PROFILBARU.COM

Nacionalni park Slovački krš
Nacionalni park Slovački krš
IUCN kategorija II; (nacionalni park)
Lokacija	Košice
Površina	346.11 km²
Osnovano	2002.

Pećine Aggteleka i Slovačkog krša
Svjetska baština
	Domica
Lokacija	Mađarska, Slovačka
Kriterij	viii
Referenca	725
Uvrštenje	1995. (19. sjednica)
Proširenja	2000, 2008.
Površina	56.650 ha
Tampon-zona	86.797 ha
Koordinate	48°28′33″N 20°29′13″E

Pećine Aggteleka i Slovačkog krša izuzetna su grupa složenih, raznolikih i relativno netaknutih pećina koncentrisanih na relativno malom prostoru na sjeveroistočnoj granici Mađarske i jugoistočnoj granici Slovačke.

Kraški procesi su proizveli bogatu raznolikost struktura i staništa važnih s biološkog, geološkog i paleontološkog gledišta. Dok se krš nastavlja razvijati u planinama srednje visine i u umjerenim klimatskim uvjetima, sedimenti i fosilni oblici reljefa pružaju dovoljno dokaza o procesima u kasnoj kredi i ranim tercijarnim suptropskim i tropskim klimatskim uslovima, kao i periglacijalnim denudacijskim aktivnostima tokom kvartara.

Poznatije pećine

U velikom broju, nekoliko pećina se izdvaja.

Baradla-Domica je prekogranična mreža (pećinski kompleks), bogato ukrašena stalagmitima i stalaktitima, duga 21 km, od čega je otprilike jedna četvrtina na slovačkoj strani, a ostatak u Mađarskoj. Prvi pisani spomen Baradle, mađarskog dijela, datira iz 1549, a od 1920. služi kao turistička atrakcija. Slovački dio kompleksa - pećina Domica otkrivena je 1926. Pećinski kompleks u dužini 1700 metara otvoren je za javnost 1932. Pećina je bila naseljena još 5000 godina prije nove ere i važno je arheološko nalazište neolitske Buk Buk kulture. Temperatura u slovačkom dijelu varira između 10 i 12,3 °C sa vlažnošću iznad 95%. Pećina je važna aktivna potočna pećina u umjerenoj klimatskoj zoni i Ramsarsko područje.

Pećina Gombasek otkrivena je 1951. godine sa 530 od njenih 1525 m otvorenih za javnost od 1955. Pećina se također eksperimentalno koristi za "speleoterapiju" kao sanatorij, fokusiran na bolesti disajnih puteva zahvaljujući konstantnoj temperaturi od 9 °C, visokoj vlažnosti od 98% i povoljnoj mikroklimi. Geomorfološki je jedna od najmlađih, ali ipak i jedna od najupečatljivijih pećina u Slovačkoj sa izvanrednom dekoracijom koja joj je dala nadimak "Pećina iz bajke".

Dobšina (Ledena pećina) dodana je na listu svjetske baštine 2000. Otkrivena je 1870. iako je ulaz bio poznat mnogo prije. Otvorena je za javnost samo godinu dana nakon otkrića, a 1887. postala je prva pećina s električnim osvjetljenjem u Evropi. Debljina leda na podu se približava 25 m, sa površinom od 11.200 m² i procijenjenom zapreminom od 145.000 m3 leda. Prosječna temperatura je -1 °C (30 °F), a relativna vlažnost između 96 i 99%. Ova pećina spada među najljepše i najbogatije ukrašene ledene pećine na svijetu.

Zaštićeno područje

Nacionalni parkovi

Nacionalni park Aggtelek je nacionalni park u sjevernoj Mađarskoj, u regiji Aggtelek krš. Najveća vrijednost parka su navedene brojne pećine u ovom pograničnom području. Ima ih oko 280, različitih veličina. Park zauzima površinu 198.92 km2 od kojih su 39.22 km2 pod strogom zaštitom. Više od 100.000 turista posjeti park godišnje, za koje su na raspolaganju obilasci i studijske staze, kao i hoteli i kampovi. Ekološki, park je ugrožen zagađenjem otpadnim vodama i kućnim otpadom.

Nacionalni park Slovački krš je nacionalni park u jugoistočnoj Slovačkoj na istoimenoj planini, u području distrikta Košice. Pokriva površinu od 346.11 km² a njegova zaštitna zona je 117.41 km². Od 1. marta 1977. je i prvi slovački rezervat biosfere, kada je uključen u UNESCO-ov Program čovjek i biosfera.

Svjetska baština

Pećine u Aggtelek i Slovačkom kršu upisane su 1995. godine na UNESCO-ovu listu svetske baštine. Tada je registrovano 712 pećina, ali se smatra da ih ima i do 1.000. Obuhvataju površinu od 56.651 ha i većom tampon zonom.^[1]

Ramsarska područja

Redni broj	Foto	Naziv	Vrsta zaštićenog područja prema zakonodavstvu države	Evidencioni broj	Godina	Površina (ha)	Koordinate	Značaj
1.		Domika	Nacionalni park	1051	1.2.2001.^[2]	622	48°29'N 20°28'E.	Lokalitet ima posebnu vrijednost zbog velikog broja endemičnih i rijetkih biljnih i životinjskih vrsta, posebno podzemnih hidrobionta.
2.		Baradla sistem pećina i pripadajuće močvare	Nacionalni park	1092	14.8.2001.^[3]	2.056	48°28'N 20°30'E	Prošireni podzemni svijet Aggteleka i Slovačkog krša pruža stanište za više od 500 vrsta životinja troglobita, troglofila i trogloksena, uključujući endemske vrste kao što su buba Duvalius hungaricus i glista Allolobophora mozsaryorum.

Galerija slika iz pećina

Baradla u Aggteleku
Domica pećina u Slovačkom kršu
Jasovska pećina
Dobšin (Ledena pećina)

Reference

^ "UNESCO - Pećine Aggteleka i Slovačkog krša". whc.unesco.org. Pristupljeno 9. 10. 2021.
^ "Pećina Domoka". Ramsar Sites Information Service - rsis.ramsar.org. Pristupljeno 9. 2. 2021.
^ "Baradla sistem pećina i pripadajuće močvare". Ramsar Sites Information Service - rsis.ramsar.org. Pristupljeno 9. 2. 2021.