izd., Beograd 1960; 2. izd, 1962.
O "Đakovačkom ugovoru", Istorijski glasnik 1-4, Beograd 1962, 3-10.
"Verna služba" i "Vjera gospodska", Zbornik radova Filozofskog fakulteta VI-2, Beograd 1962, 95-112.
Vesti Brolja de Lavelo kao izvor za istoriju Bosne i Dubrovnika, Istorijski časopis 12-13 (1961-1962), Beograd 1963, 167-178.
Sugubi venac. Prilog istoriji kraljevstva u Bosni, Zbornik radova Filozofskog fakulteta VIII-1, Beograd 1964, 343-370.
Die Bosnische Kirche, Atti del Convegno internazionale sul tema: L'Oriente Christiano nella storia della civiltà, Roma-Firenze 1963, Accademia nazionale dei Linzei, Quaderno 62, Roma 1964, 547-575.
Bosnie, Moyen age, "Historiographie Yugoslave 1955-1965", Beograd 1965, 103-112.
Tretiranje feudalizma u nastavi istorije, Nastava istorije 3, Beograd 1967, 42-52.
Počteni vitez Pribislav Vukotić, Zbornik radova Filozofskog fakulteta X-1, Beograd 1968, 259-276.
Komentari, "Orbin Mavro, Kraljevstvo Slovena", Beograd 1968, 293-377.
Izvori Mavra Orbina, "Orbin Mavro, Kraljevstvo Slovena", Beograd 1968, 379-428.
Đurađ Kastriot Skenderbeg i Bosna, "Simpozijum o Skenderbegu", Priština 1969.
Zdravstvene prilike u srednjovjekovnoj bosanskoj državi, Acta historica medicinae, pharmaciae et veterinae 10/2, Sarajevo 1970, 93-98.
Zdravstvene prilike u srednjovekovnoj Bosni (s Kovačević Desanka),, "Zbornik radova Prvog kongresa za istoriju zdravstvene kulture Jugoslavije, Sarajevo, 1970", Beograd 1971, 161-165.
Srednjovekovna Bosna u delu Ante Babića, "Babić A., Iz istorije srednjovjekovne Bosne", Sarajevo 1972, 5-8.
Odjeci ritersko-dvorjanske kulture u Bosni krajem srednjeg veka, "Srednjovjekovna Bosna i evropska kultura", (Zenica, 1971), Radovi III, Muzej grada, Zenica 1973, 33-40.
Jedna bosanska kraljevska presuda, Godišnjak Društva istoričara Boosne i Hercegovine 19 (1970-1971), Sarajevo 1973., 9-18.
Rusaška gospoda, Istorijski časopis 21, Beograd 1974, 5-17.
Bosnia in the Midle ages (s Živković Pavo), "The Historiography of Yugoslavia 1965-1975", Beograd 1975, 95-100.
Problemi izučavanja etničkih odnosa u srednjem veku, "Problemi etničkog razvitka u Bosne i Hercegovine", Prilozi instituta za istoriju XI-XII/11-12, Sarajevo 1975-1976, 267-270.
O jeziku i otadžbini u bosanskom srednjem veku, "Problemi etničkog razvitka u Bosne i Hercegovine", Prilozi XI-XII/11-12, Sarajevo 1975-1976, 271-273.
Dubrovačka kovnica i proizvodnja srebra u Srbiji i Bosni, Istorijski glasnik 1-2, Beograd 1976, 91-98.
Prijepolje u srednjem veku, Simpozijum Seoski dani Sretena Vukosavljevića 3, Prijepolje 1976, 211-223.
Desetgodišnji rezultati istoriografije o srednjovjekovnoj Bosni (s Živković Pavo), Pregled 66/5, Sarajevo 1976, 561-568.
Results of Ten Years of Historiography Dealing with Mediaeval Bosnia (s Živković Pavo), Survey, periodical for social studies II, Sarajevo 1976, 188-199.
Anto Babić (3. januar 1899-12. januar 1974.), Godišnjak SANU 81 (za 1974.), Beograd 1976, 243-245.
Mere u srednjovekovnom rudarstvu Srbije i Bosne, Zbornik JAZU 8, Zagreb 1977, 133-140.
The Production of Gold, Silver and Copper in the Central Parts of the Balkans from the 13th to the 16th Century, (San Francisko, 1975), Beitrage zur Wirtschaftsgescichte 2, Stuttgart 1979, 41-69.
Dubrovčani kao preduzetnici u rudarstvu Srbije i Bosne, Acta historico oeconomica Iugoslaviae 6, Zagreb 1979, 1-20.
Pad Bosne i pokušaji otpora turskom osvajanju, "Istorija srpskog naroda II", Beograd 1982, 390-402.
Glose Srećkovićevog jevanđelja i učenje bosanske crkve, "Bogumilstvoto na Balkanot vo svetlinata na nanjnovite istražuvanja", MANU-SANU-ANU BiH, Skopje 1982, 207-222.
