Іван Пташнікаў

Іван Пташнікаў
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	7 кастрычніка 1932(1932-10-07)[1]
Месца нараджэння	Задроздзе, Крайскі сельсавет, Плешчаніцкі раён, БССР, СССР
Дата смерці	28 ліпеня 2016(2016-07-28)[2][3] (83 гады)
Месца смерці	Мінск, Беларусь
Пахаванне	Паўночныя могілкі
Грамадзянства	СССР → Беларусь
Альма-матар	аддзяленне журналістыкі філалагічнага факультэта БДУ (1957)
Месца працы	Беларусь Маладосць Полымя
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, паэт
Жанр	апавяданне, аповесць, раман
Мова твораў	беларуская
Дэбют	верш «На полі родным» (1952)
Грамадская дзейнасць
Член у	Саюз пісьменнікаў СССР Саюз беларускіх пісьменнікаў
Прэміі	Дзяржаўная прэмія БССР імя Якуба Коласа (1978)
Узнагароды
Цытаты ў Вікіцытатніку

Іва́н Мікала́евіч Пта́шнікаў (7 кастрычніка 1932, в. Задроздзе, Плешчаніцкі раён, цяпер у Лагойскім раёне — 28 ліпеня 2016^[4]) — беларускі пісьменнік. Заслужаны работнік культуры Беларускай ССР (1983). Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі імя Якуба Коласа (1978) за аповесць «Найдорф»

Біяграфія

Нарадзіўся ў сялянскай сям’і. Да вайны скончыў 3-ы класы Задроздзенскай пачатковай школы. Пасля вайны — Крайскую сямігодку (1948), Плешчаніцкую беларускую сярэднюю школу (1951). Працаваў у рэдакцыі плешчаніцкай раённай газеты «Ленінец», настаўнікам Лонваўскай пачатковай школы. Скончыў аддзяленне журналістыкі філалагічнага факультэта БДУ (1957). Рэдактар мастацкай літаратуры ў Дзяржаўным выдавецтве БССР (1957—1958), рэдактар аддзела прозы часопіса «Маладосць» (1958—1962), з 1962 — рэдактар аддзела прозы часопіса «Полымя». Член СП БССР (з 1959).

У 2005 годзе І. Пташнікаў перажыў інсульт, пасля гэтага не мог сам хадзіць і з дому яго выводзілі толькі ў шпіталь. Меў творчыя задумы, даваў інтэрв’ю, але, з уласных словаў, не меў сіл пісаць. Памёр 28 ліпеня 2016 года ў сваёй кватэры ў Мінску^[5]. Пахаваны на Паўночных могілках Мінска^[6].

Творчасць

Дэбютаваў у 1952 годзе вершам «На родным полі». Першая кніга «Зерне падае не на камень» (1959). Аўтар раманаў «Чакай у далёкіх Грынях» (1962), «Мсціжы» (1970), «Алімпіяда» (1984), аповесцей «Лонва» (1965), «Тартак» (1968), «Найдорф» (1975), шматлікіх апавяданняў.

Творчая прыхільнасць І. Пташнікава — вясковая тэматыка, веданне паўсядзённага побыту, звычаяў, псіхалогіі вяскоўцаў, здольнасць аўтара грунтоўна і ўсебакова паказаць дыялектыку характараў, праўду рэальных абставін. У яго апавяданнях («Алёшка», «Алені», «Бежанка») і ў аповесці «Лонва» упершыню пачала праяўляцца асаблівая ўвага да ўнутранага стану чалавека, загучаў матыў вайны ў чалавечых лёсах. Тэма вайны займае ў творчасці пісьменніка значнае месца. Трагедыі спаленых разам з людзьмі вёсак, такіх, як Дальва («Тартак»), барацьба партызанаў і беларусаў супраць акупантаў («Найдорф»), антываенны пафас многіх апавяданняў сведчаць пра тое, што вайна ў І. Пташнікава свая, перажытая ў дзяцінстве.^[7]

Бібліяграфія

• 1957 — апавяданне «Чачык»
• 1959 — апавяданне «Не па дарозе»
• 1959 — зборнік апавяданняў «Зерне падае не на камень»^[8]
• 1960 — раман «Чакай у далёкіх Грынях»^[9]
• 1964 — аповесць «Лонва»^[10]
• 1966 — зборнік апавяданняў «Сцяпан Жыхар з Сцешыц» («Алёшка», «Алені», «Уцякачка», «Агні» і інш.)
• 1967 — аповесць «Тартак»
• 1970 — раман «Мсціжы»
• 1975 — аповесць «Найдорф»
• 1983 — апавяданне «Эфка»
• 1984 — раман «Алімпіяда» («Воблакі шасцідзясятых»)
• 1987 — апавяданне «Львы»
• 1988 — апавяданне «Арчыбал»
• 1996 — эскіз «Ірга каласістая»
• 1997 — апавяданне «Францужанкі»
• 1998 — апавяданне «Тры пуды жыта»
• 1999 — апавяданне «Пагоня»
• 2001 — «Ненапісаная аповесць»
• 2004 — апавяданне «Аскепак зоркі»

Прызнанне

Узнагароджаны ордэнам «Знак Пашаны» і медалём. Заслужаны работнік культуры Беларускай ССР (1983). Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР імя Якуба Коласа (1978) за аповесць «Найдорф».

Выбраная бібліяграфія

• Тартак / Пташнікаў І. — Мн.:, Мастацкая літаратура, 2000.
• У зб.: Сена на асфальце. — Мн.: Літаратура і мастацтва, 2016. — («Бібліятэка выбраных твораў»).

Зноскі

1. Пташников Иван Николаевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
2. http://nn.by/?c=ar&i=174470
3. Наша Ніва — 1991. — ISSN 1819-1614; 1819-1630 Праверана 29 ліпеня 2016.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1272304"></a>
4. Памёр пісьменнік Іван Пташнікаў — nashaniva.by, 29.07.2016, 10:14
5. Памёр пісьменьнік Іван Пташнікаў — svaboda.org, 29.7.2016
6. Каго страціла Беларусь у 2016 годзе (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 27 мая 2017. Праверана 12 мая 2017.
7. Пташнікаў І. Тартак…
8. Пташников И. Н. Зерна падают не на камень: Повесть и рассказы / Пер. А. Еремушкин. — М., 1963.
9. Пташников И. Н. Зерна падают не на камень: Повесть и рассказы / Пер. А. Еремушкин. — М., 1963.
10. Пташников И. Н. Лонва : Повесть и рассказы : [Авториз. пер. с белорус. / Ил.: Е. Кулик]. — Мн.: Беларусь, 1967. — 368 с. — 70 000 экз.

Літаратура

• Пта́шнікаў Іван Мікалаевіч // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 606—607. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 109. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
• Андраюк С. Чалавек на зямлі: Нарыс творчасці І. Пташнікава. — Мн., 1987.
• Пташнікаў Іван // Беларускія пісьменнікі (1917—1990): Даведнік / Склад. А. К. Гардзіцкі. Нав. рэд. А. Л. Верабей. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1994. — 653 с.: іл. — 22 000 экз. — ISBN 5-340-00709-X.
• Пташнікаў Іван // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: БелЭн, 1992—1995.

Спасылкі

• Іван Пташнікаў на «Беларускай Палічцы» (бел.)
• http://www.svaboda.org/a/1624126.html