Сутачнае вярчэнне Зямлі

Нахіл зямной восі ў адносінах да плоскасці экліптыкі (плоскасці арбіты Зямлі)

Сутачнае вярчэнне Зямлі — кручэнне Зямлі вакол сваёй восі з перыядам у адны зорныя суткі, непасрэдна назіранай праявай чаго з'яўляецца сутачнае вярчэнне нябеснай сферы. Вярчэнне Зямлі адбываецца з захаду на ўсход. Пры назіранні з Палярнай зоркі або паўночнага полюса экліптыкі вярчэнне Зямлі адбываецца супраць гадзіннай стрэлкі.

Перыяд і хуткасць вярчэння

Сутачнае вярчэнне нябеснай сферы

• Зямля круціцца з захаду на ўсход.
• Поўны абарот (у інерцыяльнай сістэме адліку) Зямля робіць за зорныя суткі (86164,090530833 с ≈ 23 гадзіны 56 хвілін 4 секунды).
• Вуглавая хуткасць вярчэння Зямлі ${\displaystyle \omega ={\frac {2\pi }{T}}\approx 7,2921158553\cdot 10^{-5}}$с^-1.
• Лінейная хуткасць вярчэння Зямлі (на экватары) — 465,1013 м/с (1674,365 км/г).
• Лінейная хуткасць вярчэння Зямлі на адвольнай шыраце ${\displaystyle \varphi }$ і вышыні ${\displaystyle h}$ над узроўнем мора:

${\displaystyle v=\left({\frac {R_{e}\,R_{p}}{\sqrt {{R_{p}}^{2}+{R_{e}}^{2}\,{\mathrm {tg} ^{2}\varphi }}}}+{\frac {{R_{p}}^{2}h}{\sqrt {{R_{p}}^{4}+{R_{e}}^{4}\,\mathrm {tg} ^{2}\varphi }}}\right)\omega }$, дзе ${\displaystyle R_{e}}$ = 6378,1 км — экватарыяльны радыус, ${\displaystyle R_{p}}$ = 6356,8 км — палярны радыус.