Ордэн «Дуслык»

Ордэн «Дуслык»
Арыгінальная назва	татар.: «Дуслык» ордены
Краіна	Расія
Рэгіён	Татарстан
Тып	ордэн^[d] і узнагарода суб’екта Расійскай Федэрацыі^[d]
Кім уручаецца	Прэзідэнт Татарстана
Дата заснавання	25 красавіка 2015
Статус	уручаецца
Старэйшая	Ордэн «За заслугі перад Рэспублікай Татарстан»^[d]
Малодшая	Медаль ордэна «За заслугі перад Рэспублікай Татарстан»^[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ордэн «Дуслык» (татар.: «Дуслык» ордены) — другая па значнасці дзяржаўная ўзнагарода Рэспублікі Татарстан, заснавана 25 красавіка 2015 і ўручаецца Раісам Рэспублікі Татарстан.

Гісторыя

Ордэн «Дуслык» заснаваны Законам Рэспублікі Татарстан ад 25 красавіка 2015 года, прынятым Дзяржаўным Саветам Рэспублікі Татарстан за подпісам Прэзідэнта Рэспублікі Татарстан Р. М. Мініханава^[1][2]. Дадзеная ўзнагарода была створана з прычыны пашырэння міжнароднага эканамічнага і міжрэгіянальнага супрацоўніцтва Татарстана ў рамках удасканалення яго ўзнагароднай сістэмы, стаўшы другім ордэнам Рэспублікі^[3][4]. Знешні выгляд ордэна быў усталяваны ўказам прэзідэнта ад 28 жніўня 2015 года^[1][5]. Аўтарам дызайну ордэна з’яўляецца мастак Г. Л. Эйдзінаў^[6][7]. Ордэнам за нумарам № 1 указам ад 19 жніўня 2015 года быў узнагароджаны першы прэзідэнт Татарстана М. Ш. Шайміеў^[8][9]. Па стане на 2020 год, ордэнам узнагароджана больш за 160 чалавек^[10]. Узнагародная палітыка выклікае пытанні, ордэн часта ўручаецца, пры гэтым адпаведныя ўказы не публікуюцца, у прыватнасці, значны рэзананс атрымала ўзнагароджанне 15-гадовага А. Р. Кадырава, сына кіраўніка Чачні Р. А. Кадырава^[11][12].

Статут

Ордэнам «Дуслык» узнагароджваюцца грамадзяне Расійскай Федэрацыі, замежныя грамадзяне і асобы без грамадзянства «за асаблівыя заслугі ва ўмацаванні міжнароднага аўтарытэту Рэспублікі Татарстан, дружбы і супрацоўніцтва паміж Рэспублікай Татарстан і замежнымі дзяржавамі, іншымі суб’ектамі Расійскай Федэрацыі, за значны ўклад у развіццё эканамічных, гандлёвых, навуковых, тэхнічных, сацыяльных, культурных сувязяў і прамысловага патэнцыялу, эфектыўнай інвестыцыйнай, дабрачыннай і грамадскай дзейнасці, якія спрыяюць росквіту Рэспублікі Татарстан»^[1][13]. Вышэйстаячай у адносінах да ордэна узнагародай з’яўляецца ордэн «За заслугі перад Рэспублікай Татарстан», ніжэйшы — медаль ордэна «За заслугі перад Рэспублікай Татарстан»^[1]. Ордэн носіцца на левым баку грудзей, пасля ордэнаў і медалёў Расійскай Федэрацыі і СССР, а таксама ордэна «За заслугі перад Рэспублікай Татарстан». Для паўсядзённага нашэння ордэна прызначана ордэнская планка, прычым адначасовае нашэнне ордэна разам з ордэнскай планкай не дапускаецца. Ордэнская планка таксама носіцца на левым баку грудзей і размяшчаецца пасля ўзнагарод СССР і РФ^[13].

Узнагароджанне ордэнам, як і астатнімі дзяржаўнымі ўзнагародамі Татарстана, робіцца ўказам Раіса Рэспублікі Татарстан па рашэнні адпаведнай камісіі па дзяржаўных узнагародах, афіцыйнае паведамленне аб узнагароджанні публікуецца ў газеце «Рэспубліка Татарстан»^[1][14]. Уручэнне ордэна робіцца раісам або іншымі службовымі асобамі па яго даручэнні на адпаведнай ўрачыстай цырымоніі^[15]. Узнагароджанне можа быць праведзена пасмяротна^[13]. У такім выпадку, а таксама па прычыне смерці ўзнагароджанага да ўручэння, ордэн перадаецца яго сваякам на памяць^[15]. Асобам, ганараваным ордэнам, даецца штомесячная грашовая выплата ў памеры 200 рублёў, субсідыі ў памеры 50 працэнтаў расходаў па аплаце жылля і камунальных паслуг, 100 працэнтаў па аплаце тэлефоннай сувязі, радыё, калектыўнай антэны, а таксама бясплатнае зуба-і слыхапратэзаванне^[16].

Апісанне

Рэверс знака ордэна.

Знак ордэна «Дуслык» выраблены з срэбра 925-й пробы і ўяўляе сабой васьміпрамянёвую пазалочаную зорку, прамяні якой ўтвараюць пяцівугольнікі. На гарызантальных і вертыкальных промнях намаляваны кветкавы арнамент, тады як дыяганальныя прамяні ўяўляюць сабой штралы. Адлегласць паміж процілеглымі прамянямі складае 52 міліметра. На аверсе знака ў цэнтры зоркі размешчаны круглы медальён дыяметрам 28 мм з выпуклай пазалочанай аблямоўкай, які па акружнасці апраўлены выявай кветак цюльпана на срэбным полі. У цэнтры медальёна, пакрытага сіняй эмаллю, размяшчаецца срэбная стылізаваная выява Казанскага Крамля. Рэверс знака ўяўляе сабой круглы медальён дыяметрам 28 мм, у цэнтры якога выбіты нумар ордэна, а па акружнасці размешчаны два надпісы: уверсе на татарскай мове — «ДУСЛЫК», унізе на рускай — «ДРУЖБА». Прамяні на рэверсе пакрытыя кветкавым арнаментам. Усе выявы і надпісы з’яўляюцца рэльефнымі^[1][5].

