Kaspi (şəhər)

Kaspi
კასპი
41°55′28″ şm. e. 44°25′08″ ş. u.^HGYO
Ölkə	Gürcüstan
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü	560 m
Saat qurşağı	UTC+04:00
Əhalisi
Əhalisi	12.708 nəf. (2023)[1]
Rəsmi dili	gürcü dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi	2600
Digər
kaspi.gov.ge
Kaspi
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kaspi ( gürc. კასპი ) — Gürcüstanda şəhər, Kaspi bələdiyyəsinin inzibati mərkəzi, Kartli tarixi-coğrafi bölgəsinin ən qədim yaşayış məskənlərindən biridir.

Coğrafiyası

Kür çayının sol sahilində, Lehura çayının Kürlə birləşdiyi yerdə yerləşir. Kaspi ərazisində Tbilisi-Samtredia xəttində dəmiryolu stansiyası var. Tbilisidən 48 km şimal-qərbdə və Cənubi Osetiya ilə sərhəddən 10 km cənubda yerləşir.

Şəhərin adının qədim Albaniya qəbiləsinin Kaspilərin adından irəli gəldiyinə dair bir fikir var ^[2].

Tarix

Rəvayətə görə, Kaspi Yafəsin böyük nəvəsinin sərəncamı ilə Uplos Mukhetos oğlu tərəfindən e.ə 24 əsrdə tikildi^[2] .

Şəhərin ərazisində eramızdan əvvəl V əsrə aid arxeoloji tapıntılar aşkar edilmişdir ^[2] .

1492-1762-ci illərdə Kartli Krallığının bir hissəsi idi.

1930-cu illərdə Zaqafqaziyada o dövrdə ən böyük sement zavodu ^[3] qəsəbənin ərazisində qurulmuşdur, bu da onu Gürcüstanın sement sənayesinin mərkəzinə çevirmişdir (sement, şifer istehsalı və s.).

Şəhər statusu 1959-cu ildə verildi .

Şəhər Gürcüstan SSR-in Kaspi bölgəsinin inzibati mərkəzi idi.

Cənubi Osetiyadakı silahlı münaqişə zamanı Kaspi ərazisi Gürcüstanın Mi-24 hava dəstək vertolyotları üçün baza kimi istifadə edilirdi ^[4]. Münaqişə zamanı Rusiya hərbçiləri tərəfindən Kaspi şəhərindəki körpü avqustun 8-də partladılsa da, bir ay sonra körpü Azərbaycan və Gürcüstan mütəxəssislərinin birgə işi nəticəsində yenidən bərpa olundu. Körpü vasitəsilə Azərbaycan və Orta Asiya neftinin nəqli təmin olunur.^[5]

Görməli yerləri

• Yerli muzey.
• 17-ci əsrin gürcü komandiri Georgi Saakadzenin abidəsi
• Şota Rustavelinin abidəsi

Sovet İttifaqı Qəhrəmanı İlya Georgieviç Xmaladze Kartlidə dəfn edilib.

Qeydlər

1. https://www.geostat.ge/en/modules/categories/41/population.
2. Мровели Леонти, 1979
3. Большая советская энциклопедия. 31: Камбоджа — Кауфмана пик. М.: Советская энциклопедия. Шмидт О. Ю. 1937. 694.
4. Барабанов, Лавров, Целуйко, 2009
5. "Gürcüstanda rusların dağıtdığı dəmir yol körpüsü bərpa edilib". 2022-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-20.

Ədəbiyyat

• Мровели Леонти. Жизнь картлийских царей. — М.: Наука, 1979. — 104 с.
• Барабанов М. С., Лавров А. В., Целуйко В. А. Танки августа. Сборник статей. / Барабанов М. С.. — М.: Центр анализа стратегий и технологий, 2009. — 144 с.