Vətəndaş texnologiyası

Vətəndaş texnologiyası — xalq və hökumət arasındakı əlaqəni kommunikasiyalar, qərarların qəbulu, xidmətlərin göstərilməsi və siyasi proses üçün proqram təminatı ilə gücləndirən texnologiya. Bura könüllülər, qeyri-kommersiya təşkilatları, məsləhətçilər və özəl şirkətlərdən ibarət icmanın rəhbərlik etdiyi komandalar tərəfindən qurulmuş proqram təminatı, eləcə də hökumət daxilində işləyən texnoloji qruplar ilə hökuməti dəstəkləyən informasiya və kommunikasiya texnologiyaları daxildir.^[1][2][3][4]

Tərifi

Elektron hökumət xidmətləri vətəndaş və onların hökuməti (C2G), hökumətlər və digər dövlət qurumları (G2G), hökumət və vətəndaşlar (G2C), hökumət və işçilər (G2E) və hökumətlə özəl sektor (G2B) arasında rəqəmsal qarşılıqlı əlaqələrdən ibarətdir.^[5]

ABŞ qeyri-kommersiya təşkilatı olan "Knight Foundation"dan 2013-cü il hesabatı vətəndaş texnologiya məkanında müxtəlif fokusların xəritəsini tərtib etməyə çalışır. Bu, vətəndaş texnologiyası layihələrini geniş şəkildə iki kateqoriyaya ayırır: açıq hökumət və icma fəaliyyəti.^[6]

İndiki dövrdə vətəndaşlara sosial media vasitəsilə də öz nümayəndələrinə çıxış imkanı verilir. Onlar "Twitter" və "Facebook" kimi platformalar vasitəsilə öz narahatlıqlarını birbaşa hökumət rəsmilərinə bildirə bilirlər. Keçmişdə onlayn səsvermənin yerli seçkilər üçün səsvermə variantı olması halları olmuşdur. Məsələn, 2000-ci ildə Arizona seçkilərində bu üsul tətbiq olunduqda, əvvəlki seçkiyə nisbətən iki dəfə çox fəallıq müşahidə edildi. Hökumətdə vətəndaş texnologiyasının yaxşı idarəetmə texnikasını təmin etdiyi, lakin ədalətli demokratik təmsilçiliyi təmin etmək üçün yetərli olmadığı iddia edilir.^[7] Sosial media həm də hökumətlə onun vətəndaşları arasında əlaqəni inkişaf etdirmək və hökumət sektorlarında şəffaflığın artırılması istiqamətində hökumətin artan aspektinə çevrilir.^[8]

Təsiri

Vətəndaş texnologiyasının təmin etdiyi rahatlıqlara görə faydaları ilə yanaşı, onun sosial davranışa və vətəndaş iştirakına təsirləri ilə bağlı artan narahatlıqlar var. Yeni texnologiya əlaqə və yeni kommunikasiyalara imkan verir, eləcə də şəxsi mühitdən kənar məsələlər və kontekstlərlə qarşılıqlı münasibətimizi də dəyişir.^[9] Vətəndaş texnologiyası açıq hökumət məlumatları ilə hökumətdə şəffaflığı təmin edir və müxtəlif sosial-iqtisadi səviyyələrdən daha çox insana əvvəllər mümkün olmayan şəkildə vətəndaş məsələləri qurmağa və onlarla məşğul olmağa imkan verir.^[10]

E-poçt və sosial medianın artması və ənənəvi, şəxsi sosial qarşılıqlı əlaqənin azalması ilə üz-üzə qarşılıqlı əlaqənin əhəmiyyəti də şübhə altına alınmışdır. Bütövlükdə texnologiya sosial normadakı bu dəyişikliyə görə məsuliyyət daşıya bilər, lakin o, audio və video kommunikasiya imkanları ilə bu dəyişikliyi geri qaytarmaq potensialına da malikdir. Bunların şəxsi qarşılıqlı əlaqə üçün uyğun əvəzedicilər olmasını və ya hər hansı bir əvəzedicinin mümkün olub-olmadığını müəyyən etmək üçün daha çox araşdırma aparılmalı olduğu qənaətinə gəlinmişdir.^[11]

Həmçinin bax

• Rəqəmsal vətəndaş
• Elektron hökumət

İstinadlar

1. "Civic Tech: Entrepreneurship Opportunities". 2014-07-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
2. "Nick Bilton: New York Times: Changing Government and Tech With Geeks". 2010-07-06. 2018-02-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-31.
3. "But What Is "Civic"?". 11 July 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 March 2023.
4. Mandarano, Lynn. "Building Social Capital in the Digital Age of Civic Engagement". Journal of Planning Literature. 2011. 2020-02-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-31.
5. Jeong Chun Hai @Ibrahim. (2007). Fundamental of Development Administration. Selangor: Scholar Press. ISBN 978-967-5-04508-0
6. "Knight Foundation: Trends in Civic Tech". www.knightfoundation.org. 26 March 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 March 2023.
7. Cavanaugh, John W. "E-Democracy: Thinking About The Impact Of Technology On Civic Life". National Civic Review. 89 (3). 2000: 229–234. doi:10.1002/ncr.89305.
8. Criado, J. Ignacio; Sandoval-Almazan, Rodrigo; Gil-Garcia, J. Ramon. "Government innovation through social media". Government Information Quarterly. 30 (4). 2013-10-01: 319–326. doi:10.1016/j.giq.2013.10.003.
9. Baldwin-Philippi, Jesse; Balestra, Martina; Gordon, Eric. "Why We Engage: How Theories of Human Behavior Contribute to Our Understanding of Civic Engagement in a Digital Era". Berkman Klein Center. Harvard University. 2013-10-27. 2018-06-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-27.
10. "'Civic tech' efforts open up government data for the great public good". news and observer. 2018-02-10. 2018-02-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-27.
11. Cavanaugh, John W. "E-Democracy: Thinking About The Impact Of Technology On Civic Life". National Civic Review. 89 (3). 2000: 229–234. doi:10.1002/ncr.89305.

Xarici keçidlər