| İsrail–Türkmənistan münasibətləri |
|---|
 |
|
|
İsrail–Türkmənistan münasibətləri — Türkmənistan ilə İsrail arasında beynəlxalq ikitərəfli diplomatik, siyasi, hərbi, ticarət, iqtisadi, mədəni və digər əlaqələr. İki ölkə arasında münasibətlər 1992-ci ildə Türkmənistanın SSRİ-dən müstəqillik əldə etməsindən sonra qurulur. İsrailin Türkmənistandakı səfiri - Moşe Kamxi (2017-ci ildən).
Tarix
İsrail və Türkmənistan arasındakı münasibətlər İranın sonuncusuna təsiri səbəbindən olduqca sakitdir. İsrail müxtəlif beynəlxalq təşkilatlarda Türkmənistanın Yəhudi dövlətinə münasibətdə bitərəfliyinə hörmət edir və bu ölkə ilə münasibətləri özü üçün vacib hesab edir. Buna baxmayaraq, Türkmənistan hökuməti İsrail səfirlərini (Dinel və Koren) iki dəfə qəbul etməmiş və 2016-cı ilin may ayında İsrail səfəri zamanı Türkmənistan Xarici İşlər Naziri Rəşid Meredov da Fələstin Muxtariyyətini ziyarət etmişdir[1].
2012-ci ildə İsrail nümayəndə heyəti Aşqabada səfər edir və neft və yanacaq-enerji şirkətlərinin rəhbərləri ilə görüşlər keçirir. Həmin ilin oktyabr ayında İsrail prezidenti Şimon Peres türkmən həmkarı Qurbanqulu Berdiməhəmmədova Türkmənistanın müstəqilliyinin 21-ci ildönümü münasibətilə təbrik məktubu göndərir[2]. Prezident Peres mesajında iki ölkə arasındakı əlaqələrin gücləndirəcəyinə ümid etdiyini söyləyir.
İsrail Baş Naziri Netanyahu Türkmənistan Xarici İşlər Naziri Rəşid Meredov ilə 29 sentyabr 2013-cü il tarixində Nyu-Yorkda BMT Baş Assambleyasında görüşür. Bu görüş İsrailin Türkmənistandakı ilk səfiri təyin olunmasından üç ay sonra baş verir[3]. Görüşdən sonra ikitərəfli münasibətlərin "dərinləşməsi və genişləndirilməsi" barədə məlumat verilir.
İki ölkə arasında əməkdaşlıq Türkmənistan üçün son dərəcə vacib olan səhiyyə, su idarəetməsi və kənd təsərrüfatı kimi sahələrdə baş verir[4].
2017-ci ilin iyun ayında Qüdsdə xarici işlər nazirinin müavinləri səviyyəsində ikitərəfli məsləhətləşmələr aparılır. Siyasi, ticarət-iqtisadi, mədəni və humanitar sahələrdə əlaqələrin gücləndirilməsi, həmçinin sənaye, yüksək texnologiyalar, su ehtiyatları, səhiyyə və turizm sahələrində əməkdaşlığın inkişafı üçün bir sıra məsələlər müzakirə edilir[5].
Əməkdaşlıq
İsrail Türkmənbaşı şəhərində bir neft emalı zavodunun yenidən qurulmasına ümumilikdə 1,6 milyard dollar sərmayə qoyan ölkələrdən biri olmuşdur. Layihədə Yaponiya, Türkiyə, Fransa, Almaniya, İran və digər ölkələr də iştirak edir.
8 avqust 2018-ci il tarixində Aşqabadda enerji sektoru, kənd təsərrüfatı, təhsil və turizm sahələrində ikitərəfli əməkdaşlıq mövzusunda hər iki ölkənin Xarici İşlər Nazirliklərinin nümayəndələrinin danışıqları edilir. Medianın verdiyi məlumatlara görə 2018-ci il üçün İsrail şirkətləri Türkmənistana kənd təsərrüfatının inkişafında fəal şəkildə kömək edir və bu ölkədə ən böyük neft emalı zavodunu yenidən qurur[6].
İstinadlar
