Tümən (pul vahidi)

Tümən^[1] (və ya "toman"), (fars. تومان‎, ing. toman) — İran İslam Respublikasının rəsmi pul vahidi.^[2]

Etimologiya

Fars dilindəki تومان‎ (tumân) sözü, qədim türk və ya monqol dilində "on minlik" mənasına gələn түмэн (tümen) sözündən keçmişdir. Qədim monqol-tatar hərb sistemində 10 min əsgərdən ibarət ordu birləşməsinə tümən deyilmişdir.^[3][4][5]

Tarix

XVII əsrdən 1927-ci ilə qədər Qacar hakimiyyəti dönəmində İran ərazində rəsmi pul vahidi tümən adlandırılmışdır^[3]. Bir tümən 10 min dinara bərabər olub.

Əskinaslar İran İmperiya Bankı tərəfindən dövriyyəyə buraxılıb.

1932-ci ildə İranda pul islahatları aparılıb və tümən 1:10 nisbətində İran rialına dəyişdirilib. 2020-ci ilə qədər dövlət valyutasının adı rial olsa da, pərakəndə ticarətdə qiymətlər bir qayda olaraq tümənlə göstərilmiş və xalq arasında da pulun adı tümən olaraq qalmağa davam etmişdir. Güman edilir ki, bu, rahatlıq üçün edilmiş və hesablamalarda əlavə sıfırı atmağa imkan vermişdir.

4 May 2020-ci ildə, İran İslam Respublikasının parlamentinin müvafiq qərarına əsasən dövlətin rəsmi pul vahidi yenidən tümən adlandırılmağa başlanmışdır. Qərara əsasən, 1 tümən 10,000 riala bərabər hesab ediləcək.^[6]

İstinadlar

1. Tümən Arxivləşdirilib 2010-11-22 at the Wayback Machine Encyclopaediaislamica, Yazıçı:Nadya Bərg Nisi
2. "Arxivlənmiş surət". 2022-01-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-04.
3. "Arxivlənmiş surət". 2021-07-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-04.
4. "Arxivlənmiş surət". 2020-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-04.
5. "Arxivlənmiş surət". 2022-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-04.
6. "İranda tümən milli valyuta olub" - https://virtualaz.org/kapital/161470^{[ölü keçid]}

Həmçinin bax

• Təbriz tüməni

Pul ilə əlaqədar olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.