Rəqəmsal iqtisadiyyat ekosistemi

Rəqəmsal iqtisadiyyat ekosistemi (ing. Digital Economy Ecosystem) — iqtisadi fəaliyyətin rəqəmsal texnologiyalar əsasında həyata keçirildiyi və bütün iştirakçıların bir-biri ilə əlaqəli olduğu bir ekosistemdir. Ekosistem rəqəmsal texnologiyalar vasitəsilə əmtəə, xidmət, məlumat və dəyər mübadiləsinin baş verdiyi bir mühit yaratmaqla iqtisadiyyatın fəaliyyətini sürətləndirir. Rəqəmsal iqtisadiyyat ekosistemi texnoloji yeniliklər, rəqəmsal platformalar, süni intellekt və digər innovativ texnologiyaların iqtisadi həyatın hər bir sahəsində tətbiqini əhatə edir.[1]

Rəqəmsal İqtisadiyyat Ekosisteminin əsas elementləri

Rəqəmsal Platformalar

Rəqəmsal iqtisadiyyatın təməl daşı olan platformalar (məsələn, Amazon, Alibaba, Google, Facebook) rəqəmsal mübadilə üçün mərkəzi vasitələrdir. Bu platformalar məhsulların, xidmətlərin və məlumatların alqı-satqısını asanlaşdırır. Onlar istifadəçilərə qlobal bazara çıxış imkanı yaradır və iqtisadi fəaliyyətlərin rəqəmsal formada həyata keçirilməsinə kömək edir.[2]

Məlumat və böyük data

Rəqəmsal iqtisadiyyatın ekosistemində məlumat ən qiymətli aktivlərdən biri hesab olunur. Böyük data (Big Data) və məlumatların analizi rəqəmsal iqtisadiyyatda qərar qəbul etmə prosesində, marketinq strategiyalarının formalaşdırılmasında və fərdiləşdirilmiş xidmətlərin təklif edilməsində mühüm rol oynayır. Şirkətlər müştərilərin davranışlarını izləyərək onlara uyğun məhsul və xidmətlər təqdim edir.[3]

Elektron ticarət

Rəqəmsal iqtisadiyyatın mühüm komponentlərindən biri e-ticarətdir. Elektron ticarət vasitəsilə istehlakçılar və şirkətlər internet üzərindən mal və xidmətlər alır və satırlar. Elektron ticarət yalnız mal mübadiləsi ilə məhdudlaşmır, həm də rəqəmsal məhsulların (məsələn, proqram təminatları, rəqəmsal media) satışını əhatə edir.[4]

Süni intellekt və avtomatlaşdırma

Süni intellekt (Aİ) və avtomatlaşdırma rəqəmsal iqtisadiyyatda səmərəliliyi artıran və biznes modellərini yenidən formalaşdıran mühüm texnologiyalardır. Aİ, məlumatların təhlili, qərar qəbul etmə, müştəri xidməti və istehsal proseslərinin optimallaşdırılması kimi sahələrdə istifadə olunur.

Fintech və rəqəmsal ödəniş sistemləri

Fintech (maliyyə texnologiyaları) rəqəmsal iqtisadiyyatın inkişafına böyük təsir göstərir. Rəqəmsal ödəniş sistemləri (məsələn, PayPal, Stripe, kriptovalyutalar) pul dövriyyəsini və maliyyə əməliyyatlarını asanlaşdırır. Kriptovalyutalar və blockchain texnologiyaları isə maliyyə əməliyyatlarının təhlükəsizliyini və şəffaflığını artırır.

Rəqəmsal iş gücü və rəqəmsal bacarıqlar

Rəqəmsal iqtisadiyyatın inkişafı üçün rəqəmsal bacarıqlara malik iş gücü böyük əhəmiyyət daşıyır. Əmək bazarının rəqəmsallaşması, texnologiya əsaslı iş imkanlarının genişlənməsi və uzaqdan iş şəraitinin inkişafı ilə rəqəmsal bacarıqların əhəmiyyəti artmışdır. İşçilər rəqəmsal alətlərdən istifadə etməyi və texnoloji dəyişikliklərə uyğunlaşmağı bacarmalıdırlar.