L'économie naturalle et la production merchande au XIIIe - XIVe siěcle dans les regions actualles de la Yugoslavie (s Kovačević-Kojić Desanka), Balcanica 13-14, Beograd 1982-1983, 45-56.
Sviluppo e arretratezza nella penisola balcanica fra il XIII e il XVI secolo (Prato 1978), Atti della Decima settimana di Studio", Firenze 1983, 291-311.
Mileševa i Bosna, "Mileševa u istoriji srpskog naroda", Naučni skupovi SANU 38, Odeljenje istorijskih nauka 6, Beograd 1987, 137-143.
Unfulfilled Autonomy: Urban Society in Serbia and Bosnia, Urban Society of Eastern Europe in Premodern Times, Los Angeles - London, 1987, 158-184.
Bosanska crkva u bosanskoj državi, Prilozi za istoriju Bosne i Hercegovine I, "Društvo i privreda srednjovjekovne Bosne", Posebna izdanja ANU BIH 88, Odjeljenje društvenih nauka 18, Sarajevo 1987, 191-254.
Vlaštaci. Stranica iz socijalne istorije, Godišnjak Društva istoričara Bosne i Hercegovine 39, Sarajevo 1988, 34-41.
O sastavu i snazi Lazarevog tabora na Kosovu, Vojnoistorijski glanik 40/2, Beograd 1989, 151-168.
Bosna i Vizantija, "Osamsto godina Povelje bana Kulina 1189-1989", Posebna izdanja ANU BiH 90, Odjeljenje društvenih nauka 23, Sarajevo 1989, 23-35.
Dvor i kultura u srednjovekovnoj bosanskoj državi, "Bosna i Hercegovina u tokovima istorijskih i kulturnih kretanja u jugoistočnoj Evropi", Zemaljski muzej, Sarajevo 1989, 61-69.
Ragusa e il suo retroterra nel Medio Evo, (Bari, 1988), "Ragusa e il Mediterraneo", Bari 1990, 15-26.
Jedna parnica srebreničkih franjevaca, Godišnjak Društva istoričara Bosne i Hercegovine 40-41 (1989-1990), Sarajevo 1991, 30-41.
Prenošenje kraljevstva u Bosnu, Prilog Odjeka "Šest Stoljeća od amrti bosanskog kralja Tvrtka I, Odjek 44/17-18, Sarajevo 1-31.X 1991, 8.
Narod Kačića Jovana Kinama, ZRVI 32, Beograd 1993., 19-35.
Dualistička heterodoksija u ulozi zemaljske crkve: bosanska crkva, Glasnik CANU, Odjeljenje društvenih nauka 9, Podgorica 1995, 7-34.
Kosače u istoriografiji, ‘Četvrti naučni skup istoričara u Gacku: Kosače – osnivači Hercegovine’, “Srpska proza danas. Kosače – osnivači Hercegovine (Zbornik radova)”, SPKD Prosvjeta Bileća, SPKD Prosvjeta Gacko, Fond ‘Vladimir i Svetozar Ćorović’ Beograd, Bileća-Gacko-Beograd 2002, 209-220.
Rudnici i rudarski poslovi, “S. Ćirković – D. Kovačević-Kojić – R. Ćuk, Staro srpsko rudarstvo“, Vukova zadužbina Beograd – Prometej Novi Sad Biblioteka Istorija, Beograd-Novi Sad 2002, 49-64.
Preduzetništvo i rudarsko pravo, “S. Ćirković – D. Kovačević-Kojić – R. Ćuk, Staro srpsko rudarstvo“, Vukova zadužbina Beograd – Prometej Novi Sad Biblioteka Istorija, Beograd-Novi Sad 2002, 79-93.
Pavlovića zemlja /Contrata dei Paulovich/, (Postanak i razvoj velikaške teritorije), "Zemlja Pavlovića. Srednji vijek i period turske vladavine", Zbornik radova sa naučnog skupa, Rogatica, 27-29. juna 2002., Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske i Univerzitet Srpsko Sarajevo, Naučni skupovi 5, Odjeljenje društvenih nauka 7, Banja Luka – Srpsko Sarajevo 2003, 37-45.
Jedno rano predanje o padu Hercegovine, "Spomenica Milana Vasića", ANU RS, Spomenica II, Odjeljenje društvenih nauka 14, Banja Luka 2005, 215-224.

Reference

^ Radić, Radivoj (2010). "Sima Ćrković (1929.-2009.)". Pro tempore : časopis studenata povijesti (jezik: hrvatski) (8–9): 602–605.
^ De Baets, Antoon (2018). Crimes against History. Routledge. str. 146. ISBN 978-1-35132-983-5.
^ Popov, Nebojša (2000). The road to war in Serbia: trauma and catharsis. Central European University Press. ISBN 978-963-9116-56-6. Pristupljeno 19. 5. 2011.
^ Ćirković, Sima (2020). Živeti sa istorijom. Belgrade: Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji. str. 390.
^ Ćirković, Sima (2020). Živeti sa istorijom. Belgrade: Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji. str. 194.
^ Ćirković, Sima (2020). Živeti sa istorijom. Belgrade: Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji. str. 168.