Пры дапамозе вушка і кальца знак злучаны з прамавугольнай калодкай памерамі 28 на 50 мм. Ніжняя частка калодкі выканана ў выглядзе пяцікутніка з вушкам і адтулінай для прадзявання сіняй шаўковай муаравай стужкі, у цэнтры якой размешчаны тры паласы ў колерах Дзяржаўнага сцяга Рэспублікі Татарстан: зялёная, белая і чырвоная. Шырыня стужкі складае 28 міліметраў, шырыня зялёнай і чырвонай палос — 4 мм, шырыня белай паласы — 1 мм. Ордэнская планка ўяўляе сабой прастакутную калодку памерамі 10 на 24 мм, абцягнутую ідэнтычнай па колерах стужкай. Шырыня стужкі складае 24 мм, зялёнай і чырвонай палос — 4 мм, шырыня белай паласы — 1 мм^[1][5].

Зноскі

1. Шайдуллин, Айнутдинова и др. 2019.
2. Закон Республики Татарстан от 25 апреля 2015 г. № 31-ЗРТ «О внесении изменений в статью 5.1 Закона Республики Татарстан „Об адресной социальной поддержке населения в Республике Татарстан“ и Закон Республики Татарстан „О государственных наградах Республики Татарстан“» (нявызн.). Электронный фонд правовых и нормативно-технических документов. Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
3. В Татарстане будет учреждён новый орден «Дуслык» (нявызн.). Правительство Республики Татарстан (16 красавіка 2015). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
4. Кирилл Антонов. Друг узнаётся по награде. За укрепление авторитета Татарстана будут вручать орден «Дуслык» (нявызн.). Коммерсантъ (9 красавіка 2015). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
5. Указ Президента Республики Татарстан от 28 августа 2015 г. № УП-809 «Об утверждении описаний ордена „Дуслык“ и медали ордена „За заслуги перед Республикой Татарстан“» (нявызн.). Газета «Республика Татарстан» (29 жніўня 2015). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
6. Айсылу Мирханова. На солнечной стороне (нявызн.). Журнал «Казань»^[tt] (27 снежня 2016). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
7. Персональная выставка Григория Эйдинова (нявызн.). Государственный музей изобразительных искусств Республики Татарстан (2 лютага 2017). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
8. Рустам Минниханов вручил Минтимеру Шаймиеву орден «Дуслык» под номером один (нявызн.). Правительство Республики Татарстан (18 верасня 2015). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
9. Указ Президента Республики Татарстан от 19 августа 2015 г. № УП-751 «О награждении орденом „Дуслык“» (нявызн.). Президент Республики Татарстан (19 жніўня 2015). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
10. Вопросы водоснабжения сельских поселений и исполнение закона о государственных наградах республики рассмотрены на заседании профильного комитета (нявызн.). Государственный Совет Республики Татарстан (19 лістапада 2020). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
11. Кирилл Антонов. Дружбу с Чечней подкрепили орденом. Рустам Минниханов вручил госнаграду Татарстана сыну Рамзана Кадырова (нявызн.). Коммерсантъ (24 кастрычніка 2023). Праверана 26 кастрычніка 2023.
12. Вероника Ваганова, Нурия Фатхуллина, Алина Блинова. Победил «Дуслык»: как Минниханов и Кадыров разрешили «казус Хамаева» (нявызн.). Бизнес Online (25 кастрычніка 2023). Праверана 26 кастрычніка 2023.
13. Закон Республики Татарстан от 10 октября 2011 г. № 74-ЗРТ «О государственных наградах Республики Татарстан» (с изменениями на 6 апреля 2023 года) (нявызн.). Электронный фонд правовых и нормативно-технических документов. Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 28 снежня 2021.
14. Эльфат Латыпов. Нелегкий путь к награде (нявызн.). Газета «Республика Татарстан» (9 ліпеня 2005). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
15. Указ Президента Республики Татарстан от 13 июня 2018 г. № УП-424 «Об утверждении Положения о порядке вручения государственных наград Республики Татарстан» (с изменениями на 16 апреля 2020 года) (нявызн.). Электронный фонд правовых и нормативно-технических документов. Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.
16. Закон Республики Татарстан от 8 декабря 2004 г. № 63-ЗРТ «Об адресной социальной поддержке населения в Республике Татарстан» (с изменениями на 22 июня 2021 года) (нявызн.). Электронный фонд правовых и нормативно-технических документов. Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2021. Праверана 19 снежня 2021.

Літаратура

• Шайдуллин Р. В., Айнутдинова Л. М. и др. «Дуслык», орден // Татарстану — 100 лет: иллюстрированные энциклопедические очерки. — Казань: Институт Татарской энциклопедии и регионоведения Академии наук Республики Татарстан, 2019. — С. 105—106. — 599 с. — ISBN 9785902375456. (руск.)

Спасылкі

• Орден «Дуслык» (нявызн.)(недаступная спасылка). Раис Республики Татарстан. Архівавана з першакрыніцы 9 чэрвеня 2024. Праверана 23 лютага 2024.