İnnovasiya və startaplar

Rəqəmsal iqtisadiyyat ekosistemi innovasiya və startapların çiçəklənməsi üçün əlverişli mühit yaradır. Rəqəmsal texnologiyalar bazara yeni oyunçuların daxil olmasını asanlaşdırır və startaplar üçün daha az sərmayə ilə qlobal bazara çıxış imkanı verir. Rəqəmsal platformalar startapların öz məhsul və xidmətlərini geniş auditoriyaya təqdim etməsi üçün əhəmiyyətli rol oynayır.

Rəqəmsal idarəçilik və qanunvericilik

Rəqəmsal iqtisadiyyatın effektiv və təhlükəsiz şəkildə fəaliyyət göstərməsi üçün rəqəmsal idarəçilik və qanunvericilik zəruridir. Məlumatların mühafizəsi, rəqəmsal hüquqların qorunması və onlayn fəaliyyətlərin tənzimlənməsi bu ekosistemin davamlılığı üçün əsas şərtlərdir.[5]

Rəqəmsal İqtisadiyyat Ekosisteminin əhəmiyyəti

  1. İqtisadi səmərəlilik əqəmsal texnologiyalar əməliyyatları avtomatlaşdırmaq və rəqəmsal vasitələrlə daha səmərəli şəkildə idarə etmək imkanı yaradır. Bu, müəssisələrin xərclərini azaldır və məhsuldarlığı artırır.
  2. Qlobal İnteqrasiya — rəqəmsal iqtisadiyyat qlobal iqtisadi inteqrasiyanı təşviq edir. İnternet və rəqəmsal platformalar dünya üzrə şirkətlər və istehlakçılar arasında sərhədsiz ticarət və iqtisadi əməkdaşlıq üçün şərait yaradır.
  3. Yeni biznes modelləri — rəqəmsal iqtisadiyyat ekosistemi yeni və innovativ biznes modellərinin yaranmasına imkan yaradır. Məsələn, paylaşım iqtisadiyyatı (Uber, Airbnb kimi platformalar), abunə modelləri və frilanser bazarları rəqəmsal ekosistemin məhsullarıdır.
  4. İnklüziv İqtisadi İnkişaf — rəqəmsal texnologiyalar kiçik və orta sahibkarlara qlobal bazara çıxış imkanı verir, beləliklə iqtisadiyyatın daha inklüziv olmasına və kiçik oyunçuların rəqabət qabiliyyətini artırmasına kömək edir.

Problemlər və çağırışlar

  • Məlumatın təhlükəsizliyi və şəxsi məlumatların qorunması — rəqəmsal iqtisadiyyatda ən böyük çağırışlardan biridir. Məlumatların oğurlanması və kiberhücumlar rəqəmsal ekosistemi təhdid edir.
  • Rəqəmsal fərq (ing. digital divide) — texnologiyalara bərabər çıxışın olmaması, xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə iqtisadi ədalətsizliklərə səbəb ola bilər.[6]
  • Tənzimləmə problemləri — dövlətlərin rəqəmsal iqtisadiyyatın sürətli inkişafına uyğun qanunvericilik və tənzimləmə tədbirləri tətbiq etməkdə gecikməsi ekosistemdəki problemləri artırır.

