Yerin mantiyası

Yerin mantiyası

Mantiya (yun. mantion- plaş, örtük) — Yer kürəsinin Maxaroviçiç sərhədindən (30–35 km, Yer qabığının dabanı) 2900 km dərinliyə kimi (nüvənin xarici Vixert-Qutenberq sərhədi) olan hissəsi.[1] Əsasən, maqnezium və dəmirlə zəngin olan ağır minerallardan təşkil olunmuşdur. Mantiya quruluşuna görə 3 hissəyə bölünür: üst (300 km-ədək), orta (300–950 km) və alt (950–2900 km) mantiya. Tektonik hərəkətlər, maqmatizm və s. proseslər mantiya ilə əlaqədardır.[2]

Yerin mantiyası Yerin nüvəsinin xarici sərhədində uzununa dalğaların sürəti (Vp) orta hesabla 8 km/s-dan (7,8–8,5 km\s) ~ 13,6 km\s-dək (nüvənin Perqam sərhədində), eninə dalğaların (Vs) sürəti isə uyğun olaraq 4,4–7,3 km\s-dək artır. Yerin mantiyası sıxlığın şaquli paylanması yer qabığının altında 3,3–3,5 q\sm3-dək, nüvənin xarici sərhədində 5,6–5,9 q\sm3-dək dəyişir. Yerin mantiyası üçün ağırlıq qüvvəsinin (g) hesablanmış qiyməti dəyişməz kəmiyyətdir: g"const"1000 sm\san2. Yer qabığı altında təzyiq 1,3–1,4 mln. atm-ə yaxındır. Okean altındakı təzyiq qitə qabığı altındakı təzyiqdən xeyli azdır. Yerin mantiyası elektrik keçiriciliyi dərinliyə getdikcə artır. Müxtəlif müəlliflərə görə, mantiyanın dabanında temperatur 1500–10000 °C arasında dəyişir, sabit temperatur qradiyentin 0,6 qrad\km 3000°-yə dədər ehtimal olunur. Mantiya səthinin temperaturu, ola bilsin ki, ərimə temperaturu intervalına yaxındır.

Digər planetlərin mantiyaları

Merkuri təxminən 490 kilometr (300 mil) qalınlığında silikat mantiyaya malikdir və onun kütləsinin yalnız 28%-ni təşkil edir. Veneranın silikat mantiyası təxminən 2800 kilometr (1700 mil) qalınlığındadır və onun kütləsinin təxminən 70%-ni təşkil edir. Marsın silikat mantiyası təqribən 1600 kilometr (990 mil) qalınlığındadır və onun kütləsinin ~74-88%-ni təşkil edir və xassignit meteoritləri ilə təmsil oluna bilər.

Asteroidlərin mantiyası

Ən böyük asteroidlərdən bəzilərinin mantiyaları var;məsələn, Vesta tərkibində diogenit meteoritlərinə bənzər silikat mantiyaya malikdir.

  • Yer modelinin qatları
    Yer modelinin qatları
  • Aşağı mantiya
    Aşağı mantiya
  • Mantiya şleyfi
    Mantiya şleyfi

Həmçinin baxi

İstinadlar

  1. ↑ Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.
  2. ↑ Yerin mantiyası // Geomorfoloji terminlərin izahlı lüğəti. Bakı: "Elm". 2012. səh. 177. ISBN 978-9952-453-14-0.

Read other articles:

فاردينوت (آراغاتسوتن)

فاردينوت (بالأرمنية: Վարդենուտ)‏  تاريخ التأسيس 1831  تقسيم إداري البلد  أرمينيا[1] المقاطعة آراغاتسوتن خصائص جغرافية إحداثيات 40°28′14″N 44°21′55″E / 40.470555555556°N 44.365277777778°E / 40.470555555556; 44.365277777778  الارتفاع 1900 متر  السكان التعداد السكاني 710 نسمة (إحصاء 2012) ...

 

Вальвіньєр

ВальвіньєрValvignères Країна  Франція Регіон Овернь-Рона-Альпи  Департамент Ардеш  Округ Прива Кантон Вів'є Код INSEE 07332 Поштові індекси 07400 Координати 44°30′05″ пн. ш. 4°34′30″ сх. д.H G O Висота 136 - 521 м.н.р.м. Площа 29,78 км² Населення 439 (01-2020[1]) Густота 15,48 ос./км² Ро...

 

Лисогірка (Гуменецька сільська громада)

У Вікіпедії є статті про інші населені пункти з такою назвою: Лисогірка. село Лисогірка В'їзд у село Лисогірка зі автошляху Н-03В'їзд у село Лисогірка зі автошляху Н-03 Країна  Україна Область Хмельницька область Район Кам'янець-Подільський район Громада Гуменецька сільсь

Architecture of Palestine

The architecture of Palestine covers a vast historical time frame and a number of different styles and influences over the ages. The urban architecture of the region of Palestine prior to 1850 was relatively sophisticated. The Palestinian townhouse shared in the same basic conceptions regarding the arrangement of living space and apartment types commonly seen throughout the Eastern Mediterranean. The rich diversity and underlying unity of the architectural culture of this wider region stretch...

