Эль Казовский (Елена Азовская; 13 июль 1948 йыл — 21 июль 2008 йыл) — венгр рәссамы; үҙ ваҡытында илдең әйҙәүсе рәссамдарының береһе була.
Шәхси тормошо
Эль Казовский Рәсәйҙә, Ленинградта Елена Казовская (Kazovskaya) исеме аҫтында тыуған. Уның әсәһе — сәнғәт белгесе Ирина Путолова, атаһы — физик, билдәле ҡытай фарфоры коллекционеры Ефим Казовский. Айырылышҡандан һуң,1951 һәм 1964 йылдарҙа, Елена өләсәһе һәм олатаһы менән Уралда, Түбәнге Тагилда йәшәй. Әсәһе 1955 йылда мажар архитекторы Луи Шкодаға (Skoda) кейәүгә сыға.
1965 йылды Казовскийҙар ғаиләһе Венгрияға йәшәргә күсә. 1977 йылда Елена Казовская живопись һөнәре буйынса Венгр нәфис сәнғәт академияһын тамамлай. Дьердь Кадар (György Kádár) һәм Игнатий Кокаш (Ignác Kokas) Елена Казовскийҙың остаздары була. 1976 йылдан ул венгр Художество фондының һәм йәш рәссамдарҙың студияһында эшләй.
Елена Казовская үҙенә Эль Казовский тигән ир-ат псевдонимын һайлай, һәр ваҡыт Зинаида Гиппиус йәки ҡыҙ-кавалерист Надежда Дурова һымаҡ ирҙәр костюмы кейеп йөрөй, Эль тигән ир-ат исеменән яҙа. 1978 йылдан мажар һынлы сәнғәт Ассоциацияһы ағзаһы булып китә.
Венгрияла рәссам Эль айырыуса әһәмиәтле замана мажар рәссамдары рәтенә инә. Күп һанлы шәхси һәм төркөмдәр менән Венгрияла, сит илдәрҙә (Амстердам, Нью-Йорк, Париж, Берлин, Рим һәм Санкт-Петербург) ойошторолған күргәҙмәләрҙә ҡатнаша. 2008 йылдың 21 июле Будапешта вафат була. Будапешта Farkasréti ҡәберлегенә ерләнгән.
Сәнғәте
Эльдең сәнғәти ижады осорҙарға бүленмәй — уның һәр бер картинаһы аныҡ һәм сағыу. Ул ғүмере буйына Венгрия һынлы сәнғәт донъяһында ҙур шәхескә күтәргән картиналарында ла, үҙенең яҙмышында да миф тыуҙыра. Рәссам Грааль кубогын, мифик һындар һ.б. төшөрә. Үҙенең был һындарҙы картинаға тейешенсә ҡуйылышын ул паноптикумдар тип атай.
Картиналарҙан тыш ул дизайн, перформанс, инсталляция әйберҙәрен, балауыҙ скульптуралар, костюм эскиздарын ижад итә, шиғырҙар яҙа.
Ты рождена из суеверий,
Из расточительных побед,
В тебя захлопывают двери,
Ни выхода, ни входа нет.
Ни выхода, ни входа в память,
Пожарище. Журчит вода
Под обгоревшими годами
И не остудит никогда.
В наш век следы сжигать положено,
Обременительный костер,
Вода моя, моя наложница,
Тобой все горы я растер.
Елена Казовская.
Бүләктәре
![]()
Казовскийҙың Будапештағы ҡәбере
- Кошут Премияһы (2002)
- Михай Мункачи Премияһы (1989)
- Дьюла Derkovits Стипендияһы (1980)
Күргәҙмәләре
Эль Казовский күмәк һәм шәхси күргәҙмәләрҙә ҡатнаша.
Шәхси күргәҙмәләре:
- Рус Дәүләт Музейы — Мәрмәр Һарай, Санкт-Петербург, 2005.
Күмәк күргәҙмәләре:
- Várfok Галереяһы, Будапешт, 2008;
- Мажар Сәнғәте. Сәнғәт Музейы Danubiana — Meulensteen, Братислава, 2007;
- Re: embrandt — Contemporary Hungarian Artists Respond. Һынлы сәнғәт музейы — Будапешт, Будапешт, 2006;
- Дөйөм Киңлек. Эрнст Музейы, Будапешт, Будапешт, 2006;
- «Ҡара-аҡ» — нәфис графика күргәҙмәһе (In Black and White — Graphic Art exhibition). Műcsarnok. Индонезия Илселеге / Кунстхалле Будапешт, 2001;
- Millennial serie of in the exhibitions Mucsarnok. Mucsarnok Kunsthalle, Будапешт, 2000.
Коллекциялары
Оҫтаның әҫәрҙәре ошо собрание һәм галереяларҙа һаҡлана:
Иҫкәрмәләр
Әҙәбиәт
- Эль Казовский. Книга Джана. М.: Три квадрата, 2011. — 348 с.
- Forgacs, Eva: El Kazovszkij (монография, 1996)
- Uhl, Gabriella: El Kazovszkij kegyetlen testszínháza (album, 2008)
Һылтанмалар
.jpg)
