VI Vaxtanq

Qanunverici VI Vaxtanq Hüseynqulu xan
ვახტანგ VI
Kartli çarı VI Vaxtanq, 1709
Kartli çarı
1711 – 1714
Əvvəlki	Keyxosrov
Sonrakı	I Yese
Kartli çarı
1716 – 1724
Əvvəlki	I Yese
Sonrakı	I Yese
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı	ვახტანგ VI
Doğum tarixi	15 sentyabr 1675
Doğum yeri	Tiflis, Kartli krallığı
Vəfat tarixi	26 mart 1737 (61 yaşında)
Vəfat yeri	Həştərxan, Rusiya
Dəfn yeri	Həştərxan
Fəaliyyəti	şair, tarixçi
Atası	Levan
Anası	Tuta Qurieli
Həyat yoldaşı	Rusudan
Uşaqları	III Bakar, Şahzadə Vaxuşti
Ailəsi	Baqrationi
Dini	sünni islam, şərqi ortodoks xristianlıq, Gürcü Ortodoks Kilsəsi
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

VI Vaxtanq və ya Hüseynqulu xan (gürc. ვახტანგ VI) — XVIII əsr Kartli çarı, Gürcüstan dövlət xadimləri arasında ən məşhurlarından biri olmuş və ölkədə islahatlar etmişdir.

Vaxtanq İslamı qəbul etmişdi. Hüseynqulu xan kimi tanınırdı.

Həyatı

15.9.1675də şahzadə Levanın və ilk həyat yoldaşı Tuta Qurielinin oğlu olaraq doğuldu. 1703-1714cü illər arasında qəyyum kimi hakimiyyətdə olmuşdu. 1707-1709cu illərdə "Vaxtanq qanunları" toplusunu yayımladı. 1714-cü ildə çar olmaq üçün İrana getsə də müsəlman olmadığı üçün qəbul olunmadı və həbs olundu. Qardaşı Yese yerinə çar qoyuldu.

Həbs illəri

Sulxan-Saba Orbelianini həbsdə ikən Fransa kralı XIV Lüdovikə səfir göndərib yardım istəyən çar eyni yardımı papa XIII İnnokentivə VI Karldan da istəmişdi. Həbsdən qurtulmağın başqa yolu olmadığını görüb 1716-cı ildə müsəlman olaraq Hüseynqulu adını almışdı və Azərbaycan bəylərbəyi olmuşdu. Oğlu III Bakar isə Kartli qəyyumu olmuşdu.

Hakimiyyəti

Çar titulu olsa da əslində Azərbaycan bəylərbəyi olan Vaxtanqın yerinə Kartlini oğlu idarə edirdi. 1719-cu ilə qədər vəziyyət dəyişmədi. I Pyotrun Xəzərsahili əyalətlərə yürüşü zamanı şaha xəyanət edən Vaxtanq 40.000 əsgər ilə Gəncədə rus ordusuna qoşulma üçün gözləməyə başladı. Lakin 1722-ci ildə fikrindən döndü və geri qayıtdı. 1723-cü ildə II Konstantin Baqrationi tərəfindən məğlub edilən Vaxtanq digər tərəfdən Osmanlı tərəfindən məğlub edildi. 1200 nəfərlə birlikdə Rusiyaya köməyə məcbur olan Vaxtanq 1724-cü ilin iyulunda Həştərxana gəldi. 25.3.1737də Həştərxanda vəfat etdi.^[1]

Fəaliyyəti

Çar VI Vaxtanqın şairliyi vardı, çar şeir yazırdı və fars dilindən tərcümələr edirdi. Məşhur "Kəlilə və Dimnə"ni o, Sulxan-Saba Orbelianinin köməyi ilə gürcü dilinə çevirib.^[2] 1709-cu ildə ölkəyə çap maşınlarını gətirtmişdi. Onun dövrü həm də "Gürcü renesansı" adlanır. İncil də daxil olmaqla yüzlərlə xristian dini kitabını çap etdirmişdi.

Ailəsi

1696-cı ildə çərkəz qızı Rusudan ilə evlənmişdi. Övladları:

1. III Bakar
2. Georgi Qruzinski
3. Tamar - II Teymurazla evlənmişdi
4. Anuka - Vaxuşti Abaşidze ilə evlənmişdi

Nigahdankənar övladları:

1. Vaxuşti
2. Paata

İstinadlar

1. Адольф Петрович Берже. Акты, собранные Кавказской Археографической комиссией.
2. Adil Mirseyid - Tiflis nostaljisi^{[ölü keçid]}