Ерней Копітар

Ерней Копітар
славенск.: Jernej Bartol Kopitar
Дата нараджэння	23 жніўня 1780(1780-08-23)[1][2]^[…]
Месца нараджэння	Рэпне^[d], Municipality of Vodice^[d], Славенія[4][5]
Дата смерці	11 жніўня 1844(1844-08-11)[3][4]^[…] (63 гады)
Месца смерці	Вена, Аўстрыйская імперыя[3][4]^[…]
Месца пахавання	Navje^[d]
Грамадзянства	Аўстрыйская імперыя
Род дзейнасці	мовазнавец, бібліятэкар, пісьменнік, перакладчык, славіст, філолаг, censor
Навуковая сфера	лінгвістыка, славістыка
Месца працы	Пецярбургская акадэмія навук
Член у	Таварыства сербскай славеснасці^[d] Пецярбургская акадэмія навук Расійская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Кракаўскае навуковае таварыства^[d][4]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ерней (Варфаламей) Копітар (славен. Jernej Bartol Kopitar; 21 жніўня 1780, Рэпне — 11 жніўня 1844, Вена) — славенскі лінгвіст, адзін з заснавальнікаў славістыкі.

Біяграфія

Скончыўшы гімназію ў Любляне, Копітар стаў гувернёрам у доме Зігмунда Цойза, а ў 1808 годзе пераехаў у Вену, дзе заняўся вывучэннем юрыспрудэнцыі, а таксама славянскіх моў. Працаваў у Венскай прыдворнай бібліятэцы бібліятэкарам, а пасля дырэктарам і цэнзарам па выданнях на новагрэчаскай і славянскіх мовах.

У 1808 году Копітар апублікаваў першую граматыку славенскай мовы, Slovnica slovanskega jezika na Kranjskem, Koroškem in Štajerskem («Граматыка славянскай мовы Краіны, Карынціі і Штырыі»). Ён таксама выдаў зборнік Glagolita Clozianus (1836), у які ўвайшлі так званыя «Брыжынскія (Фрэйзінгенскія) урыўкі» (славен. Brižinski spomeniki), найстаражытны вядомы тэкст на славенскай і першы тэкст, напісаны на славянскай мове лацінкай, з перакладам і каментарыямі. Высунуў тэорыю аб паннонскім паходжанні царкоўнаславянскай мовы, пасля адхіленая навуковай супольнасцю. Займаўся лексікаграфіяй, рэфармаваннем алфавіту, складаннем падручнікаў, зборам фальклору і асветніцкай дзейнасцю. Дзякуючы яго намаганням у 1817 годзе ў люблянскім ліцэі адкрылася кафедра славенскай мовы. Копітар падтрымліваў сяброўскія адносіны з Вукам Караджычам і дапамагаў яму ў працы над стварэннем літаратурнай сербскай мовы, нягледзячы на тое, што ў бытнасць цэнзарам Венскай бібліятэкі адмовіўся прапусціць кнігу Караджыча аб паразе Першага Сербскага паўстання. Копітар таксама ўпершыню адзначыў падабенства паміж няроднаснымі мовамі Балканаў.

Зноскі

1. https://de.wikisource.org/wiki/BLK%C3%96:Kopitar,_Bartholom%C3%A4us
2. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Grave_of_Jernej_Kopitar_at_Navje_park_in_Ljubljana,_Slovenia.jpg
3. Dr. Constant v. Wurzbach Kopitar, Bartholomäus // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Т. 12. — S. 437.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q25856"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q665807"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q88869088"></a>
4. http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/kopitar-jernej/ Праверана 30 жніўня 2022.
5. Slovenska biografija — Znanstvenoraziskovalni center Slovenske akademije znanosti in umetnosti. — ISSN 2350-5370
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15975890"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15977604"></a>

Літаратура

• БЭ ў 18 тамах. Т.8, Мн., 1999, С.413

Спасылкі

• Профіль Варфаламея (Барталамеуса) Копітара на афіцыйным сайце РАН