Beləliklə, rəqəmsal iqtisadiyyat ekosistemi qlobal iqtisadi sistemin gələcəyini formalaşdırır və texnoloji inkişaflarla yanaşı yeni imkanlar və çağırışlar yaradır.[7]

İstinadlar

  1. ↑ "Лаптев В. А. Экосистема цифровой экономики // Большая российская энциклопедия: научно-образовательный портал – URL: /?v=3766083". 2023-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-13.
  2. ↑ Собрание законодательства РФ. 2017. № 20, ст. 2901
  3. ↑ Tansley A. G. The Use and Abuse of Vegetational Concepts and Terms // Ecology. — 1935. — Vol. 16, № 3. — P. 284—307.
  4. ↑ Цифровая экономика. Концептуальные основы правового регулирования бизнеса в России : монография / Л. В. Андреева, Д. А. Гаврин, П. Е. Егоров [и др.]; отв. ред.: В. А. Лаптев, О. А. Тарасенко. — Москва : Проспект, 2021.
  5. ↑ "Economics of Digital Ecosystems / S. Y. Barykin, I. V. Kapustina, T. V. Kirillova [et al.] // Journal of Open Innovation. – 2020. – Vol. 6, № 4". 2023-05-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-13.
  6. ↑ Moore J. F. Predators and Prey : a New Ecology of Competition // Harvard Business Review. — 1993. — Vol. 71, № 3. — P. 75-86.
  7. ↑ "The Ecosystem of the Digital Economy: a New Approach to the Study of Structural Features and Content / E. K. Karpunina, E. A. Okunkova, E. V. Sazanova et al. // Lecture Notes in Networks and Systems. – 2020. – Vol. 129. – P. 497–508". 2023-05-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-13.

Read other articles:

Mammary intercourse

Non-penetrative sex act An illustration of mammary intercourse, with the man ejaculating The act depicted in an erotic sketch by Thomas Rowlandson, late 18th or early 19th century Mammary intercourse is a sex act, performed as either foreplay or as non-penetrative sex, that involves the stimulation of a man's penis by a woman's breasts and vice versa.[1] It involves placing the penis between a woman's breasts and moving the penis up and down to simulate sexual penetration and to creat...

 

List of tallest buildings in Coquitlam

Lafarge Lake at Coquitlam Town Centre, 2017. Coquitlam is the fifth most populous city in Metro Vancouver and the sixth most populous city in British Columbia.[1] The city is home to 9 buildings over 100 m (328 ft) tall, including those currently under construction or proposed. As of September 2019, the tallest building in the city is the 129.8 m (426 ft) tall MThree.[2] Coquitlam Town Centre, the central residential and commercial district of Coquitlam, ha...

 

Армас Тайпале

Армас Тайпале Загальна інформаціяПрізвиська Iso-Armas[1]Громадянство  ФінляндіяНародження 27 липня 1890(1890-07-27)[2]Гельсінкі, Російська імперіяСмерть 8 листопада 1976(1976-11-08) (86 років)Турку, Південно-Західна ФінляндіяЗріст 191 смВага 93 кгСпортВид спорту легка атлетик...

Judicial system of Finland

Politics of Finland State Constitution Declaration of Independence Human rights Law enforcement Military Executive President (list) Sauli Niinistö Prime Minister (list) Petteri Orpo Government Ministries (list) Legislative Parliament Speaker: Jussi Halla-aho Judiciary General Courts Supreme Court Courts of Appeal District Courts Administrative Courts Supreme Administrative Court Regional Administrative Courts Prosecutor General Chancellor of Justice Recent elections Presidential: 20062012201...

 

Dreiseenplatte

Die Dreiseenplatte im Münchner Stadtbezirk Feldmoching-Hasenbergl, nordwestlich des Olympiaparks besteht aus 1969/70[1] umgestalteten Baggerseen, die durch Kiesentnahme für Bauarbeiten der Deutschen Reichsbahn an einem Hochleistungsrangierbahnhof im Münchner Norden in den 1930er Jahren entstanden. Alle drei Badeseen sind EU-Badegewässer und besitzen ausgedehnte Liegewiesen mit diversen Freizeitmöglichkeiten. Sie werden am Grund stark von Grundwasser durchströmt.[2] Inhal...

