Građanski rat

Građanski rat, u polemologiji poznat kao intradržavni rat, je rat između organiziranih grupa unutar jedne države. Cilj jedne strane može biti preuzimanje kontrole nad državom ili regijom, postizanje nezavisnosti regije ili promjena vladine politike.^[1] Latinski izraz bellum civile se koristio za označavanje različitih građanskih ratova Rimske republike tokom 1. stoljeća prije nove ere. Građanski rat je sukob visokog intenziteta, koji često uključuje oružane snage koje su održive, organizovane i velikih razmjera. Građanski ratovi mogu rezultirati velikim brojem žrtava i potrošnjom značajnih resursa.^[2]

Većina modernih građanskih ratova uključuje intervenciju stranih sila. Patrick M. Regan u svojoj knjizi Građanski ratovi i strane sile (2000.) piše da je u dvije trećine od 138 građanskih ratova između 1945. i 2000. godine došlo do međunarodne intervencije, pri čemu su Sjedinjene Američke Države intervenisale u trideset pet sukoba.^[3] Ovi građanski ratovi su u prosjeku trajali nešto više od četiri godine, što je dramatičan porast u odnosu na period između 1900. i 1944. godine kada su u prosjeku trajali godinu i po dana. Iako je stopa pojave novih građanskih ratova relativno smanjena od sredine 19. stoljeća, sve veća dužina tih ratova dovela je do povećanja broja ratova koji se odvijaju u bilo kojem trenutku. Na primjer, u prvoj polovini 20. stoljeća istovremeno je bilo više od pet građanskih ratova, dok je na kraju Hladnog rata bilo preko 20 građanskih ratova. Nakon 1945. godine, građanski ratovi su rezultirali smrću preko 25 miliona ljudi, kao i prisilnim raseljavanjem više miliona ljudi. Osim toga, građanski ratovi su rezultirali i ekonomskim kolapsom; Somalija, Mjanmar, Uganda i Angola su primjeri zemalja za koje se smatralo da su obećavale budućnost prije nego što su se upustile u građanske ratove.

Formalna klasifikacija

James Fearon, naučnik sa univerziteta Stanford, je definirao građanski rat kao "nasilni sukob unutar zemlje u kojoj organizovane skupine imaju za cilj preuzeti državnu vlast ili region ili promijeniti vladinu politiku".^[4] Ana Hironaka dalje precizira da je jedna strana građanskog rata uvijek država. Intenzitet u kojem građanski nemir postaje građanski rat osporavaju akademici. Neki politolozi definišu građanski rat kao sukob u kojem strada više od 1.000 ljudi, dok drugi dalje navode da mora biti najmanje 100 žrtava sa svake strane.

Trajanje i posljedice

Ann Hironaka, autor knjige "Neverending Wars", dijeli historiju modernih građanskih ratova na tri perioda: do 19.vijeka, od 19. do ranog 20. vijeka i kasni 20. vijek. Tokom 19. vijeka, dužina ratova je značajno manja, razlog je jer se uglavnom radilo o borbi za centar državne moći i snagu centralizovane vlasti, kao i zbog brze i konkretne intervencije drugih država koje podržavaju vladu. Nakon Drugog svjetskog rata, trajanje građanskih ratova je povećano u odnosu na period prije 19. vijeka. Razlozi su uglavnom slabost postkolonijalnih država i intervencija velikih sila na obje sukobljene strane. Najočiglednija zajednička karakteristika građanskih ratova je da se oni dešavaju u nestabilnim i krhkim državama.^[5]

Nedovršeni članak Građanski rat koji govori o ratu treba dopuniti. Dopunite ga prema pravilima Wikipedije.

Reference

1. Jackson, Richard (2007/ed). "Towards an Understanding of Contemporary Intrastate War". Government and Opposition (jezik: engleski). 42 (1): 121–128. doi:10.1111/j.1477-7053.2007.00215_1.x. ISSN 1477-7053. Provjerite vrijednost datuma u parametru: |date= (pomoć)
2. "Neverending Wars — Ann Hironaka". www.hup.harvard.edu (jezik: engleski). Pristupljeno 4. 2. 2022.
3. IkenberryJuly/August 2000, G. John (28. 1. 2009). "Civil Wars and Foreign Powers: Outside Intervention in Intrastate Conflict" (jezik: engleski). ISSN 0015-7120. Pristupljeno 4. 2. 2022.
4. Fearon, James D. (19. 2. 2019). "Iraq's Civil War" (jezik: engleski). ISSN 0015-7120. Pristupljeno 4. 2. 2022.
5. "Neverending Wars: The International Community, Weak States, and the Perpetuation of Civil War by Ann Hironaka | Request PDF". ResearchGate (jezik: engleski). Pristupljeno 4. 2. 2022.