Аляксандра Ігнацьеўна Смоліч

Аляксандра Ігнацьеўна Смоліч
Дата нараджэння	12 (24) сакавіка 1897
Месца нараджэння	Мінск, Мінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	16 жніўня 1974(1974-08-16) (77 гадоў)
Месца смерці	Украіна
Месца пахавання	Мыкулычы
Грамадзянства	БССР
Муж	Аркадзь Антонавіч Смоліч
Род дзейнасці	педагог
Месца працы	Омскі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт^[d]
Альма-матар	Маскоўскі гарадскі народны ўніверсітэт імя А. Л. Шаняўскага^[d] БДУ Омскі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт^[d] (1940)

Аляксандра (Алеся) Ігнацьеўна Смоліч (у дзявоцтве Каткоўская; 12 (24) сакавіка 1897, Мінск — 16 жніўня 1974(1974-08-16), Украіна) — беларускі педагог, выкладчыца хіміі і біялогіі.

Біяграфія

Нарадзілася 12 сакавіка 1897 года па старым стылі ў Мінску. Складальніца беларускага буквара і беларускай граматыкі «Зорка».

Скончыла ў 1914 годзе Мінскія жаночыя педагагічныя двухгадовыя курсы (настаўнік пачатковай школы), у 1916 годзе вучылася ў Народным універсітэце імя А. Л. Шаняўскага ў Маскве, у 1928—1930 гадах на завочным аддзяленні Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Працавала ў Менску выкладчыцай пачатковай школы, пасля статыстыкам у Саўнаргасе БССР.

У 1931 годзе муж Аркадзь Смоліч быў сасланы ў Пермскую, а пасля ў Цюменскую вобласць. Аляксандра Смоліч з’ехала за мужам разам з трыма малымі дзецьмі^[1]. Працавала статыстыкам, пасля выкладчыцай школы у г. Ішым. У 1935 годзе скончыла курсы біяхімікаў пры Ленінградскім ІПКНА.

З 1938 года ў горадзе Омску, куды пасля другога арышту быў пераведзены муж. Аркадзь Смоліч быў расстраляны ў Омскай турме 17 чэрвеня 1938 года, аднак Аляксандры паведамілі што ён асуджаны да 10 гадоў ссылкі без права перапіскі. Аляксандра Смоліч увесь час шукала мужа і месца яго ссылкі, толькі ў 1957 годзе ёй у даведцы аб яго рэабілітацыі было паведамлена, што «Аляксандр Смоліч памёр 17 сакавіка 1943 года ў месцах заключэння ад інфаркту міякарда»^[1].

У Омску працавала лабаранткай, асістэнткай Омскага педагагічнага інстытута, у 1940 годзе скончыла завочнае аддзяленне біялагічнага факультэта інстытута. Выкладала ў школах № 10 і 11, адначасова з 1947 года — у фізкультурным тэхнікуме. Навуковыя інтарэсы: ужыванне кіно ў выкладанні; пазакласная праца па прыродазнаўстве; працоўнае выхаванне школьніка ў сям’і. У 1949 годзе скончыла вячэрні ўніверсітэт марксізму-ленінізму пры Омскім гаркаме УКП бальшавікоў.

З 1958 года на пенсіі, у 1967 пераехала на Украіну да ўнука. Памерла 16 жніўня 1974 года, пахавана на могілках сяла Мыкулычы Кіеўскай вобласці^[1].

Сям’я

Аркадзь Смоліч з жонкай Аляксандрай (у дзявоцтве — Каткоўская), 1920-я гг.

Жонка беларускага географа Аркадзя Антонавіча Смоліча (1891—1938). Пара гадавала траіх дзяцей: Максім (нар. 1918), Ганна (нар. 1919), Марыя (нар. 1928).

Крыніцы

1. "Казалось, никто не сможет разлучить нас". Полвека семья расстрелянного профессора искала его следы (руск.). Сибирь.Реалии (11 лістапада 2022). Праверана 12 лістапада 2023.