PROFILBARU.COM

Historija

Također pogledajte

Reference

Februar je drugi mjesec godine po julijanskom i gregorijanskom kalendaru. Obično ima 28 dana, ali u prestupnim godinama ima 29. dana. To je prvi od pet mjeseci koji nema 31 dan (ostala četiri su april, juni, septembar i novembar) i jedini koji ima manje od 30 dana. Februar je treći i posljednji mjesec meteorološke zime na sjevernoj hemisferi. Na južnoj hemisferi, februar je treći i posljednji mjesec meteorološkog ljeta (što je sezonski ekvivalent onome što je avgust na sjevernoj hemisferi).

Februar je nazvan prema istoimenom rimskom prazniku čišćenja i pokajanja. U bosanskom jeziku se koristi i slavenski naziv veljača, koji potiče od pridjeva velji tj. veliki (veliki siječanj), mjesec kada se vrijeme velja (mijenja).

Izveden od latinske riječi, rimski mjesec Februarius dobio je naziv po latinskom terminu februum, što znači "pročišćenje", kroz ritual pročišćenja Februalia^[1] koji se održava 15. februara (pun mjesec) po starom lunarnom rimskom kalendaru. Januar i februar su posljednja dva mjeseca koja su dodana rimskom kalendaru, budući da su Rimljani prvobitno smatrali zimu kao period bez mjeseca. Dodao ih je Numa Pompilije oko 713. godine p. n. e. Februar je ostao posljednji mjesec kalendarske godine do vremena decemvira (oko 450. godine p. n. e.), kada je postao drugi mjesec. U određenim periodima februar je skraćen na 23 ili 24 dana, a 27-dnevni interkalarni mjesec, Intercalaris, povremeno je ubačen odmah nakon februara da bi se godina uskladila sa godišnjim dobima.

Februarske svetkovine u Starom Rimu uključivale su Amburbium (tačan datum nepoznat), Sementivae (2. februar), Februa (13-15. februar), Lupercalia (13.-15. februara), Parentalia (13.-22. februar), Quirinalia (17. februara), Feralia (21. februar), Caristia (22. februar), Terminalia (23. februar), Regifugium (24. februar) i Agonium Martiale (27. februar). Ovi dani ne odgovaraju modernom gregorijanskom kalendaru.

Prema reformama koje su uvele Julijanski kalendar, Interkalaris je ukinut, prestupne godine su se redovno dešavale svake četvrte godine, a u prestupnim godinama februar je dobio 29. dan. Nakon toga, postao je drugi mjesec kalendarske godine, što znači redoslijed prikazivanja mjeseci (januar, februar, mart, ..., decembar) u okviru kalendara za godinu. Čak i tokom srednjeg vijeka, kada je numerisana godina počinjala 25. marta ili 25. decembra, drugi mjesec je bio februar kad god je svih dvanaest mjeseci bilo prikazano po redu. Reforme gregorijanskog kalendara donijele su male promjene u sistemu određivanja koje su godine bile prestupne, ali su sadržale i februar od 29 dana.

Historijski nazivi za februar uključuju staroengleske izraze Solmonath (mjesec blata) i Kale-monath (nazvan po kupusu), kao i oznaku Karla Velikog Hornung. Na finskom, mjesec se zove helmikuu, što znači "biserni mjesec"; kada se snijeg topi na granama drveća, formira se kapljice, a kako se one ponovo smrzavaju, one su poput bisera od leda. Na poljskom, odnosno ukrajinskom, mjesec se zove luty ili lûtij (lyutiy), što znači mjesec leda ili jakog mraza. Na makedonskom je mjesec sečko, što znači mjesec sječe (drva). Na češkom se zove únor, što znači mjesec potapanja (riječnog leda).

Na slovenskom se februar tradicionalno naziva svečan, što je vezano za ledenice ili svijećnicu.^[2] Ovaj naziv potiče od sičana,^[3] zapisanog kao svičan u Novom kranjskom almanahu iz 1775., a u konačni oblik ga je promijenio Franc Metelko u svom Novom almanahu iz 1824. Ime je pisano i sečan, što znači "mjesec sječe" drveća.^[2]

Godine 1848. u Kmetijskim in rokodelskim novicama iznio je prijedlog Slovenskog društva iz Ljubljane da se ovaj mjesec nazove talnikom (vezano za otapanje leda), ali izraz nije ostao. Ideju je predložio sveštenik Blaž Potočnik.^[4] Drugo ime februara na slovenskom je bilo vesnar, po mitološkom liku Vesni.^[5]

Jan
Februar
Mar

^ "February | month | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). Pristupljeno 27. 1. 2024.
^ ^a ^b "Koledar prireditev v letu 2007 in druge informacije občine Dobrova–Polhov Gradec" [The Calendar of Events and Other Information of the Municipality of Dobrova–Polhov Gradec] (PDF) (jezik: slovenski). Municipality of Dobrova-Polhov Gradec. 2006. Arhivirano s originala (PDF), 2. 11. 2013. journal zahtijeva |journal= (pomoć)
^ Vasmer, Max, ured. (1972). "Zeitschrift für slavische Philologie". 36–37. Markert&Petters: 115. Arhivirano s originala, 6. 2. 2021. Pristupljeno 2. 10. 2020. journal zahtijeva |journal= (pomoć)
^ "Slovenska imena mesecev" [Slovene Names of Months]. Kmetijske in Rokodelske Novice. 6 (37). 13. 9. 1848. Arhivirano s originala, 4. 3. 2016. Pristupljeno 8. 3. 2016.
^ Bogataj, Janez (2005). "Slovenska mitologija – Vesna" [Slovene Mythology – Vesna]. Bilten; poštne znamke [Bulletin: Postage Stamps] (jezik: slovenski, engleski, i njemački) (56). ISSN 1318-6280. Arhivirano s originala, 24. 9. 2015. Pristupljeno 8. 3. 2016.