 

روكا دي كامبيو

روكا دي كامبيو   الاسم الرسمي (بالإيطالية: Rocca di Cambio)‏    الإحداثيات 42°14′14″N 13°29′24″E / 42.237222222222°N 13.49°E / 42.237222222222; 13.49  [1] تقسيم إداري  البلد إيطاليا[2]  التقسيم الأعلى مقاطعة لَكوِيلة  خصائص جغرافية  المساحة 27.62 كيلومتر مربع (9 أكتوبر 2011)...

 

2d Low Altitude Air Defense Battalion

2d Low Altitude Air Defense Battalion2d LAAD InsigniaActiveOctober 1, 1983 — presentCountry United States of AmericaBranch United States Marine CorpsTypeAir DefenseRoleAir DefensePart ofMarine Air Control Group 282nd Marine Aircraft WingGarrison/HQMarine Corps Air Station Cherry PointNickname(s)2nd LAADMotto(s)“Death from Below”EngagementsOperation Desert StormOperation Iraqi FreedomOperation Enduring FreedomCommandersCurrentcommanderLtCol Bradley S. CreedonMilitary u...

SMA Negeri 4 Jakarta

SMA Negeri 4 JakartaInformasiDidirikan21 Maret 1951AkreditasiAKepala SekolahAchmad Subekti, M. PdJurusan atau peminatanMIPA, IPS, dan IBBRentang kelasX, XI, dan XIIKurikulumKurikulum MerdekaJumlah siswa632‎NEM terendah8,200 (2012)NEM tertinggi9,725 (2012)Nilai masuk rata-rata8,51 (2012)AlamatLokasiJl. Batu No. 3 Gambir, Jakarta Pusat, DKI Jakarta, IndonesiaTel./Faks.021-3843937Situs webhttps://www.sman4-jakarta.sch.id/MotoIman, Ilmu, Amal, SMA 4 Jaya! Sekolah Menengah Atas Ne...

 

Akeem Ayers

American football player (born 1989) American football player Akeem AyersAyers with the Colts in 2016No. 56, 55, 48Position:LinebackerPersonal informationBorn: (1989-07-10) July 10, 1989 (age 34)Los Angeles, California, U.S.Height:6 ft 3 in (1.91 m)Weight:247 lb (112 kg)Career informationHigh school:Los Angeles (CA) Verbum DeiCollege:UCLANFL Draft:2011 / Round: 2 / Pick: 39Career history Tennessee Titans (2011–2014) New England Patriots (201...

 

Radio Music Society

2012 studio album by Esperanza SpaldingRadio Music SocietyStudio album by Esperanza SpaldingReleasedMarch 20, 2012Genre Contemporary jazz big band R&B neo soul Length57:54LabelHeads Up InternationalProducerEsperanza SpaldingEsperanza Spalding chronology Chamber Music Society(2010) Radio Music Society(2012) Emily's D+Evolution(2016) Singles from Radio Music Society Black GoldReleased: February 1, 2012 Radio SongReleased: March 26, 2012 Radio Music Society is the fourth studio album...

Jedediah Smith Redwoods State Park

State park in northern California, United States Jedediah Smith Redwoods State ParkStout Memorial GroveShow map of CaliforniaShow map of the United StatesLocationDel Norte County, California, United StatesNearest cityCrescent City, CaliforniaCoordinates41°46′54″N 124°6′2″W / 41.78167°N 124.10056°W / 41.78167; -124.10056Area10,430 acres (4,220 ha)Established1929Governing bodyCalifornia Department of Parks and Recreation Jedediah Smith Redwoods...

 

No. 623 Squadron RAF

No. 623 Squadron RAFActive10 Aug 1943 – 6 Dec 1943Country United KingdomBranch Royal Air ForceTypeinactiveRoleBomber SquadronPart ofNo. 3 Group RAF RAF Bomber CommandStationRAF Downham MarketInsigniaSquadron CodesIC (Aug 1943 – Dec 1943)[1][2]Aircraft flownBomberShort Stirling Four-engined heavy bomberMilitary unit No. 623 Squadron RAF was a heavy bomber squadron of the Royal Air Force for several months in 1943 during the Second World War. History The squadron was fo...

 

Iron Man 2

2010 Marvel Studios film Iron Man 2Theatrical release posterDirected byJon FavreauScreenplay byJustin TherouxBased onIron Manby Stan LeeLarry LieberDon HeckJack KirbyProduced byKevin FeigeStarring Robert Downey Jr. Gwyneth Paltrow Don Cheadle Scarlett Johansson Sam Rockwell Mickey Rourke Samuel L. Jackson CinematographyMatthew LibatiqueEdited by Dan Lebental Richard Pearson Music byJohn DebneyProductioncompanyMarvel StudiosDistributed byParamount Pictures[a]Release dates April 26...

