Xoruzgülü

Xoruzgülü
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Dəstə: Qaymaqçiçəklilər Fəsilə: Qaymaqçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Ranunculoideae Triba: Adonideae Cins: Xoruzgülü
Beynəlxalq elmi adı
Adonis L., 1753[1][2]
Şəkil axtarışı ITIS   18724 NCBI   46984 EOL   72687

Xoruzgülü və ya dağçiçəyi (lat. Adonis) — qaymaqçiçəklilər fəsiləsindən bitki cinsi.

Bir və ya çoxillik ot bitkisidir. Yarpaqları çox bölümlüdür. 20-dək, Azərbaycanda 5 növü məlumdur. Zəhərli olduğundan heyvanlar yemir. Ən çox yayılanı bahar xoruzgülüdür (Adonis vernalis). Otunun və çiçəyinin sulu cövhərindən ürək və ürək-damar nevrozlarında istifadə olunur.

Payız xoruzgülü (Adonis annua)

Növləri

• Adonis aestivalis L. — Yay xoruzgülü
• Adonis amurensis Regel & Radde — Amur xoruzgülü
• Adonis annua L. — Payız xoruzgülü
  • [syn. Adonis autumnalis L.]
  • [syn. Adonis phoenicea Bercht. & J.Presl]
• Adonis chrysocyathus Hook.f. & Thomson — Qızılı xoruzgülü
• Adonis flammea Jacq. — Parlaq xoruzgülü
• Adonis microcarpa DC.
• Adonis mongolica Simonov. — Monqol xoruzgülü
• Adonis multiflora Nishikawa & Koji Ito — Çoxçiçəkli xoruzgülü
• Adonis pseudoamurensis W.T.Wang — Yalançı amur xoruzgülü^[3]
• Adonis sibirica Patrin ex Ledeb. — Sibir xoruzgülü və ya Appenin xoruzgülü
• Adonis turkestanica (Korsh.) Adolf — Türküstan xoruzgülü
• Adonis vernalis L. — Bahar xoruzgülü
• Adonis wolgensis Ledeb. — Volqa xoruzgülü

Azərbaycanın dərman bitkiləri

• Yay xoruzgülü (Adonis aestivalis L.)
• Amur xoruzgülü (Adonis amurensis Regel et Radde)
• Apennin xoruzgülü (Adonis apennina L.)
• Qızılı xoruzgülü (Adonis chrysocyathus Hook. fil. et Thoms.)
• Alovlu xoruzgülü (Adonis flammea Jacq.)
• Xırdaçiçək xoruzgülü (Adonis parviflora Fisch. ex DC.)
• Sibir xoruzgülü (Adonis sibirica)
• Türküstan xoruzgülü (Adonis turkestanica)
• Bahar xoruzgülü (Adonis vernalis L.)
• Volqa xoruzgülü (Adonis wolgensis Stev.)

İstinadlar

1. Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 242. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
2. Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 547.
3. "Bəzi mənbələdə sinonim kimi baxılır". 2022-04-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-04.

Həmçinin bax