 

جوستين بيتمان

جوستين بيتمان (بالإنجليزية: Justine Bateman)‏    معلومات شخصية اسم الولادة (بالإنجليزية: Justine Tanya Bateman)‏  الميلاد 19 فبراير 1966 (57 سنة)[1]  ري  مواطنة الولايات المتحدة  إخوة وأخوات جيسون بيتمان  الحياة العملية المدرسة الأم جامعة كاليفورنياثانوية ويليام هوارد تافت ا

Herbie Goes to Monte Carlo

1977 film by Vincent McEveety Herbie Goes to Monte CarloTheatrical release posterDirected byVincent McEveetyWritten byArthur AlsbergDon NelsonBased onCharactersby Gordon BufordProduced byRon MillerStarringDean JonesDon KnottsJulie SommarsCinematographyLeonard J. SouthEdited byCotton WarburtonMusic byFrank De VolProductioncompanyWalt Disney ProductionsDistributed byBuena Vista DistributionRelease date June 24, 1977 (1977-06-24) Running time104 minutesCountryUnited StatesLanguage...

 

The Idolmaster

This article is about the video game franchise. For the first game in the series, see The Idolmaster (video game). Japanese media franchise Video game seriesThe IdolmasterGenre(s)Raising simulation, rhythm, business simulationDeveloper(s)CygamesMetroBandai Namco StudiosPublisher(s)NamcoBandai Namco EntertainmentPlatform(s)Arcade, Xbox 360, PlayStation Portable, PlayStation 3, Nintendo DS, Mobile phone, Windows, iOS, Android, PlayStation Vita, PlayStation 4First releaseThe IdolmasterJuly 26, 2...

 

九州比例代表區

此條目没有列出任何参考或来源。 (2019年1月30日)維基百科所有的內容都應該可供查證。请协助補充可靠来源以改善这篇条目。无法查证的內容可能會因為異議提出而被移除。 九州比例代表區日本眾議院選區九州比例代表區位置国家日本县福岡縣、佐賀縣、長崎縣、熊本縣、大分縣、宮崎縣、鹿兒島縣、沖繩縣类型日本众议院选区[*]現有選區设置时间1994席次數20 九州比例代...

2021 Masters (snooker)

Professional non-ranking snooker tournament, Jan 2021 2021 Betfred MastersTournament logoTournament informationDates10–17 January 2021 (2021-01-10 – 2021-01-17)VenueMarshall ArenaCityMilton KeynesCountryEnglandOrganisationWorld Snooker TourFormatNon-ranking eventTotal prize fund£725,000Winner's share£250,000Highest break John Higgins (SCO) (145)FinalChampion Yan Bingtao (CHN)Runner-up John Higgins (SCO)Score10–8← 2020 2022 →...

 

Чериковський район

Чериковський район Чэрыкаўскі раён Герб[d] Прапор[d] Основні дані Країна: Білорусь Область: Могильовська область Утворений: 17 липня 1924 Населення: (2009) 14 875[1] Площа: 1 022,27[2] км² Густота населення: 14,55 осіб/км² Телефонний код: 375-22-43 Поштові індекси: 213 5хх Н...

 

Umma (2022 film)

2022 American horror film UmmaTheatrical release posterDirected byIris K. ShimWritten byIris K. ShimProduced by Sam Raimi Zainab Azizi Starring Sandra Oh Fivel Stewart Dermot Mulroney Odeya Rush MeeWha Alana Lee Tom Yi CinematographyMatt FlanneryEdited by Louis Cioffi Kevin Greutert Music byRoque BañosProductioncompanies Stage 6 Films Raimi Productions Starlight Media Distributed bySony Pictures ReleasingRelease dates March 15, 2022 (2022-03-15) (Koreatown) March 18,&...