PS Makassar

Artikel ini bukan mengenai PSM Makassar. PS MakassarNama lengkapPersatuan Sepak bola Makassar UtamaJulukanLaskar Kota DaengNama singkatPS MakassarPS Makassar UtamaStadionLapangan Karebosidi Jl. Jenderal Achmad Yani, Kelurahan Baru, Kota Makassar, Sulawesi Selatan, IndonesiaPemilikAskot PSSI MakassarPemkot MakassarKetua Zico Andi Lolo Kostum kandang Kostum tandang PS Makassar (singkatan dari Persatuan Sepak bola Makassar) atau PS Makassar Utama (singkatan dari Persatuan Sepak bola Makassar Uta...

 

David Soslan

David SoslanQueen Tamar and David Soslan. From the painting by G. Kotayev, B. Sanakoyev and U. Gassiyev.King consort of GeorgiaTenurec. 1187/1189 – c. 1207Died1207SpouseTamar of GeorgiaIssueGeorge IV of Georgia Rusudan of GeorgiaHouseBagrationi dynastyFatherJadaronReligionGeorgian Orthodox ChurchKhelrtva David Soslan (Georgian: დავით სოსლანი, romanized: davit soslani) (died 1207) was a prince from Alania and second husband of Queen Tamar, whom he married in c. 11...

 

La Venta

Archaeological site of the Olmec civilization located in Tabasco, Mexico This article is about the archeological site in Mexico. For other uses, see La Venta (disambiguation). Great pyramid. The Grandmother, La Venta (reproduction). Officially known as Monument 5, this statue is thought to represent a kneeling baby-face figure.[1] La Venta is a pre-Columbian archaeological site of the Olmec civilization located in the present-day Mexican state of Tabasco. Some of the artifacts have be...

John Turnbull (actor)

Scottish actor (1880–1956) John Turnbullin The Night of the Party (1934)Born5 November 1880Dunbar, East Lothian, ScotlandDied23 February 1956 (1956-02-24) (aged 75)Marylebone, West London, EnglandYears active1920–1950 John Turnbull (5 November 1880 – 23 February 1956) was a British stage and film actor. He was married to Eve Marchew and Beatrice Alice Scott (actress).[1][2] Selected filmography The Amazing Quest of Mr. Ernest Bliss (1920) - Willie Mott Ton...

 

Nest-building in primates

Bornean orangutan (Pongo pygmaeus) in its nest Certain extant strepsirrhines (lemurs and lorisoids) and hominid apes (humans, chimpanzees, gorillas and orangutans) build nests for both sleeping and raising families. Hominid apes build nests for sleeping at night, and in some species, for sleeping during the day. Nest-building by hominid apes is learned by infants watching the mother and others in the group, and is considered tool use rather than animal architecture.[1][2] Old ...

 

Capilla de Enrique VII

Capilla mariana de Enrique VII Henry VII Lady Chapel Vista exterior de la capillaLocalizaciónPaís Reino Unido Reino UnidoDivisión Inglaterra InglaterraLocalidad WestminsterCoordenadas 51°29′57″N 0°07′36″O / 51.4993, -0.1266Información religiosaCulto Iglesia de InglaterraAdvocación Orden del Baño y Virgen MaríaHistoria del edificioFundador Enrique VII de InglaterraConstrucción 1503-1509Datos arquitectónicosTipo Capilla absidialEstilo gótico perpend...

Vagrant Records

American record label Vagrant RecordsParent companyBMG Rights ManagementFounded1996FounderRich Egan, Jon CohenDistributor(s)Universal Music Group[1]GenreEmo, punk, indie rock, alternative rock, post-hardcoreCountry of originUnited StatesLocationSanta Monica, CaliforniaOfficial websitewww.vagrant.com Vagrant Records is an American record label based in California.[2] It was founded in 1995 by Rich Egan and Jon Cohen. The label focuses on rock, but features artists in a variety ...

 

Jatijajar, Tapos, Depok

Suratan puniki kasurat nganggén basa alus. Indik paindikan liyanan, cingak Jatijajar. Koordinat: 6°25′05″S 106°51′56″E / 6.41800457410014°S 106.86549772517358°E / -6.41800457410014; 106.86549772517358 JatijajarKalurahanPeta genah Kelurahan JatijajarNegara IndonésiaPropinsiJawa BaratKotaDepokKecamatanTaposKodepos16455Kode Kéméndagri32.76.10.1005 Kode BPS3276041005 Jatijajar (aksara Bali: jatijajaŕ) inggih punika silih tunggil kelurahan ring wewida...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!