Proces kloniranja ovce DollyKloniranje transferom nukleusaSve biljke posjeduju mogućnost prirodnog kloniranja
Kloniranje (grč.κλών: grana, mladica) – u biologiji – jest postupak produkcije identičnih molekula, hromosoma, ćelija, organa ili organizama od istovjetnog biološkog entiteta. U naučnim kontekstima termin se prvenstveno koristi za identičnu reprodukciju nasljednih molekula (klonianje DNK, npr.)[1][1][2]
Svi oblici biološkog kloniranja, u biti, počivaju na fenomenu totpotentnosti svake ćelije, tj. činjenici da svaka od njih sadrži kompletnu genetičku informaciju za razvoj građe i funkcije cjelokupnog organizma.
Kloniranje je pojam koji potiče iz 1963. godine te, naizgled, nije posebno složen zahvat i već 1962. je britanski naučnik John Gurdon uspio klonirati jednu žabu. Uspješno je prenio jedro iz jedne tjelesne ćelije u neoplođenu jajnu ćeliju žabe u kojoj je prethodno uništio jezgro UV zračenjem. Iako se tako dobivena jajna ćelija uspjela razviti samo do punoglavca, ova tehnika prijenosa jezgra pokazala je put za nova uspješna kloniranja.
U definiranju pojma kloniranja se polazi s jedne strane u zoologiji i botanici a s druge u reprodukcijskoj medicini. Termin kloniranje se koristi i u ostalim oblastima nauke i svakodnevne prakse, kada se tako naziva bilo koje uvišestručavanje jednog predmeta, pojave, procesa ili čak ideje i stava.
Kloniranje je oblik bespolnog razmnožavanja različitih jednoćelijskih i višećelijskih organizama pri kojem nastaju potomci koji su jednaki roditeljskom organizmu i međusobno, ali, za nauku je, ipak, zanimljivije proučavanje kloniranje sisara.
U posljednjih nekoliko godina naučnici su uspjeli klonirati više vrsta životinja. Godine 2001. američki su naučnici čak pokušali klonirati čovjeka, no u tome nisu uspjeli. Jedna tehnika koju naučnici primjenjuju za dobijanje klonova naziva se nuklearni transfer.
Naučnici najprije iz ženke uzmu neoplođenu jajnu ćeliju i iz nje odstrane jezgro, koje sadrži DNK. Iz tijela životinje koju će klonirati uzme se odgovarajuća ćelija, naprimjer ćelija kože, čije jezgro sadrži sve genetske informacije o svom vlasniku. Tu ćeliju (ili samo njeno jezgro) naučnici tada unesu u jajnu ćeliju iz koje su odstranili jezgro i kroz nju puste struju. Tim se postupkom postiže sjedinjenje ćelije i citoplazme jajne ćelije. Nakon što dobije novo jezgro, jajna ćelija počinje se dijeliti kao da je oplođena, čime počinje razvoj klona životinje iz koje je uzeta tjelesna ćelija.
Embrion se tada može implantirati u maternicu surogat majke, gdje će se, u rijetkim slučajevima kada se sve odvija po planu, nastaviti razvijati dok ne dođe vrijeme da mlado dođe na svijet. Postoji i druga mogućnost, a to je da se embrion zadrži u materici samo dotle dok se iz embrioblasta ne uspiju izdvojiti embrionalne matične ćelije koje se dalje mogu držati u kulturi. Naučnici vjeruju da bi ovaj temeljni princip kloniranja trebao biti djelotvoran i u slučaju ljudi. Ranije spomenuti pokušaj kloniranja čovjeka izvršen je s namjerom da se dobiju embrionalne matične ćelije. Kloniranje u tu svrhu naziva se terapijsko kloniranje.
Hronologija:
^ abKapur Pojskić L., Ed. (2014): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN978-9958-9344-8-3.
^Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN9958-9344-1-8.