Степенева функція

Степене́ва функція — функція вигляду f ( x ) = x a   {\displaystyle f(x)=x^{a}\!\ } , де a — показник степеню, дійсне число. Зміст 1 Властивості 1.1 Аналітичне продовження 2 Див. також 3 Посилання Властивості Область визначення: ( 0 , ∞ ) {\displaystyle (0,\infty )} при a < 0 {\displaystyle a<0} , [ 0 , ∞ ) {\dis...

 

Nusa Tenggara Barat I (daerah pemilihan)

Nusa Tenggara Barat IDaerah Pemilihan / Daerah pemilihanuntuk Dewan Perwakilan RakyatRepublik IndonesiaWilayah Daftar Kabupaten : Bima Dompu Sumbawa Sumbawa Barat Kota : Bima ProvinsiNusa Tenggara BaratDaerah pemilihan saat iniDibentuk2019Kursi3Anggota  Zainul Arifin (Gerindra)  Johan Rosihan (PKS)  Muhammad Syafrudin (PAN)Dibentuk dariNusa Tenggara Barat Nusa Tenggara Barat I adalah sebuah daerah pemilihan dalam pemilihan umum legislatif di Indonesia. Daerah pemiliha...

 

Король Артур

У этого термина существуют и другие значения, см. Король Артур (значения). Король Артурангл. King Arthur Чарльз Эрнест Батлер. «Король Артур» (1903 год) Легендарный бриттский лидер V-VI вв. Мифология английская валлийская Тип культурный герой Имя на других языках валл. Brenin Arthur ...

Knap of Howar

Neolithic farmstead in northwest Scotland The front of the structures The Knap of Howar (/ˌnæp ˌɒv ˈhaʊər/) on the island of Papa Westray in Orkney, Scotland is a Neolithic farmstead which may be the oldest preserved stone house in northern Europe.[1] Radiocarbon dating shows that it was occupied from 3700 BC to 2800 BC, earlier than the similar houses in the settlement at Skara Brae on the Orkney Mainland.[2] The site The farmstead consists of two adjacent rounded rect...

 

Gratia Schimmelpenninck van der Oye

Dutch alpine skier Gratia Schimmelpenninck van der OyeGratia Schimmelpenninck van der Oye in 1930Personal informationBorn10 July 1912Doorn, the NetherlandsDied12 February 2012 (aged 99)The Hague, the NetherlandsSportSportAlpine skiing Baroness Gratia Maria Margretha Schimmelpenninck van der Oye (10 July 1912 – 12 February 2012) was a Dutch alpine skier. Her father Alphert, Baron Schimmelpenninck van der Oye was president of the Dutch National Olympic Committee, during the 1928 Summer O...

 

Theorem

In mathematics, a statement that has been proved Not to be confused with Teorema, Theorema, or Theory. The Pythagorean theorem has at least 370 known proofs.[1] In mathematics, a theorem is a statement that has been proved, or can be proved.[a][2][3] The proof of a theorem is a logical argument that uses the inference rules of a deductive system to establish that the theorem is a logical consequence of the axioms and previously proved theorems. In mainstream ma...

1914 United States Senate election in Ohio

1914 United States Senate election in Ohio ← 1909 November 3, 1914 1920 →   Nominee Warren G. Harding Timothy S. Hogan Arthur L. Garford Party Republican Democratic Progressive Popular vote 526,115 423,742 67,509 Percentage 49.16% 39.60% 6.31% County resultsHarding:      40–50%      50–60%      60–70% Hogan:      40–50%      50–...

 

Suleiman Bridge

BridgeSuleiman BridgeA 1674 view of the Suleiman Bridge by Edward BrownCharacteristicsTotal length7 kilometres (4.3 mi)Width6 metres (20 ft)HistoryDesignerMimar Sinan The Suleiman Bridge (Croatian: Most Sulejmana I.) was a bridge in Osijek, over the Drava River in Slavonia, eastern Croatia. The bridge had an important role during the Ottoman–Habsburg wars, until it was finally burnt down in 1686. Construction The traffic and strategic importance of Osijek was sustained during the ...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!