NATO baş katibi

NATO-nun 11-ci baş katibi Yaap de Hoop Sxeffer 20 mart 2006-cı ildə ABŞ Prezidenti Corc U. Buşla görüşür.^[1]

NATO baş katibi — Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatının (NATO) ən yüksək vəzifəli şəxsidir. Təşkilatın işinin ümumi əlaqələndirilməsini yerinə yetirir, həmçinin Şimali Atlantika Şurasına sədrlik edir.

Ənənəvi olaraq, baş katib vəzifəsini avropalılar daşıyır. Bu struktur ABŞ-nin təsirini balanslaşdırmağa yönəlmişdir, belə ki, NATO-nun ən yüksək hərbi vəzifəsi sayılan Avropa Müttəfiq Qüvvələri baş komandanını ABŞ təyin edir. Baş katib NATO-ya üzv ölkələrin konsensusu əsasında 4 il müddətinə seçilir. Lakin üzv ölkələrin razılığı əsasında baş katibdən 1 il və ya daha artıq müddətə vəzifədə qalması xahiş oluna bilər.

Hal-hazırda NATO baş katibi vəzifəsini Danimarkanın keçmiş baş naziri Anders Foq Rasmussen tutur. 28 mart 2014-cü ildə Şimali Atlantika Şurası, 1 oktyabr 2014-cü il tarixdən vəzifələrinin icrasına başlamaqla, Norveçin keçmiş baş naziri Yens Stoltenberqi NATO-nun növbəti baş katibi seçdi.

NATO baş katibləri

#	Baş katib	Foto	Ölkə	Vəzifəyə gəlib	Vəzifədən gedib	Vəzifə müddəti
1	Hastinqs İsmey		Böyük Britaniya	000000001952-03-24-000024 mart 1952	000000001957-05-16-000016 may 1957	j5 il
2	Pol-Anri Spaak		Belçika	000000001957-05-16-000016 may 1957	000000001961-04-21-000021 aprel 1961	g4 il
3	Dirk Stikker		Niderland	000000001961-04-21-000021 aprel 1961	000000001964-08-01-00001 avqust 1964	e3 il [N 1]
4	Manlio Brozio		İtaliya	000000001964-08-01-00001 avqust 1964	000000001971-10-01-00001 oktyabr 1971	m7 il
5	Yozef Luns		Niderland	000000001971-10-01-00001 oktyabr 1971	000000001984-06-25-000025 iyun 1984	n13 il
6	Piter Karington		Böyük Britaniya	000000001984-06-25-000025 iyun 1984	000000001988-07-01-00001 iyul 1988	ga4 il
7	Manfred Vörner		Almaniya	000000001988-07-01-00001 iyul 1988	000000001994-08-13-000013 avqust 1994	l6 il [N 2]
—	Sercio Balanzino (icra edən)		İtaliya	000000001994-08-13-000013 avqust 1994	000000001994-10-17-000017 oktyabr 1994	c2 ay [N 2]
8	Villi Klaas		Belçika	000000001994-10-17-000017 oktyabr 1994	000000001995-10-20-000020 oktyabr 1995	d1 il [N 3]
—	Sercio Balanzino (icra edən)		İtaliya	000000001995-10-20-000020 oktyabr 1995	000000001995-12-05-00005 dekabr 1995	b6 həftə [N 3]
9	Xavyer Solana		İspaniya	000000001995-12-05-00005 dekabr 1995	000000001999-10-06-00006 oktyabr 1999	f4 il
10	Corc Robertson		Böyük Britaniya	000000001999-10-14-000014 oktyabr 1999	000000002003-12-17-000017 dekabr 2003	i4 il
—	Alessandro Minuto-Ritso (icra edən)		İtaliya	000000002003-12-17-000017 dekabr 2003	000000002004-01-01-00001 yanvar 2004	a3 həftə[N 4]
11	Yaap de Hoop Sxeffer		Niderland	000000002004-01-01-00001 yanvar 2004[N 5]	000000002009-08-01-00001 avqust 2009	k5 il
12	Anders Foq Rasmussen		Danimarka	000000002009-08-01-00001 avqust 2009	000000002014-10-01-00001 oktyabr 2014[7]	5 il
13	Yens Stoltenberq		Norveç	000000002014-10-01-00001 oktyabr 2014	Vəzifəyə təyin edilib	–

Qeydlər

1. Stikker səhhəti ilə əlaqədar vəzifəsindən 1 il tez ayrılmışdır.
2. Vörner 13 avqust 1994-cü ildə vəzifə başında xərçəng xəstəliyindən vəfat etmişdir. Baş katibin müavini Sercio Balanzino onun ömrünün sonlarına yaxın vəzifələri öz üzərinə götürmüş və onun ölümündən sonra və Villi Klaasın seçilməsinədək vəzifələrin icraçısı olmuşdur.^[2]
3. Klaas 1980-ci illərdə Belçika nazirlər kabinetində rüşvət alması iddiaları ilə əlaqədar baş katib vəzifəsindən istefa vermişdir. Onun istefasından sonra baş katibin müavini Sercio Balanzino Xavyer Solananın seçilməsinədək baş katib vəzifələrini icra etmişdir.^[3]
4. 2003-cü ilin yanvarında Corc Robertson dekabrda vəzifəsindən gedəcəyini elan etdi. Yaap de Hoop Sxeffer onun xələfi seçildi, lakin o Niderland parlamentindəki işləri ilə əlaqədar yalnız 2004-cü ilin yanvarında vəzifələrinin icrasına başlaya bildi. Robertsondan öz vəzifələrini Sxeffer hazır olanadək yerinə yetirməsi xahiş edilsə də, o imtina etdi və nəticədə baş katibin müavini Minuto-Ritso müvəqqəti olaraq baş katib vəzifələrini icra etməli oldu.^[4]
5. Sxeffer 1 yanvar 2004-cü ildən NATO baş katibi elan edilsə də,^[5] o, vəzifələrinin icrasına yalnız 5 yanvar 2004-də başlaya bildi.^[4][6]

İstinadlar

1. "President Welcomes NATO Secretary General to the White House". The White House. 2006-03-20. 2022-06-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-04-13.
2. Marshall, Andrew. "Hunt is on to find new NATO chief". The Independent. London. 15 August 1994. 2014-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
3. Whitney, Craig. "Facing Charges, NATO Head Steps Down". The New York Times. 21 October 1995. 2014-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
4. "NATO Chief Steps Down". The New York Times. December 18, 2003. 2014-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
5. Crouch, Gregory. "NATO Names a Dutchman To Be Its Secretary General". The New York Times. 23 September 2003. 2014-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
6. Crouch, Gregory. "New NATO Chief Takes Over". The New York Times. January 6, 2004. 2014-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
7. "The extension of the Secretary General's mandate". NATO. October 3, 2012. 2014-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-08-27.